سیما بینا و دلربایی موسیقی افغانستان

کنسرت سیما بینا که با سازهای افغانی همراهی می‌شد، عمدتا به موسیقی افغانستان اختصاص داده شده بود

کنسرت سیما بینا که دیروز یکشنبه یازدهم خرداد با همراهی سازهای افغانی در کدوگان هال لندن برگزار شد، عمدتا به موسیقی مردمی افغانستان اختصاص داده شده بود.

سیما بینا، راوی ترانه‌های مردمی، دهه‌هاست از شمال به جنوب و از شرق به غرب، در جستجوی این نوع موسیقی بوده و برای ثبت و یادگیری آنها از خانه این استاد به خانه آن نوازنده می رود. گذر او این بار از مرز افغانستان بسیار فراتر رفته و تا نواحی پشتون‌نشین رسیده است.

سیما بینا را در این برنامه دو نوازنده افغان، استاد داود‌خان (محمد داود سدوزی) با رباب و سرود، و یاما کریم‌جان با طبلا همراهی می کردند.

همچنین دو هنرمند اسپانیایی نوازنده سازهای افغانی، میریام انسیناس با ساز دلربا و دایره، و خوزه میگوئل لوپز با عود و تنبور در این برنامه شرکت داشتند.

سیما بینا که در بیرجند متولد شده و سالهاست موسیقی حماسی و عرفانی خراسان را در مرکز کار هنری خود قرار داده است، در گذشته هم لابلای کنسرتهایش ترانه‌های افغانی به زبان فارسی ارائه کرده بود.

ولی این اولین بار بود که او به زبان پشتو که در جنوب افغانستان و شمال پاکستان رایج است، آواز می‌خواند.

سیما بینا:

"اگر مرزها در سیاست فاصله و جدائی می‌اندازد ما با موسیقی و مهر همه را به هم نزدیک می‌کنیم و نشان جدایی‌ها را بر می‌اندازیم"

همچنین این خواننده ترانه‌های مردمی در کنسرتهای پیشین خود با خواندن ترانه هایی به کردی، بلوچی و مازندرانی همدلی موسیقایی خود را با هنرهای صوتی غیرفارسی منطقه و اشتراکات موسیقایی در یک گستره بزرگ فرهنگی به نمایش گذاشته بود.

ترکیب و تنظیم این کنسرت سیما بینا با نوازندگان افغان که به گفته او با همکاری تنگاتنگ استاد داودخان انجام شده بود، به روشنی گویای نگاه فرامرزی این هنرمندان است.

این کنسرت با آهنگ سرحدی "سبزه به ناز می آید" از مرز ایران و افغانستان شروع می‌شود، با "شاه صنم" آهنگ بیرجندی ادامه می یابد و بعد به ترانه "یامولا" می رسد. در ادامه ترانه‌های مختلف با آواز و همچنین آهنگ‌های پشتو و تک نوازی سازهای مختلف، شنونده را در یک فضای صوتی رنگارنگ ولی همجنس رها می کند.

تنظیم و ترتیب این آهنگ‌ها که سیما بینا آنها را یک "مجموعه متنوع و دلنشین" نامیده، خود بیانگر نگاه او به مرز در موسیقی است.

گذار از یک ترانه خراسانی به یک آهنگ افغانی در این کنسرت چنان انجام می‌شود که شنونده چه ایرانی و چه افغانی هیچگونه مرزی بین آنها احساس نمی کند.

سیما بینا خود این حس موسیقایی را چنین توصیف کرده است: "اگر مرزها در سیاست فاصله و جدائی می‌اندازد، ما با موسیقی و مهر همه را به هم نزدیک می‌کنیم و نشان جدایی‌ها را بر می‌اندازیم".

تهیه و تنظیم کنسرت لندن با همکاری محمد داود سدوزی انجام گرفت

به نظر می‌رسد دو لهجه مختلف موسیقایی که از این سو و آن سوی مرز افغانستان با ایران در مجموعه ارائه شده توسط سیما بینا و سازهای افغانی همراهش با هم آمیخته بود، لهجه‌ای جدید، هم برای موسیقی ایرانی و هم برای موسیقی افغانی پیشنهاد می‌کند.

بسیاری از نوازندگان و اهل موسیقی ایران سالهاست به ترکیب و تلفیق موسیقی خود با موسیقی خارج از مرزها رو آورده اند.

تاثیر موسیقی از خارج افغانستان هم بر موسیقی سنتی آن کشور مشهود است. اگرچه اشتراکات با موسیقی مردمی خراسانی در غرب و شمال افغانستان تا امروز و تا حدی حفظ شده، اما موسیقی افغانستان خود دهه‌هاست با موسیقی شمال هند آمیخته و سبکی نو آفریده است.

کنسرت کدوگان هال، گویی با همکاری و همنوایی سیما بینا و چهار نوازند‌ه‌اش با رباب افغانی و سرود و طبله و عود و دلربا، دلربایی ترکیب‌هایی نو در این عرصه را به نسل‌های آینده توصیه می کند.

با وجود این، این موسیقی بعضی از مخاطبان در سالن را در لندن قانع نکرد و آنها همچنان تقاضای اجرای آهنگ‌های قدیمی این خواننده را داشتند که برایشان طی سالها خاطره انگیز بود.

همکاری تنگاتنگ سیما بینا با نوازندگان افغانی در این کنسرت قبل از هر چیز نشان می‌دهد که موسیقی ایرانی، موسیقی افغانی و موسیقی دیگر فارسی‌زبانان منطقه فضائی بزرگ و رنگارنگ برای هم‌دلی، هم‌نوایی و هم‌گویی دارند.

.