افتتاح جشنواره فیلم مونترال؛ حضور فیلم‌های ایرانی و غیبت سینماگران ایرانی

روآ دوپویی، مارسل سابورن و دیگر عوامل فیلم 'خانه‌ای دیگر' روی فرش قرمز

سی وهفتمین جشنواره‌ جهانی فیلم مونترال، پنجشنبه بیست و دوم اوت با حضور فیلمسازانی از سرتاسر دنیا در مونترال کار خود را آغاز کرد.

امسال میهمانان به دلیل هوای بارانی از فرش قرمز گسترده در "پلاس دز آر" گذشتند تا در تئاتر مزونوف جشنواره را آغاز کنند. این جشنواره همه‌ساله به مدت دوازده روز تا اولین دوشنبه‌ سپتامبر (جشن کار در آمریکای شمالی) به طول می‌انجامد و هدف آن تشویق فیلمسازان از تمام فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف در جهت گسترش هنر سینماست. جشنواره‌ امسال با شعار "جهان از آن شماست" ۴۳۲ فیلم بلند و کوتاه از سرتاسر دنیا را در بخش‌های مختلف به نمایش خواهد گذاشت.

در شب افتتاحیه، بعد از ادای احترام به میشل کوسون، آهنگساز و نواختن قطعه‌ای توسط او، فیلم "خانه‌ای دیگر" ساخته‌ فیلمساز و مستندساز استان کبک، ماتیو روآ نمایش داده شد. این فیلم داستان دو دختر است که چند روزی را با پدر خود که دچار بیماری آلزایمر شده در خانه‌ای ییلاقی سپری می‌کنند. ماتیو روآ این فیلم را به پدر روزنامه‌نگار خود، میشل روآ تقدیم کرد که دو سال پیش در پی بیماری آلزایمر درگذشته بود.

حضور پررنگ ایران بخش‌های جشنواره

مسابقه فیلم‌های بین‌المللی

مسابقه‌ بین‌المللی فیلم‌های اول

خارج از مسابقه

سینمای امروز کره

نگاهی به سینمای جهان (آمریکا، اروپا، آسیا، آفریقا و اقیانوسیه)

مستندهای جهان

مدرسه‌های سینما شامل فیلم‌های دانشجویان سینما از تمام جهان

چهل و چهارمین جشنواره‌ فیلم‌های دانشجویی دانشجویان کانادایی سینما

بزرگداشت

زیر نور ستارگان، سینما در فضای باز

سینمای ما، مروری بر یک سال موفقیت

در این دوره ایران حضور چشمگیری دارد؛ چه فیلم‌هایی که به طور مشخص از ایران در این جشنواره شرکت می‌کنند، چه فیلم‌هایی که ساخته‌ مشترک ایران و کشورهای دیگرند و چه فیلمسازان ایرانی‌تباری که از کشورهای دیگر در جشنواره حضور دارند.

در بخش مسابقه اصلی فیلم‌های بین‌المللی بیست فیلم از کشورهای آمریکا، فرانسه، سوئد، روسیه، لهستان، نروژ، ژاپن، ایتالیا، دانمارک، کرواسی، چین، کانادا، بلژیک، آلمان و ایران شرکت دارند.

"این جشنواره همه‌ساله به مدت دوازده روز تا اولین دوشنبه‌ سپتامبر (جشن کار در آمریکای شمالی) به طول می‌انجامد و هدف آن تشویق فیلمسازان از تمام فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف در جهت گسترش هنر سینماست"فیلم ایرانی شرکت‌کننده در این بخش فیلم "زندگی مشترک آقای محمودی و بانو" ساخته روح الله حجازی است.

فیلم "زندگی مشترک آقای محمودی و بانو" ساخته روح الله حجازی داستان یک زندگی مشترک است که به مرز روزمرگی رسیده و با حضور یک میهمان (ترانه‌ی علی‌دوستی) دچار گره‌ تازه‌ای می‌شود و روابط آقای محمودی (حمید فرخ نژاد) و همسرش (هنگامه قاضیانی) را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در بخش مسابقه "فیلم‌های اول"، از ایران فیلم "تاج محل" ساخته دانش اقبال شاوی میان بیست فیلم شرکت‌کننده در این مرحله است.

