حال و هوای محرم در بام نفتی ایران

از مساجد،حسینیه ها،تکایا و بقاع متبرکه به عنوان خاستگاه برپایی آیین های عزاداری حسینی که بگذریم سیاه پوش شدن خانه ها،مغازه،کوچه ها و خیابان های گچساران با پارچه هایی مزین به نام شهدای دشت کربلا امسال به شکل پررنگ تری انجام شده است.

ابلاغ شیوه نامه دستورالعمل های پیشگیری از ویروس کرونا،از فاصله گذاری اجتماعی تا مراقبت های بهداشتی و توصیه به افراد مسن و دارای بیماری زمینه ای به حضور نیافتن در برنامه های سوگواری های محرم مشخص کرد محرم امسال کاملا با سال های پیش متفاوت است به همین خاطر از چهار روز پیش تاکنون بخش عمده ای از شبکه های اجتماعی به کلیپ هایی از شور حسینی سال های پیش اختصاص یافته است.

مراسم تعویض پرچم بقعه متبرکه امامزاده بی بی حکیمه (س) در روز اول محرم با رعایت پروتکل های بهداشتی و بدون حضور جمعیت برگزار شد که این خود مصداقی از تفاوت های شکلی سوگواری های محرم در گچساران است.

بارگاه نورانی امامزاده حضرت بی‌بی حکیمه(س) یکی از زیارتگاه‌های معروف جنوب کشور در حدود یک کیلومتری سمت شرقی روستای بی‌بی حکیمه(س) واقع در دهستانی مزین به همین نام از  واقع شده است.

این بارگاه نورانی در دامان کوه زرد (زردکوه) و تنگه بزرگ و طولانی در فاصله ۸۰ کیلومتری جنوب غربی دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران قرار دارد که هرساله برخی از هیات ها سوگواری های خود را در این مکان مقدس برگزار می کنند.
شهرستان گچساران مشهور به بام نفتی ایران هرچند بخش بسیار کمی از گسترده کشورمان محسوب می شود اما به دلیل تنوع قومیتی ایران کوچکی است که همین تنوع اقوام باعث خلق محرمی منحصربه فرد در برپایی آئین های سنتی این دیار شده است.

این سرزمین متشکل از هیات های عزاداری با زبان‌ها و گویش‌های لری، ترکی، عربی، اصفهانی و بهبهانی که هر کدام براساس شیوه ها و باورهای خود اقدام به برپایی سوگواری می کنند.

دسته‌روی، اطعام، علم بندان، مرثیه و تعزیه خوانی، سینه زنی، طبل و سِنج‌زنی، گهواره حضرت علی اصغر(ع)، حجله امام قاسم (ع) از جمله آئین های مرسوم محرم در گچساران است. 
آیین‌های در حال فراموشی
آیین‌های استقبال از ماه محرم آماده کردن علم، که از چوب درخت بلوط استفاده می‌شد و با پارچه‌های رنگارنگ و زنگوله‌هایی، آغاز می‌شد.
این علم در دست یک فرد قرار می‌گرفت، و با خواندن اشعار آئینی، حزن انگیز و حماسی شروع ماه محرم برای عموم اطلاع رسانی می‌شد.
عزاداری با نام کتل خوانی که یک خانم به عنوان مداح یا تک خوان روسری خود را که طول بسیار بلند داشت را به پشت شانه خود به نشانه عزا می‌انداخت و مداح اشعاری در وصف واقعه عاشورا موسوم به شروه خوانی می‌کرد.
ورود چاوشی خوانان به ویژه از استان خوزستان و اجرای آیین‌های پرده خوانی از دیگر آیین‌های سنتی مردم گچساران است که تاحدی به فراموشی سپرده شده است.
عزاداری سنتی گچساران به شکل حلقه‌ای انجام می‌شود.
آیین‌های رایج ماه محرم در گچساران
گهواره حضرت علی اصغر (ع) یکی از با شکوه ترین آیین‌های سنتی مردم گچساران است که عزاداری با نام کتل خوانی که در آن یک خانم به عنوان مداح یا تک خوان یک گهواره با چوب درست کرده و آن را با پارچه‌های زیبا و رنگارنگ تزیین می‌کند.
این آیین که در قالب هیات علی اصغر (ع) به صورت منسجم اجرا می‌شود زنان با تکان دادن گهواره طلب حاجت می‌کنند.
هیات امام قاسم (ع) که به صورت دمام زنی است و شرکت کنندگان در این آیین بدون مداحی به صورت منسجم طبل می‌زنند از جلوه‌های ویژه عزاداری‌های ماه محرم در گچساران است.
حضور هیات های عزاداری در روزهای عاشورا و تاسوعا در حرم بی‌بی حکیمه (س) خواهر امام رضا (ع) در ۸۰ کیلومتری دوگنبدان مرکز این شهرستان اوج این عزاداری‌هاست.

هیات های عزاداری محرم گچساران به روایت آمار

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گچساران گفت: ۱۶۰هیات مذهبی فعال و منسجم در زمینه برگزاری آیین‌های ویژه فرهنگی و مذهبی در این شهرستان وجود دارد که از این تعداد ۱۰۰ هیات در شهر دوگنبدان فعالیت می کنند.

حجت الاسلام هادی خادمی افزود: ۲۰۰ مداح و شاعر آیینی ماه محرم در مساجد و هیات های مذهبی گچساران فعالیت می‌کنند.

وی با بیان اینکه تمامی  مداحان شناسایی شده در کانون مداحان و شاعران آیینی این شهرستان تاکنون کد شناسایی دریافت کرده اند اظهار داشت:  ۸۹ نفر از این تعداد مداح و نوحه سراهای فعال بانوان هستند.

خادمی افزود: کانون مداحان با همکاری این سازمان برای تمام مداحان فعال در این شهرستان پس از گذراندن دوره آموزشی کد شناسایی صادر می‌کند.

وی تصریح کرد: ۵۰ روحانی و مبلغ برای ترویج فرهنگ عاشورائی در این شهرستان فعالیت دارند.

محرم در روزگار کرونایی

خادمی اظهار داشت: سوگواری های ماه محرم امسال با رعایت پروتکل‌های بهداشتی در فضای باز برگزار می‌شود.

وی تصریح کرد: بر اساس تصمیم ستاد ملی کرونا مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان شهادت امام حسین(ع) با رعایت پروتکل های بهداشتی شامل استفاده از ماسک، فاصله گذاری اجتماعی در این شهرستان برگزار خواهد شد.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی گچساران با بیان اینکه پهن کردن سفره با توجه به شیوع ویروس کرونا در ایام ماه محرم امکان پذیر نیست گفت:برای حفظ سلامت مردم، بهتر است  نذورات بصورت مواد غذایی خشک در ظرف یکبار مصرف توزیع شود.

وی ادامه داد: مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان شهادت امام حسین(ع) باید در  فضای باز با فاصله ۲ متری، استفاده از زنجیر و وسایل شخصی، رعایت کاهش ساعت برگزاری مراسمات عزاداری(۲۱ و ۳۰ دقیقه الی ۲۳ و ۳۰ دقیقه) انجام گیرد.
شهرستان ۱۲۶ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.