گسترش روحیه انقلابی؛ از عوامل ایجاد انقلاب است

ایسنا/لرستان امام جمعه بیرانشهر با اشاره به این‌که گسترش روحیه انقلابی از عوامل ایجاد انقلاب است، گفت: نارضایتی عمیق اولین عنصر مهم در وقوع هر انقلاب و از دیگر سو زمینه ظهور و گسترش سایر عوامل و شرایط وقوع آن است، روحیه انقلابی پدیده‌ای روانشناختی و مرحله‌ای بالاتر از نارضایتی از وضع موجود است.

حجت‌الاسلام والمسلمین مجتبی بیرانوند در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این‌که شاید در میان پدیده‌های اجتماعی ـ سیاسی انقلاب پیچیده‌ترین پدیده‌ای باشد که توجه بسیاری از عالمان این رشته را به خود جلب کرده‌است، اظهار کرد: انقلاب همانند کلاف درهم تنیده‌ای است که پیدا کردن سرنخ آن به‌منظور درک ماهیت آن نیازمند تأملات نظری در کلیت آن پدیده‌ است، این همان وظیفه‌ای است که تئوری‌های مربوط به انقلاب عهده‌دار آن هستند.

وی با اشاره به این‌که انقلاب‌ها چگونه شکل می‌گیرند و اساساً از چه عواملی برمی‌خیزند و در نهایت چه پیامدهایی دارند مهم‌ترین پرسش‌هایی است که در این‌باره مطرح است، عنوان کرد: وجود دو بُعد عوامل و عناصر درمورد انقلاب از هم قابل تفکیک است.

بیرانوند با اشاره به این‌که یک انقلاب کامل دست‌کم دارای چهار عامل و سه عنصر است، ادامه داد: نارضایتی عمیق اولین عنصر مهم در وقوع هر انقلاب و از دیگر سو زمینه ظهور و گسترش سایر عوامل و شرایط وقوع آن است، این نکته را نیز باید در نظر داشت که به هرگونه نارضایتی، نارضایتی انقلابی گفته نمی‌شود.

امام جمعه بیرانشهر تصریح کرد: نارضایتی انقلابی گونه‌ای از نارضایتی است که اولاً در میان گروه قابل توجهی از نخبگان سیاسی، فکری و توده‌های مردمی ظهور کند و یک یا چند جنبه مختلف اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی را در برگیرد و ثانیاً به حد ناامیدی از بهبود اوضاع رسیده باشد، ظهور این نارضایتی باعث تغییر در کُنش و رفتار افراد می‌گردد.

وی با اشاره به این‌که ظهور و گسترش ایدئولوژی‌های جدید جایگزین از دیگر عوامل انقلاب است، بیان کرد: همچنان که برینتونی گفته است؛ هیچ انقلابی بدون گسترش اندیشه و ایدئولوژی جدید شکل نمی‌گیرد، ایدئولوژی الگوهای عقاید و اظهارات نمادینی است که جهان را تعریف، تفسیر و ارزیابی می‌کند، هدف آن شکل دادن، بسیج، هدایت، سازمان‌دهی و توجیه شکل‌های خاص، راه‌کارها و نحوه اعتراض به دیگران تلقی می‌شود.

بیرانوند با بیان این‌که ایدئولوژی هر انقلابی در چگونگی پیروزی انقلاب، نوع حکومت جایگزین و حتی مراحل و تحولات پس‌از پیروزی نقشی مؤثر دارد، اظهار کرد: برای مثال انقلاب‌هایی که در آن یک ایدئولوژی واحد و سازگار با ویژگی‌های فرهنگی آن جامعه گسترش یابد زودتر فراگیر می‌شود و از این‌رو بسیج قوی‌تری از توده‌ها را در بر دارد و از سویی دیگر این انقلاب‌ها سریع‌تر از دیگر انقلاب‌ها به پیروزی می‌رسند و پس از پیروزی نیز بی‌ثباتی‌های کمتری خواهند داشت.

امام‌جمعه بیرانشهر عنوان کرد: انقلاب اسلامی ایران نمونه بارز این انقلاب‌هاست که علی‌رغم روبه‌رو بودن با رژیمی مقتدر و مورد حمایت غرب توانست در مدتی حدود ۱۳ ماه، از ۱۹ دی‌ماه ۱۳۵۶ تا ۲۲ بهمن‌ماه ۱۳۵۷، به پیروزی دست یابد.

وی با اشاره به این‌که گسترش روحیه انقلابی از دیگر عوامل انقلاب است، ادامه داد: روحیه انقلابی پدیده‌ای روانشناختی و مرحله‌ای بالاتر از نارضایتی از وضع موجود است و منظور از آن به‌وجود آمدن اراده و حس پرخاشگری علیه نظم سیاسی حاکم است.

بیرانوند ادامه داد: با چنین روحیه و اراده‌ای است که فرد اعتماد به نفس پیدا می‌کند و در مقابل راه‌حل‌های اصلاح‌گرایانه و نیز سیاست‌های سرکوب‌گرانه حکومت ایستادگی می‌کند، از این‌رو تا هنگامی‌که این روحیه انقلابی روی نداده هرچند شرایط دیگر محقق باشد انقلابی به‌وقوع نمی‌پیوندد.

امام جمعه بیرانشهر بیان کرد: بالا بردن حقوق‌ها، آزادی بسیاری از زندانیان سیاسی، حتی به زندان انداختن بعضی از مهره‌های کلیدی رژیم پهلوی مانند هویدا و نصیری، از سوی دیگر رژیم به دستور شاه هر روز دست به کشتار مردم می‌زد، کشتار ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ نمونه آشکاری از این اقدامات سرکوب‌گرانه بود، اما هیچ‌یک از این اقدامات مانع وقوع انقلاب نشد، زیرا روحیه انقلابی در جامعه گسترش یافته بود.

وی با اشاره به این‌که رهبری و نهادهای بسیج‌گر دیگر عامل انقلاب است، تصریح کرد: در هر انقلابی وجود رهبری که بتواند نارضایتی‌های موجود در جامعه را فعال سازد و آن‌ها را به‌سمت براندازی هدایت نماید ضرورتی جدی دارد، بسیاری از شکاف‌های سیاسی، فکری، اجتماعی و ... در جوامع مختلف وجود دارد که به‌دلیل فقدان چنین رهبرانی تبدیل به انقلاب یا پدیده مشابهی نمی‌شود.

بیرانوند اضافه کرد: از این‌رو رهبری در جریان یک انقلاب واحد نقش‌های متعددی از قبیل فعال‌سازی نارضایتی از وضع موجود، برانگیختن روحیه انقلابی، بیان و گسترش اندیشه و ایدئولوژی جدید، تنظیم و برنامه‌ریزی راهبردهای حرکت انقلابی، بسیج کردن و به صحنه آوردن توده‌های مردمی، ترسیم و برقراری نظام سیاسی جدید و تلاش برای رسیدن به اهداف و شعارهای انقلابی پس‌از پیروزی، داشته باشد.

امام جمعه بیرانشهر عنوان کرد: انقلاب؛ گاه از سوی شخصی خاص رهبری می‌شود، مانند نقش امام خمینی(ره) در انقلاب اسلامی ایران، و گاهی مانند جبهه نجات ملی الجزایر در انقلاب سال ۱۹۶۲ این کشور، رهبری انقلاب در تشکل خاصی متمرکز می‌شود.

انتهای پیام