این فیلم به حسین مرادی کارمند کارخانه‌ کشتی‌سازی در آبادان می‌پردازد که ناگزیر از اخراج تعدادی از همکارانش می‌شود. حسین مرادی و همسرش از طرف فرزندانشان به عنوان هدیه، بلیط سفر به هندوستان را دریافت می‌کنند اما دو مرد مسلح این هدیه را از آنها می‌ربایند.

در بخش "نگاه به سینمای جهان" نیز چهار فیلم از ایران حضور دارند: "برگ‌ریزان" اثر علی جابرانصاری (محصول ایران و بریتانیا)، "اینجا همه چیز خوب است" ساخته پوریا آذربایجانی، "از تهران تا بهشت" کار ابوالفضل صفاری و فیلم کوتاه "بیشتر از دوساعت" ساخته علی عسگری که این فیلم در مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره کن امسال نیز حضور داشته است.

فیلم‌های شاخص بخش مسابقه‌ بین‌الملل

• خانه‌ای دیگر از کانادا، به کارگردانی ماتیو روآ
• غریزه‌ بازی، از آلمان به کارگردانی گرگور اشنایتزر
• غرب، از آلمان به کارگردانی کریستیان شواخوف
• خانه‌ ماهیگیر از کانادا به کارگردانی آلن شارتران
• چا چا چا، از ایتالیا و فرانسه به کارگردانی مارکو ریسی
• از ریکیو بخواه، از ژاپن به کارگردانی میتسوتوشی تاناکا
• هزار شب به خیر، نروژ، به کارگردانی اریک پوپ (با بازی ژولیت بینوش)
• زندگی زیباست، از لهستان به کارگردانی ماچیی پیپزیسا
• ایوان پسر امیر، از روسیه، به کارگردانی ماکسیم پانفیلوف
• والس برای مونیکا، از سوئد به کارگردانی پر فلای

"برگ‌ریزان" داستان پدری تنهاست که چشم‌انتظار بازگشت پسرش از خارج از کشور است. "از تهران تا بهشت" داستان زنی است که بارداری او برایش مسائلی تازه به وجود می‌آورد. "بیشتر از دو ساعت" سرگردانی دختر و پسری جوان را تصویر می‌کند که در نیمه‌شب دنبال بیمارستان می‌گردند و فیلم "اینجا همه چیز خوب است" داستان تازه‌عروس بیست و پنج ساله‌ای است که مورد تجاوز اوباش قرار گرفته است.

یکی دیگر از بخش‌های جشنواره "مستندهای جهان" است که دو فیلم ایرانی در آن حضور دارند: "آخرین کوچ" اثری از فریدون نجفی از ایران و "عباس کیارستمی، یک گزارش" ساخته بهمن مقصودلو که از آمریکا در این بخش شرکت می‌کند. موسیقی مستند فیلم "آخرین کوچ" از حسین علیزاده است.

فیلم کوتاه "برای پرندگان" ساخته تارا آتشگاه (از آمریکا) هم از دیگر فیلم‌هایی است که در این جشنواره شرکت دارد و به مراسم اعدام دختری شانزده ساله می‌پردازد که به زنا متهم شده است.

در بخش "تمرکز بر سینمای جهان"، فیلم "۴۵ دقیقه تا رام الله" ساخته علی صمدی احدی از کشور آلمان، "برگ‌ریزان" ساخته علی جابر انصاری، "بهار در سرزمین عجایب" ساخته بهروز کرمی‌زاده از آلمان، "زندانی" ساخته محمود شولی‌زاده از آمریکا انتخاب شده‌اند و به نمایش درخواهد آمد.

با وجود این، هیچ‌کدام از فیلمسازان ایرانی در مراسم افتتاحیه شرکت نداشتند.

