ممانعت پلیس از نمایش فوتبال در اماکن عمومی، ورود خانم‌ها ممنوع

پس از بی‌نتیجه ماندن تلاش‌های وزارت ارشاد و انجمن سینماداران برای نمایش بازیهای جام جهانی فوتبال برزیل روی پرده سینما، نیروی انتظامی نمایش فوتبال در کافه‌ها و رستورانها را نیز ممنوع کرد.

اخیرا از صاحبان سالن‌های غذاخوری خواسته شده که تلویزیون‌های خود را در هنگام پخش بازیها خاموش کرده و یا کانال دیگری را انتخاب کنند و به صاحبان کافه ها نیز گفته شده پس از ساعت ۱۲ شب حق سرویس‌دهی ندارند.

مقاومت تمام عیار نیروی‌انتظامی در مقابل نمایش عمومی فوتبال درحالی صورت می‌گیرد که به علت حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی امسال، این رقابت‌ها برای فوتبال دوستان ایرانی جذابیتی دوچندان دارد.

هرچند ممانعت نیروی‌انتظامی از پخش فوتبال در سینماها تازگی ندارد، سینماداران موافق طرح و فوتبال‌دوستان امیدوار بودند با همراهی دولت جدید، باردیگر تماشای این رقابت‌های پرهیجان روی پرده ممکن شود.

در اواخر اردیبهشت ماه، خوش بینی‌ها به سطحی رسیده بود که محمد قاصد اشرفی رئیس انجمن سینماداران از قطعی شدن نمایش فوتبال در سینماها خبر داد و ضمن اشاره به «همکاری خوب» نیروی انتظامی، اعلام کرد تنها چند جلسه دیگر برای « بررسی جزئیات اجرای این طرح» میان سینماداران و نیروی‌انتظامی باقی مانده است.

اما علیرغم اعلام موافقت رسمی رئیس سازمان سینمایی حجت الله ایوبی، باز هم زور نیروی انتظامی چربید و سردار احمدی مقدم اعلام کرد به دلیل «پایکوبی و رفتارهای ناهنجار» صورت گرفته در دوره های قبل، پلیس زیر بار نمایش مختلط فوتبال نخواهد رفت.

جام جهانی ۲۰۱۰: بازی برد-برد

شهروندان تهرانی طی برگزاری جام جهانی ۲۰۱۰ در آفریقای جنوبی برای نخستین بار امکان تماشای فوتبال روی پرده سینماها را یافتند. در آن زمان بی‌میلی مردم به حضور درسینما به حدی رسیده بود که بسیاری از سینماداران می گفتند به دلیل جور در نیامدن دخل و خرج، به زودی ناچار خواهند شد سالن‌های خود را تعطیل کنند.

در شرایطی که غالب دست اندرکاران، سیاست‌های فرهنگی وزارت ارشاد دولت دهم را عامل این بی‌رونقی می دانستند؛ با اجرای طرح «فوتبال در سینما» و استقبال چشمگیر مردم، وزارت ارشاد توانست اندکی از دغدغه‌های سینماداران و فشار موجود روی خود را بکاهد.

مخاطبان و خصوصا زنان نیز از این امکان کوچک برای تماشای فوتبال در محیطی عمومی راضی به نظر می‌رسیدند؛ زیرا - با توجه به ممنوعیت حضور زنان در اماکن ورزشی مانند استادیوم‌ها- نمایش بازیها در سینما جزو معدود فرصت‌هایی به شمار می آمد که می‌توانستند به همراه دوستان و خانواده خود هیجان تماشای فوتبال در جمعی بزرگ را تجربه کنند.

اما یک سال بعد، همزمان با جام ملت های آسیای ۲۰۱۱، پس از پخش تنها چند بازی نیروی انتظامی مداخله و نمایش بازیها را ممنوع کرد. سردار احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی با اشاره به «مشکلات ناخوشایند» رخ داده در دوره‌های پیش، اعلام کرد برای «پیشگیری از عوارض اخلاقی» نمایش مختلط فوتبال در سینماها ممنوع خواهد شد.

او افزود نمایش عمومی فوتبال در سایر کشورها به دلیل عدم پخش آنها از تلویزیون است و مردم «مجبورند» ضمن حضور در سینماها « با پرداخت پول مسابقه را تماشا کنند» و در نتیجه در ایران « نیازی به پخش آن از سینماها نیست ».

