دستکاری ها بی فایده بود/ افشای افت ۳۸۳ هزار بشکه ای تولید نفت در سالجاری

خبرآن لاین: برخی کارشناسان معتقدند: ۴سال زمان لازم است که با مدیریت مناسب وضعیت تولید را به دو سال گذشته بازگردانیم. آذرجزایری:شرکت ملی نفت با تغییردادن برنامه تولید نفت در سالجاری وضعیت تولید را طبیعی جلوه داده است در حالیکه مقایسه برنامه تولید امسال با سال های گذشته نشان از بحران در میادین نفتی بالاخص میادین نفت خیز جنوب با تولید ۸۵ درصد نفت کشور دارد.بحرانی که سعی شده با تغییر در برنامه مصوب تولید کمرنگ جلوه داده شود و ناکامی های مدیریتی دیده نشود.اما طی روزهای گذشته مسوولان نفتی با تکیه بر همین برنامه سعی دارند مهر تاییدی بر مدیریت خود بزنند.برای همین است که مدیرعامل مناطق نفت خیز جنوب چندی پیش با تاکید برتحقق بیش از ۹۹ درصد از برنامه مصوب تولید نفت خام ایران در سالجاری،محقق شدن این برنامه را رویداد کم نظیری می نامد  که با تلاش شبانه روزی مجموعه مدیران و کارکنان این منطقه حاصل شده و این میزان تولید نسبت به سال گذشته افزایش نشان می دهد.حال با ارائه گزارش تغییر در برنامه تولید بهتر است این مسوولان پاسخگوی این تغییرات در برنامه و تاکیدش بر افزایش تولید نسبت به سال گذشته باشد.براساس آمارهای موجود تولید نفت کشور در سالجاری با ۳۸۳ هزار بشکه کاهش مواجه بوده که البته مناطق نفت خیز جنوب در صورت عدم تغییر در برنامه مصوب سالانه با سهمی بیش از ۲۰۰ هزار بشکه رکورددار این کاهش در میان دیگر مناطق نفت خیز است.کاهش ۶۲هزار بشکه ای تولید در برنامه امسالبراساس این برنامه کاهشی،  متوسط تولید نفت مناطق نفتخیز در سال ۱۳۹۰ (بدون  مایعات گازی و نفت طرح بیع متقابل میدان مسجد سلیمان) معادل ۲۹۷۲ هزار بشکه در روز خواهد بود. میزان متناظر این رقم در سال ۱۳۸۹ معادل ۳۰۳۴ هزار بشکه در روز بوده است. بعبارت دیگر برنامه تولید نفت در سال جاری با کاهشی معادل حدود ۶۲ هزار بشکه در روز نسبت به سال قبل بسته شده است. با در نظر گرفتن قیمت ۸۰ دلار برای هر بشکه نفت، این کاهش حدود ۲ میلیارد دلار از درآمدهای کشور خواهد کاست.

"خبرآن لاین: برخی کارشناسان معتقدند: ۴سال زمان لازم است که با مدیریت مناسب وضعیت تولید را به دو سال گذشته بازگردانیم"(شکل -۱)افزایش افت تولید در برنامه امسال در هر برنامه تولیدسالانه، افت طبیعی چاههای موجود در طول سال پیش بینی می شوند. برای افت طبیعی چاهها در برنامه سال ۱۳۹۰، حدود ۳۸۳ هزار بشکه در روز پیش بینی شده است. این رقم در برنامه سال گذشته ۳۲۵ هزار بشکه در روز بوده است. بعبارت دیگر معادل حدود ۵۸ هزار بشکه در روز افت بیشتری در نظر گرفته شده که معادل بیش از ۵/۱ میلیارد دلار عدم کاهش درآمد است. بررسی روند عملکرد چاهها در سالهای گذشته نشان می‌دهد در عمل این میزان افت تولید چاه ها رخ نخواهد داد.

