اوباما و روحانی: امیدهای تازه، محاسبات قدیمی

به قدرت رسیدن حسن روحانی امید به حل و فصل مناقشه اتمی را در واشنگتن زنده کرده اما بر موضع جناح تحریم گر تاثیری نداشته است

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، وعده داده است که از طریق مذاکره با قدرت‌های بزرگ تحریم‌ها را بشکند اما هم زمان با ورود او به صحنه، حلقه محاصره اقتصادی آمریکا علیه ایران در حال تنگ‌تر شدن است.

اگر تحریم ریال، بانک مرکزی و نفت ایران کم بود، حالا کنگره آمریکا به دنبال بایکوت گسترده شرکای تجاری ایران است، اقدامی که می‌تواند ضربه سنگینی به اقتصاد بحران زده این کشور وارد کند.

سه روز پیش از مراسم تنفیذ آقای روحانی، مجلس نمایندگان ایالات متحده طرحی را به تصویب رساند که برای اولین بار موضوع تحریم احتمالی رهبری، رئیس جمهوری، اعضای شورای نگهبان و سایر مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی به اتهام نقض حقوق بشر را نیز مطرح می‌کند.

این مصوبه هنوز قانون لازم الاجرا نیست اما پیام صریحی به تهران می‌فرستد که با وجود امیدواری و استقبال بعضی از چهره‌های سیاسی و تحلیلگران آمریکایی از شعار اعتدال و تعامل آقای روحانی، واشنگتن هنوز آماده نیست که گره تحریم‌ها را شل کند.

مخالفان تحریم در اقلیت

جناح طرفدار تحریم در کنگره همچنان دست بالا را دارد، به خصوص که گروه پرنفوذ کمیته روابط آمریکا و اسرائیل (آیپک) به شدت علیه هرگونه کاهش تحریم‌های ایران لابی می‌کند.

حدود دو هفته پیش ۱۳۱ عضو مجلس نمایندگان با ارسال نامه‌ای به باراک اوباما گفته بودند که فعلا وقت تشدید تحریم‌ها نیست و باید فرصتی هرچند کوتاه به رئیس جمهوری 'میانه روی' ایران داده شود که شاید نرمشی در موضع اتمی ایجاد کند.

دنیس راس، مشاور سابق باراک اوباما

"حسن روحانی بر حذف تحریم‌ها تمرکز کرده است اما واقعیت اینجا ساده است. تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران برداشته نخواهد شد مگر آنکه ایران گام‌هایی برای رفع نگرانی های عمده طرف مقابل بردارد. گام‌های محدود موثر نخواهد بود"

اما زمانی که طرح تحریمی یادشده در مجلس نمایندگان به رای گذاشته شد، فقط ۲۰ نماینده به‌ آن رای منفی دادند و مصوبه ۴۰۰ رای موافق آورد.

یکی از معدود مخالفان سرسخت تحریم‌ها در کنگره کیت الیسون، ‌نماینده دموکرات از ایالت مینسوتاست که پیروزی حسن روحانی را به فال نیک گرفته است.

او به بی‌بی سی فارسی می‌گوید که واشنگتن با تهدید و فشار در برابر تهران به جایی نمی‌رسد و تحریم بیشتر می‌تواند رئیس جمهوری میانه روی ایران را تضعیف کند.

آقای الیسون می‌گوید: 'رهبران سیاسی و اقتصادی ایران با این تحریم‌ها تحت فشار قرار نمی‌گیرند. این طرح‌های تحریمی به راننده‌های تاکسی، مغازه داران و رفتگران فشار وارد می‌کند نه به نخبگان. ما با تصویب این تحریم‌ها مردمی را در ایران هدف قرار می‌دهیم که در واقع نباید هدف قرار بگیرند و در مورد کسانی که با آن‌ها اختلاف داریم کار زیادی انجام نمی‌دهیم.'

سکوت باراک اوباما

یک طرح تحریمی تازه در کنگره برای اولین بار مقام‌های طراز اول نظام از جمله رهبر را نشانه گرفته است

باراک اوباما درباره مصوبه تحریمی مجلس نمایندگان سکوت اختیار کرده است.

"دنیس راس، مشاور سابق باراک اوباما "حسن روحانی بر حذف تحریم‌ها تمرکز کرده است اما واقعیت اینجا ساده است"به نظر می‌رسد که این روزها برای او نه ایران یا درگیر شدن با کنگره، بلکه بهبود بخشیدن به وضع اقتصادی طبقه متوسط آمریکا اولویت اول را دارد.

دنیس راس، ‌دستیار سابق آقای اوباما در شورای امنیت ملی، معتقد است که واشنگتن همچنان منتظر تغییر ملموس در موضع ایران است.

آقای راس به بی‌بی سی فارسی می‌گوید: 'حسن روحانی بر حذف تحریم‌ها تمرکز کرده است اما واقعیت اینجا ساده است. تحریم‌ها علیه اقتصاد ایران برداشته نخواهد شد مگر آنکه ایران گام‌هایی برای رفع نگرانی های عمده طرف مقابل بردارد. گام‌های محدود موثر نخواهد بود.'

او می‌افزاید: 'ایران باید ماهیت برنامه اتمی‌اش را تغییر بدهد تا روشن شود در موقعیتی قرار نمی‌گیرد که هر زمان خواست به سرعت می‌تواند به تولید بمب هسته‌ای دست بزند.'

مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله حسن روحانی بر صلح آمیز بودن تمام جوانب برنامه اتمی ایران تاکید دارند.

هنوز روشن نیست که رئیس جمهوری جدید بر خط مشی هسته‌ای که رهبر در آن حرف آخر را می‌زند تا چه حد نفوذ دارد.

در شرایطی که حلقه محاصره اقتصادی آمریکا و متحدانش علیه ایران در حال تنگ‌تر شدن است، عبور از سد تحریم‌ها و کاهش فشار کمر شکن آن‌ها از دوش مردم، ماموریتی دشوار برای دولت آقای روحانی خواهد بود.