سردار کارگر نیز در سخنانی به مستندات پلیس از «هیجان زده‌ شدن» آقایان و بکار بردن «الفاظ رکیک» توسط آنان حین تماشای فوتبال اشاره کرد و سینما را محلی مشابه استادیوم خواند که حضور زنان در آن ممکن نیست.

او افزود: « خانم‌ها باید از این تصمیم تشکر کرده و در خانه به تماشای فوتبال بنشینند.» طرح تفکیک جنسیتی حین پخش فوتبال در سالن‌های سینما –که نمایش فیلم در آنها سالهاست به صورت مختلط صورت می‌گیرد- با مخالفت سینماداران و عدم استقبال مردم مواجه شد و کل طرح را به تعطیلی کشاند.

فوتبال، دولت دهم واصولگرایان

فرارسیدن جام ملت‌های اروپا ۲۰۱۲ و مطرح شدن زمزمه‌های نمایش فوتبال در سینماها همزمان شد با بالاگرفتن درگیری‌ها میان دولت محمود احمدی نژاد و اصولگرایان.

هرچند این بار هم نیروی انتظامی مواضع سال قبل خود را تکرار کرد اما مدیرکل وقت اداره نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد، علیرضا سجادپور، ضمن صدور مجوز نمایش فوتبال در سینماها، به «روابط خوب» وزارتخانه متبوع خود و نیروی انتظامی اشاره کرد و وعده داد مجوزهای لازم را از اداره اماکن عمومی نیروی انتظامی خواهد گرفت.

با آغاز بازیها و به درازا کشیدن کشمکش‌ میان وزارت ارشاد و نیروی انتظامی، دو پردیس سینمایی ملت و زندگی که ریسک پخش مختلط بازیها را به جان خریده بودند با عکس العمل شدید پلیس مواجه شدند؛ در میانه پخش فوتبال و در حالی که در سایر سالن‌های این دو پردیس فیلم‌های سینمایی در حال نمایش بودند، ماموران نیروی انتظامی ضمن خارج کردن مردم، سالن‌ها را پلمپ کردند تا وزارت ارشاد و سینماداران دریابند مخالفت این نیرو جدی‌تر از آنی است که گمان می کردند.

وزارت ارشاد ابتدا سعی کرد در مقابل این تصمیم بایستد؛ علیرضا سجادپور اعلام کرد: «تمامی تصمیمات و اتفاقات مربوط به سالن‌های نمایش فیلم منحصرا برعهده اداره کل نظارت و ارزشیابی وزارت ارشاد است و دیگر نهادها در این باب مسئولیتی ندارند.» رئیس وقت سازمان سینمایی، جواد شمقدری نیز دخالت پلیس در این موضوع را «رفتاری فراقانونی» خواند که محمود احمدی نژاد نیز از آن ناراضی است، اما در نهایت فوتبال‌دوستان نتوانستند بازیهای جام ملت‌های اروپا را در سینماها تماشا کنند.

تعطیل شدن این طرح با استقبال برخی چهره‌های اصولگرا نیز مواجه شد، از جمله امام جمعه مشهد آیت الله علم الهدی بابت «غیرت» و ایستادگی «مردانه» نیروی انتظامی در ممانعت از حضور زنان در سینماهای نمایش دهنده فوتبال، به این نیرو آفرین گفت.

سینما در برابر «فرهنگ استادیومی»«در وجود دختر و پسر در سینماها برای پخش فوتبال چه اتفاقی می‌افتد که اگر دختر نباشد نمی‌شود؟» این سوالی بود که سردار رادان سه سال پیش در انتقاد از سینماداران و اصرار آنها به حضور زنان در سالن‌ها پرسیده بود، اما آنچه در ادبیات او و سایر مقامات انتظامی حضور «دختر و پسر در سینماها» خوانده می شود، به زعم سینماداران گرد آمدن «خانواده‌ها» برای لذت بردن دست جمعی از فوتبال است.

فراتر از آن، سینماداران مدافع طرح معتقدند حضور زنان نه تنها موجب «ناهنجاری اخلاقی» نمی شود، بلکه باعث کنترل فضا توسط خود حاضران در سالن و «خانوادگی‌تر» شدن محیط خواهد شد. به گفته هادی منبتی مدیرعامل موسسه «تصویر شهر» متولی پردیس‌های سینمایی شهرداری تهران، گذشته از کمک این طرح به چرخیدن چرخ سینماها –که هنوز هم با دشواری‌های اقتصادی دست به گریبانند، یکی دیگر از اهداف اجرای آن از ابتدا «الگو‌سازی فرهنگی» برای «درست فوتبال دیدن و رعایت شئون اخلاقی توسط فوتبال‌دوستان» بوده است.