متوسط پیش بینی افت طبیعی چاهها در برنامه از سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۳۸۹ حدود ۳۳۱ هزار بشکه در روز بوده است. این مقایسه  نشان می دهد میزان زیاد افت تولید چاهها در برنامه سال ۱۳۹۰ با هیچ معیاری قابل قبول نیست. با توجه به راه اندازی تاسیسات جدید نمکزدائی در آب تیمور، کرنج و پارسی و منصوری(آسماری) قطعا باید کاهش تولید چاهها کمتر از سال گذشته باشد.روشن است هرچه میزان افت تولید چاهها بیشتر (از آنچه در عمل اتفاق می افتد) پیش بینی شود برنامه سبکتر بوده و فشار کاری کمتری بر مجموعه مدیرتی فعلی مناطق نفتخیز جنوب وارد خواهد شد. این برنامه ریزی  کاملا ب هضرر تولید نفت کشور است زیرا تلاش سازمانهای مسئول در این شرکت برای مقابله با افت تولید چاهها کمتر شده و بی انگیزگی در سیستم رواج می یابد بعنوان مثال اگر راه اندازی تاسیسات نمکزدائی با تاخیر مواجه شود کاهش تولید ناشی از آن آشکار نمی گردد. در این شرایط مدیریت جدید هم ممر بسیار بزرگی برای فرار از ضعف کاری خود در صورت عقب افتادن حتی از برنامه تولید ضعیف امسال در اختیار دارد.کاهش ۱۵هزار بشکه ای افزایش تولید در برنامه در هر برنامه تولید، فعالیتهائی برای افزایش تولید در قالب اقدامات ترمیمی دردستور کار قرار می گیرد.

"بعبارت دیگر برنامه تولید نفت در سال جاری با کاهشی معادل حدود ۶۲ هزار بشکه در روز نسبت به سال قبل بسته شده است"در حالیکه رقم واقعی افزایش تولید ترمیمی در سال گذشته ۱۶۲ هزار بشکه بوده، افزایش تولید ترمیمی برای سال ۱۳۹۰ معادل ۱۴۷ هزار بشکه در نظر گرفته شده که کاهشی حدود ۱۵ هزار بشکه در روز را نشان می دهد که عامل  نیم میلیارد دلار کاهش درآمد کشور می شود. برای حفظ کیفیت نفت تولیدی، در چاههائی میزان نمک که در نفت تولیدی آنها بیش از حد مجاز باشد، تولید کاهش داده می شود. با راه اندازی تاسیسات جدید نمکزدائی (که پروژه همه آنها از سالها پیش آغاز شده و اینک در مرحله بهره برداری هستند) امکان دستیابی به افزایش قابل توجه تولید از اینگونه چاهها ایجاد می شود. مجموع این عوامل نشان می دهد که رقم افزایش تولید ترمیمی در سال ۱۳۹۰ باید بیشتر از سال ۱۳۸۹ در برنامه تعیین می گردید در حالیکه با کمال تعجب، افزایش تولید ترمیمی در سال ۱۳۹۰ حتی از رقم واقعی سال ۱۳۸۹هم کمتر در نظر گرفته شده است. از این نظر نیز مسئولیت وتعهد تولیدی کمی برای مناطق نفتخیز ایجاد شده که البته به ضرر تولید نفت کشور است.بیلان منفی افزایش تولید و کاهش سالانه چاه هامقایسه تفاضل بین رقم افزایش تولید سالانه (حاصل از فعالیتهای توسعه ای، تعمیری و ترمیمی) و کاهش طبیعی سالانه چاهها طی ۵ سال گذشته نشان می دهد که بطور متو سط این دو رقم مساوی بوده اند و در ۴ سال از ۵ سال گذشته همواره این تفاضل مثبت بوده است اما با کمال تعجب برنامه تولید نفت در سال 1390  بشدت منفی بوده و تفاضل افزایش ها و کاهش ها  بیش از ۳۰ هزار بشکه منفی در نظر گرفته شده است.

مفهوم این رقم این است که اگر کلیه فعالیتهای افزایشی طبق برنامه انجام گیرد بازهم  توان تولید در پایان امسال ۳۰ هزار بشکه کمتر از ابتدای سال خواهد بود.  در برنامه سال جاری راه اندازی ۴۱ دستگاه پمپ درون چاهی و دبی تولید نفت متناظر آن پیش بینی شده است. البته پروژه پمپهای درون چاهی قبل از مدیریت جدید مناطق نفتخیز جنوب شروع شده است. با توجه به اشکالات متعدد در نصب و کاربرد حتی تعداد معدودی از این پمپها طی سالیان گذشته، برنامه ریزی مدیریت جدید مناطق نفتخیز جنوب برای نصب و راه اندازی ۴۱ دستگاه  از اینگونه پمپها در کمتر از یکسال و ایجاد تعهد تولید برای این چاهها کاملا غیر منطقی بنظر می رسد. عدم برنامه ریزی صحیح و شکست این پروژه از یکطرف عامل کاهش تولید نفت شده و از طرف دیگر زمینه کاربرد صحیح این تکنولوژی را در چاههای خشکی با مشکل مواجه می سازد.

