استفاده از اینترنت با هویت معلوم

محمود واعظی، وزیر ارتباطات از اجرای طرحی فنی برای شبکه اینترنت خبر داد که بر اساس آن کاربران قبل از ورود به اینترنت شناسایی و احراز هویت می‌شوند. به گزارش خبرگزاری مهر، او این کار را " شفاف‌سازی حضور کاربران اینترنت و هویت بخشی به آنها" نامیده و آن را مانند داشتن شماره تلفن که افراد برای استفاده از آن قابل شناسایی هستند، اعلام کرد ه و گفته: "با اجرای این طرح و با هویت‌بخشی به کاربران هیچ کاربری نخواهیم داشت که با هویت نامعلوم از اینترنت استفاده کند." روزنامه اعتماد در گزارشی از سخنان وزیر ارتباطات ضمن اشاره به روش ثبت آی‌پی کامپیوترها برای شناسایی کاربران اینترنت، به کارکرد آن در سیستم فیلترینگ ایران هم اشاره کرده و نوشته: "در اردیبهشت سال ١٣٨٥ پایگاه مرکزی فیلترینگ ایران نرم افزار جدیدی را معرفی کرد که با استفاده از آی پی‌ها و شناسایی کاربران دست به فیلترینگ می‌زند.[...] یکی از مهم‌ترین ویژگی پایگاه مرکزی فیلترینگ این است که کاربران اینترنت را از روی آی‌پی آدرس شناسایی و تمام مراجعات آنها را به سایت غیرمجاز و معمولی در دیتابیس خود ذخیره ‌کرده و ازسوی مدیریت شبکه و اپراتورهای آن قابل استخراج است. سایر سیستم‌های فیلترینگ داخلی نیز تحت پروتکل مشخصی می‌توانند از طریق این پایگاه به‌روز شوند."

در مهرماه سال ۱۳۸۹ نیز اخباری درباره تلاش دولت برای شناسایی آی‌پی کاربران اینترنت منتشر شده بود. در آن زمان  علی اصغر انصاری، معاون شرکت فناوری اطلاعات، گفته بود: "سامانه مدیریت آدرس‌های اینترنتی کشور و اجرای طرح شناسنامه‌دار شدن بیش از ۳ میلیون آی‌پی آدرس در کشور آغاز شده است. با راه‌اندازی این سامانه تمامی توزیع‌کنندگان آی‌پی ملزم خواهند بود بانک اطلاعاتی آی‌پی آدرس‌ها را به روز رسانی و کامل کنند." او تاکید کرده بود: "با اجرا و پیاده‌سازی این سامانه، از این پس آی‌پی آدرسها شناسنامه‌دار می‌شوند.

"محمود واعظی، وزیر ارتباطات از اجرای طرحی فنی برای شبکه اینترنت خبر داد که بر اساس آن کاربران قبل از ورود به اینترنت شناسایی و احراز هویت می‌شوند"به این معنی که مالک هر آی‌پی آدرس یا بلوک‌آدرس و حتی استفاده کننده نهایی آن هم مشخص می‌شود."

در آن روزها، این اقدامات کوششی برای کنترل بیشتر کاربران و محدود کردن فضای آزادی‌های رسانه‌ای در ایران تلقی می‌شد؛ امروز البته هواداران دولت تفسیر دیگری دارند. نویسنده روزنامه اعتماد در همان گزارش که از سخنان وزیر ارتباطات ارائه کرده، نوشته است: "شاید کاربران در ابتدا با شنیدن این خبر این گونه موضع‌گیری کنند که حریم شخصی آنها تحت نظارت قرار می‌گیرد اما این گونه نیست، هویت‌بخشی به کاربران اینترنت کاری است که در تمام دنیا انجام می‌شود و در راستای مبارزه با فساد و سلامت اینترنت است و این کار از قدرت گرفتن هکرها جلوگیری می‌کند."

با اینهمه اظهارات جدید وزیر ارتباطات اعتراض‌هایی را هم برانگیخته است. سایت بازتاب، وابسته به محسن رضایی طی گزارشی در همین مورد نوشته است: "نکته اول در صحبت‌های واعظی این است که در این بخش از سخنان خود به وضوح و از آفتاب روشن‌تر ضد و نقیض سخن میگوید. در حالی که ضریب نفوذ اینترنت در کشور را راه دسترسی آزاد به اطلاعات می‌داند اما بلافاصله از شناسنامه‌دار کردن کاربران سخن می‌گوید که اساسا و ذاتا با موضوع «دسترسی آزاد» در تناقض است. حتی اگر بتوان برای این موضوع هزاران توجیه بدست داد، هیچ فردی که با اینترنت و ماهیت آن آشنا باشد، شک نخواهد داشت که «هویت بخشی» به اینترنت به این معنی است که ذات دسترسی آزاد می‌تواند محدود باشد."

نویسنده گزارش با اشاره به اینکه همین امروز هم آی‌پی‌ها قابل شناسایی هستند، افزوده است که "منظور واعظی به احتمال بسیار قوی این است که هر کدام از کاربران اینترنت به شکل جداگانه صاحب یک هویت اینترنتی باشند و برای مثال فرد الف و ب که همزمان از یک روتر یا مودم به اینترنت متصل هستند هر کدام هویت جداگانه و قابل شناسایی داشته باشند." و اینکه چاره ای نخواهد بود جز آنکه "همزمان با صدور شناسنامه و کارت ملی برای نوزادان، باید یک هویت اینترنتی هم به آنها داده شود، چون بالاخره یک زمانی باید به اینترنت متصل شوند و واعظی معتقد است که این اتصال بدون تابلو، مورد قبول نیست!"

نویسنده سایت بازتاب تنها راه اجرای چنین ایده‌ای را اینترانت ملی دانسته و درگزارشی دیگر با عنوان "ایده عجیب وزارت ارتباطات برای رصد کردن کاربران اینترنتی!" نوشته است: "هر چند بحث راه اندازی اینترنت ملی که در دولت دهم به شدت در بورس بود و هر از چند گاهی با اظهارنظرهای موافقین و مخالفین داغ می‌شد، مدتی است که به بوته فراموشی سپرده شده، اما ظاهرا دولت یازدهم بدش نمی‌آید دوباره آن را بر سر زبان ها انداخته و به بهانه عمل به وظایف قانونی خود در قالب اجرای «شبکه ملی اطلاعات» به آن بپردازد."

گفتنی است که محمود واعظی چند روز پیش هم در گفتگو با خبرگزاری ایلنا درباره اینترنت ملی و در پاسخ به این پرسش که آیا محدویت اینترنت با شعارهای انتخاباتی روحانی درتناقض نخواهد بود؟، گفته بود: "این اشتباه است که کسی فکر کند شبکه ملی اطلاعات محدودیت است، شبکه ملی اطلاعات یک مزیت برای مردم عزیرمان به وجود می آورد که بتوانند به سرعت از آنچه در داخل کشور از نظر محتوا تولید می‌شود،  استفاده بکنند و در دسترشان قرار گیرد." او اضافه کرده بود: "به هیچ وجه بنا نداریم در کشور محدودیتی به وجود بیاوریم این نه خواست نظام است نه با سیاست‌های آقای دکتر روحانی همخوانی دارد چراکه ما به قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات اعتقاد داریم."