او افزود: «اگر قرار باشد سینما هم تنها برای آقایان نمایش فوتبال داشته باشد نابهنجاری‌های فضای استادیوم‌ها به سینما که یک محیط فرهنگی است، تسری پیدا می کند و ما چنین مسئله‌ای را نمی‌خواهیم.»

در ماه‌های اخیر اشتیاق سینماداران به معرفی طرحی جدید انجامید تا شاید بتوان رضایت نیروی انتظامی برای حضور زنان را جلب کرد. هادی منبتی در اواسط اردیبهشت به خبرگزاری مهر گفت که برای تماشای فوتبال افراد باید ضمن ثبت نام در باشگاهی به نام «توپ طلایی»، تمام مشخصات فردی و حتی نسبت خود با همراهانشان را ثبت کنند و وعده داد به این ترتیب « کنترل اوضاع» آسان‌تر نیز خواهد شد؛ اما این تمهید هم کارساز نشد و سردار سعید منتظرالمهدی معاون اجتماعی ناجا در هفته نخست خرداد بار دیگر تاکید کرد که « مواضع ناجا تغییری نکرده است».

اگرچه مسئولان انتظامی تنها دغدغه و دلیل دخالت خود در ماجرای پخش فوتبال را «حفظ شئونات» معرفی می‌کند اما شواهد حاکی از این است که بخشی از ماجرا نیز به منافع صدا و سیما مربوط می‌شود.

شبکه سه تلویزیون ایران برای دریافت حق پخش بازیها ناچار است مبلغی قابل توجه پرداخت کند و در نتیجه احتمالا روی پرده انداختن بازیها و کسب درآمد سینماها از این راه چندان به مذاق این سازمان خوش نمی‌آید.

امیر هوشنگ پاسبانیان، مدیر سینما استقلال پیشتر در گفتگویی با ایسنا مخالفتهای اولیه صورت گرفته با این طرح را ناشی از مخالفت صدا و سیما دانست و دغدغه «ناهنجاری‌ها» را نوعی «بهانه‌تراشی» خواند که بعدتر مطرح شده است.

توهین به سینما؟

اما نیروی انتظامی، اصولگرایان یا تلویزیون تنها مخالفان نمایش فوتبال در سینماها نیستند.

"جام جهانی ۲۰۱۰: بازی برد-برد شهروندان تهرانی طی برگزاری جام جهانی ۲۰۱۰ در آفریقای جنوبی برای نخستین بار امکان تماشای فوتبال روی پرده سینماها را یافتند"تعدادی از سینماگران و سینماداران نیز با وجود اینکه معترفند این طرح اندک رمقی به جان سینماهای در آستانه ورشکستگی خواهد دمید، معتقدند درآمیختن فضاهای متفاوت ورزشی و هنری در درازمدت نتایج خوبی نخواهد داشت.

به همین دلیل در نخستین سال اجرای این طرح مدیران چندین سینما از جمله سینماهای فلسطین، حافظ و اریکه ایرانیان از مشارکت در آن سرباز زدند.

در همان زمان فرشید موتمنی آذر ، مدیر سینما حافظ با تاکید براینکه دلیل بی رونقی سینماها را باید در کیفیت پایین فیلم‌ها جست، گفته بود: «متاسفانه به قدری اوضاع سینما بهم ریخته شده که سینمادار برای اینکه دخل و خرجش جور شود، به هر راهی متوسل می‌شود.»

جهانگیر کوثری، تهیه‌کننده سینما نیز در همان زمان اکران فوتبال در سالن ها را «توهین به هنر و سینما» و «ضربه ای به پیکر فرهنگ» خوانده بود. به هر روی اعمال نظر پلیس ، جایی برای اختلاف‌ نظر سینمایی‌ها باقی نگذاشت و امسال نیز برای چندمین بار طی سال‌های گذشته پرونده نمایش مسابقات در سینماها با مغلوب شدن وزارت ارشاد در مقابل نیروی انتظامی بسته شد.

فوتبال‌دوستان ناچارند بازیهای تیم ملی کشور را در خانه‌های خود تماشا کنند تا رویداد عمده ورزشی بعدی که زمزمه‌های نمایش عمومی فوتبال و کشمکش‌های ناشی از آن را دوباره برسر زبانها بیندازد.