"با در نظر گرفتن قیمت ۸۰ دلار برای هر بشکه نفت، این کاهش حدود ۲ میلیارد دلار از درآمدهای کشور خواهد کاست"بررسی زمان شروع کارهای بنیادی در منطقهتا ۵ تیرماه امسال  ۹ حلقه چاه جدید توسعه ای در سال ۱۳۹۰ تکمیل شده که برنامه ریزی، آماده کردن محل چاه و شروع حفاری همه این ۹ حلقه چاه در سال ۱۳۸۹ بوده است. همچنین ۱۳ حلقه چاه جدید توسعه ای در سال ۱۳۹۰ راه اندازی شده که ۱۰ حلقه از آنها در سال ۱۳۸۹ حفاری و تکمیل شده اند. همچنین از ۱۴ حلقه چاه تعمیر شده در سال۱۳۹۰، تعمیر ۶ حلقه در سال ۱۳۸۹ به اتمام رسیده و راه اندازی آنها در سال ۱۳۹۰ انجام گرفته است. بعبارت دیگر بخش اعظم فعالیتهای توسعه ای و تعمیری که در آمار مدیریت جدید به ثبت رسیده در حقیقت در سال گذشته  برنامه ریزی، اجرا و تکمیل شده است.همچنین در سال  ۱۳۸۹ بر اساس برنامه ۶۳ حلقه چاه جدید توسعه ای حفاری شده  و ۷۶ حلقه چاه  نیز تعمیر شده است. با توجه به راه اندازی ۵۶ حلقه چاه توسعه ای و ۵۶ حلقه چاه تعمیری در سال ۱۳۸۹، حداقل ۹ حلقه چاه توسعه ای و ۲۰ حلقه چاه تعمیری که در سال گذشته حفاری و تکمیل شده اند در اختیار مدیریت جدید مناطق نفتخیز قرار گرفته است.

این تعداد چاه معادل ۳۰ الی ۴۰ هزار بشکه در روز است که باید از هم اکنون وضعیت آنها علنی شود. با اختفای این موضوع مهم، می توان از این چاهها برای سرپوش گذاشتن بر عقب ماندگی خود از برنامه استقاده شود.برنامه ریزی بدون پشتوانه مطالعاتیتوزیع فعالیتهای مهم در سال جاری به شکل منطقی نیست. بعنوان مثال تعداد چاههای تعمیری در نیمه اول سال ۳۸ حلقه در برنامه منظور شده در حالیکه تعداد چاههای تعمیری در نیمه دوم سال  ۷۵ حلقه برنامه شده که نزدیک به دوبرابر نیمه اول سال است. تعداد چاههای تعمیری تنها در دو ماه پایانی سال (بهمن واسفند)  برابر ۳۸ حلقه است که معادل کل تعداد چاههای تعمیری در ۶ ماه ابتدای سال است. این مقایسه نشان می دهد که برنامه ریزی صحیح نبوده و تعهدات سنگینی برای نیمه دوم سال ایجاد شده است.

"(شکل -۱)افزایش افت تولید در برنامه امسال در هر برنامه تولیدسالانه، افت طبیعی چاههای موجود در طول سال پیش بینی می شوند"(شکل -۲)چه باید کرد؟برخی از کارشناسان معتقدند ظرف دو سال گذشته صدمه ای به میادین نفتی وارد شده است که ۴سال زمان لازم است که با مدیریت مناسب وضعیت تولید را به دو سال گذشته بازگردانیم.شاید لازم باشد اشاره ای شود به این نکته که متوسط توان تولید مناطق نفتخیز طی دوره مدیریت جدید مناطق نفتخیز حدود ۳۹هزار بشکه در روز افت کرده است. (شکل-۳)این درحالی است که هنوز هم مسوولان نفتی زیربار اشتباهات خود نمی روند. درحالیکه اقتصاد ایران نفتی است و کشور برپایه این درآمد می گردد باید با نگاهی ملی به این مساله نگاه کرد. فرقی نمی کند چه کسی بر مسند کار باشد مهم این است که بتوان صدای زنگ خطر را شنید و با حرف های تبلیغاتی سعی نکنیم وضعیت را از شرایط موجود بدتر کنیم.هزینه چنین رفتاری را در سالهای آینده، کشور خواهد پرداخت