روایت تکراری کم آبی؛ این‌بار در سرزمین بلوچ‌ها / سهمیه‌ هر نفر ۱۵ لیتر در شبانه‌روز!

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حنانه جانمحمدی؛* در هفته‌های اخیر قلب تمام ایران برای شهرستانی کوچک به نام غیزانیه که در حوالی اهواز جای خوش کرده تپید؛ پای اشک‌های مادران خوزستانی اشک ریختیم و با شنیدن بی آبی در این خطه ثروتمند افسوس خوردیم. اما شاید کسی از شرقی‌ترین استان ایران که با قدمت دیرینه اش مدت هاست که از آب بی بهره است، خبری نداشته باشد. سیستان سرزمین رستم دستان، سال هاست که عطای خوب زندگی کردن را به لقایش بخشیده. جای تاسف است که در حال حاضر ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت روستایی سیستان و بلوچستان به شبکه آبرسانی دسترسی ندارند و هزار و ۲۶۱ روستا به‌صورت سقایی یعنی با تانکر آبرسانی می‌شوند، آن هم با سهمیه هر نفر فقط ۱۵ لیتر در شبانه روز!

در جدول میانگین سرانه دسترسی به شبکه آب در کشور، سیستان و بلوچستان در انتها قرار گرفته و سرانه میانگین دسترسی به شبکه آب در این استان کمتر از ۷۰ درصد است. نیمی از جمعیت ۲ میلیون و هشتصد هزار نفری این استان روستانشین هستند. با این وجود روستایی‌ترین و بی‌آب‌ترین استان ایران است و شاخص دسترسی به شبکه آب در روستا‌های سیستان و بلوچستان و عمدتاً در بلوچستان بنا به آمار وزارت نیرو کمتر از ۴۶ درصد است.

مجتبی جهانتیغ، پزشک و از فعالین عدالتخواه استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با دانشجو می‌گوید: طبق آمار شرکت آب‌وفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان از میان حدود ۵۶۰۰ روستای بالای ۲۰ خانوار این استان، چیزی بیش‌از نصف روستاها، یعنی بیش‌از ۳ هزار روستا فاقد هرگونه شبکه و لوله‌کشی آب هستند.

"اما شاید کسی از شرقی‌ترین استان ایران که با قدمت دیرینه اش مدت هاست که از آب بی بهره است، خبری نداشته باشد"چابهار نزدیک‌ترین شهر استان به دریا و در کنار دریای عمان چابهار از همه شهرستان‌های استان وضعیت بدتری دارد! شاخص دسترسی به آب در کل شهرستان ۲۱ درصد بوده و ۷۹ درصد مردم آب آشامیدنی ندارند و از میان ۴۴۰ روستا برای حدود ۴۱۰ روستا آبرسانی با تانکر سیار صورت می‌پذیرد؛ در حالی که تصویر رسانه‌ای سیستان و بلوچستان و فحوای کلام مسئولین ملی و منطقه ای، این استان، منطقه‌ای دچار خشکسالی و تنش آبی شدید و نامهربانی طبیعت است.

علل انسانی گوناگونی مانند فساد سیاستی و ساختاری و سومدیریت‌ها در غیاب حساب کشی سیاسی اقتصادی و نظارت مردمی و ضعف‌های نهادی در امر توسعه مانند نابرابری و تبعیض در اولویت دهی، بودجه ریزی، تخصیص منابع، عدم شفافیت و پاسخگویی، ضعف جامعه مدنی، نبود رسانه‌های پایش گر و افشاکننده و نبود طبقه متوسط مطالبه گر نیز گوشه کوچکی از خطا‌های فاحش انسانی در محروم سازی استان سیستان و بلوچستان است. در کل مردم روستایی سیستان و بلوچستان به لطف بعضی به ظاهر مسئول، ضربه‌هایی جبران ناپذیر در راه پیشرفت و برابری با دیگر استان‌ها خورده است. مردم این خطه با روحیات منحصر به فرد خود راه را برای سودجویی دیگران هموار کرده اند و با تداوم روحیه عدم مطالبه گری و دادخواهی، سیستان و بلوچستان را به حیات خلوت بکری که حتی سایه احدی به روی رانت خواری اش نمی‌افتد، مبدل کرده است.