دفتر جشنواره‌ فیلم مونترال، روز ۱۹ اوت بدون اشاره به ملیت فیلمسازان از مشکل برخی از میهمانان برای دریافت ویزای کانادا خبر داده بود. به نظر می‌رسد این مشکل تا روز افتتاحیه همچنان حل‌نشده باقی مانده و گریبانگیر فیلمسازان ایرانی نیز شده است.

فیلم‌های شاخص بخش فیلم‌های اول

• برخورد این‌جاست، از اسپانیا به کارگردانی آلخاندرو ماروزا
• باغ درختان مرده، از اسرائیل به کارگردانی یاریو موزر
• عشق کامل نیست، از ایتالیا به کارگردانی فرانچسکا موچی
• پَری که می‌افتد، از چین به کارگردانی وانگ یی

امسال بنا بود آلن لاد، تهیه‌کننده‌ آمریکایی ریاست هیأت داوران را بر عهده داشته باشد اما به دلیل بیماری او، در تاریخ ۸ اوت اعلام شد "ژیری منزل"، کارگردان چک، رئیس هیأت داوران خواهد بود؛ کارگردانی که در سال ۱۹۶۸ جایزه بهترین کارگردان فیلم خارجی اسکار را برای فیلم خود، "قطارهای کاملاً تحت نظارت" دریافت کرده است. خانم کارولین داورناس هنرپیشه‌ سینمای کبک، مایکل کوتزا کارگردان آمریکایی، پدرو الئا کارگردان، فیلمنامه‌نویس و تهیه‌کننده‌ اسپانیایی و دای سیجی، فیلمساز و رمان‌‌نویس چینی هیأت داوران بخش مسابقه‌ی بین‌المللی را تشکیل می‌دهند.

در بخش فیلم‌های اول پیر-هانری دلو، ویلاند اسپک و ریموند زو داوری را بر عهده دارند.

درخشش ایران در گذشته

جشنواره جهانی فیلم مونترال، قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در آمریکای شمالی است و جوایز آن اعتبار جهانی دارند. از ابتدای تأسیس آن تا سال ۲۰۱۲ فیلمسازان فرانسوی بیشترین تعداد جایزه‌ بزرگ جشنواره را از آن خود کرده‌اند (ده جایزه) و کشور کانادا تنها دوبار موفق به کسب این جایزه شده است.

ایران هم در طول دو دهه‌ گذشته حضور چشمگیر و درخشانی در این جشنواره داشته و آثار سینمایی ایران همپای سینماگران ایرانی خوش درخشیده‌اند.

فیلم‌های شاخص بخش خارج از مسابقه

• دن‌ژوان، از جمهوری چک به کارگردانی ژیری منزل
• دارک بلود (خون تیره)، از هلند، به کارگردانی جرج اسلوایزر
• درس هارمونی، از قزاقستان و آلمان، به کارگردانی امیر بگازین
• کنفرانس کیوزو، از ژاپن به کارگردانی کوکی میتانی

مجید مجیدی سه بار در سال‌های ۱۹۹۷، ۱۹۹۹ و ۲۰۰۱ جایزه‌ بهترین فیلم این جشنواره را دریافت کرده، در بیست و چهارمین جشنواره فیلم مونترال، جهانگیر کوثری برنده جایزه بهترین فیلم اول برای فیلم "دختران خورشید" شد، محمدرضا وطن‌دوست جایزه‌ی زنیت نقره‌ای را در بخش بهترین فیلم اول در سال ۲۰۰۹ برای فیلم "وقتی لیموها زرد شدند" دریافت کرد و در سال ۲۰۱۱ فاطمه معتمدآریا از این جشنواره جایزه‌ بهترین بازیگر زن را برای فیلم "اینجا بدون من" از آن خود کرد.

در سال ۲۰۰۳ سمیرا مخملباف داور این جشنواره بود و جعفر پناهی هم در سال ۲۰۰۹ ریاست هیأت داوران این جشنواره را بر عهده داشت.