زیره تلخ افغانستان جایگزین محصول بی‌همتای کرمان

زیره افغانستان در بازار کرمان/ بی اعتباری ضرب المثل پارسی توسط افغانها
خبرگزاری مهر
آفتاب - ۱۲ مهر ۱۳۹۰

آفتاب:‌ حالا دیگر افاغنه، چینی‌ها را در تصرف بازار ایران همراهی می‌کنند؛ در حالی که این روزها کالاهای بی‌کیفیت چینی گوی و میدان را از بسیاری تولیدات داخلی ربوده‌اند، بخش عمده‌‌ای از بازار زیره کرمان هم زیر سایه بی‌مهری‌ها و بی‌توجهی‌ها به دست افاغنه افتاد. در گذشته‌ای نه‌چندان دور، زیره‌هایی از دل خاک کرمان بیرون می‌آمد که عطر و ظرافت و رنگ و مرغوبیت‌شان همتا نداشت. در کنار کیفیت عالی این محصول، وفور آن و برداشت‌های چندین هزار تنی از مناطق رویش این گیاه ضرب‌المثلی را ورد زبان‌ها انداخت که عملاً نشان می‌داد زیره به کرمان آوردن غیرممکن است. زیره کرمان در بازار کم‌یاب شده است/ زیره بازار، خارجی است اما از بازار پر رونق زیره کرمان حالا دیگر چیزی باقی نمانده است. در سال‌های گذشته، در کنار بی‌اعتنایی محض مسئولین به این محصول، هر از چند گاهی ازسوی کارشناسان هشدارهایی داده می‌شد که خشکسالی تیشه به ریشه زیره کرمان زده و اگر برایش چاره‌ای اندیشیده نشود از بین می‌رود؛ آن پیش‌‌بینی‌ها امروز به حقیقت پیوست.

"در گذشته‌ای نه‌چندان دور، زیره‌هایی از دل خاک کرمان بیرون می‌آمد که عطر و ظرافت و رنگ و مرغوبیت‌شان همتا نداشت"زیره کرمان که در کوهستان‌های خبر، جوپار و بردسیر بیشترین برداشت را داشت هم اکنون به دلیل خشکسالی با کمبود شدید مواجه شده است. از آنجا که زیره کرمان به صورت "خود‌رو" و در بیابان‌ها و کوهستان‌های اطراف کرمان می‌روییده با ادامه خشکسالی‌ها این محصول از بین رفت و افاغنه هم که درصد زیادی از جمعیت کرمان را تشکیل داده‌اند از این فرصت بهره‌گرفته و زیره‌ای را که دست کاشت خودشان است، وارد بازار کرده‌اند. در این باره خبرنگار مهر با یکی از فعالان تجارت زیره کرمان که زمان رونق بازار زیره، این محصول را از عشایر می‌خریده و می‌فروخته به گفت‌وگو نشست. محسن پیرمرادی می‌گوید: سال‌های سال است که تخم زیره برچیده شده و میزان محصول زیره به شدت کاهش یافته است. وی با بیان اینکه مناطق رویش این گیاه خبر و کوشک بافت، جبالبارز و کوه‌های ساردو جیرفت و کوه‌های بم بوده است ادامه می‌دهد: با وقوع خشکسالی‌های پی در پی این محصول الان خیلی کم شده و در سال زیره برداشت شده بسیار کم شده است.

وی می‌گوید: در مناطقی که زیره می‌روییده در حال حاضر حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلو محصول برداشت می‌شود که این مقدار کم وارد بازار نشده و بیشتر توسط افراد محلی مصرف می‌شود و یا میزان کمی از آن به فروش می‌رسد.پیرمرادی یکی از دلایل دیگر کاهش محصول زیره کرمان را چرای بی‌رویه دام‌ها توسط عشایر و ساکنان محلی مناطق رویش این محصول عنوان کرده و اظهار می‌دارد: گوسفندان در بسیاری از مناطق بوته این گیاه را به‌طور کامل خورده و بذر آن برچیده شده است. وقتی زیره هم رنگ می‌شود/ برای افاغنه هم مقرون به صرفه نیست! وی می‌افزاید: در حال حاضر عمده زیره موجود در بازار محصول افغانستان بوده که دست کاشت است. وی تصریح می‌کند: زیره‌ای که افغانی‌ها می‌کارند چون کیفیت و رنگ و عطر محصول کرمان را ندارد آن را می‌جوشانند و رنگ می‌کنند تا به صورت طبیعی جلوه دهد. این تاجر کرمانی ادامه می‌دهد: البته افغانستان هم گرفتار خشکسالی است به همین دلیل تولید آنها هم کاهش یافته است. وی می‌گوید: اما چون تقاضا در بازار زیاد است قیمت آن از ۷ تا ۸ هزار تومان در حال حاضر به ۱۵ هزار تومان رسیده است.

"در کنار کیفیت عالی این محصول، وفور آن و برداشت‌های چندین هزار تنی از مناطق رویش این گیاه ضرب‌المثلی را ورد زبان‌ها انداخت که عملاً نشان می‌داد زیره به کرمان آوردن غیرممکن است"پیرمرادی بیان داشت: البته افاغنه هم الان خیلی تمایل ندارند محصول خود را وارد بازار ایران کنند چرا که می‌گویند ارزش پول ایران کم شده و برای ما مقرون به صرفه نیست! زیره تلخ افغانستان جایگزین محصول بی‌همتای کرمان وی در ادامه، از کیفیت زیره کرمان سخن به میان آورده و بیان می‌دارد: محصول کرمان به دلیل هوای مناطق رویش این گیاه و آبیاری آن به وسیله آب باران، عطر و لطافت خاص خود را داشت به همین خاطر معروف بود. پیرمرادی می‌افزاید: اما زیره افغانستان چون دست کاشت بوده و با کود و آب کشاورزی آبیاری می‌شود نه تنها عطر و لطافت زیره کرمان را ندارد بلکه در بسیاری از موارد طعم تلخ هم دارد. وی همچنین تصریح می کند: بخش زیادی از این محصول هم به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود. پیرمرادی می‌افزاید: تا قبل از این بسیاری از کسبه کرمان حتی نمی‌دانستند این زیره در افغانستان کشت می‌شود چون افغان‌ها زیره خود را به مشهد برده و از آنجا تجار مشهدی آن را به کرمان می‌‌آوردند اما بعد از آن، به طور مستقیم از افاغنه خریداری می‌شود. چرا زیره در کرمان کشت نمی‌شود؟ پیرمرادی همچنین با بیان اینکه زیره هیچ متولی در کرمان ندارد می‌‌گوید: با بروز خشکسالی‌‌ها و کاهش این محصول، همان کاری که افغانی‌ها انجام دادندمی شد در کرمان هم انجام داد.

وی می‌افزاید: تاکنون هیچ کار علمی و کارشناسی درباره این محصول صورت نگرفته و از سوی هیچ نهاد و مرکزی حمایت نمی‌شود. پیرمرادی تصریح می‌کند: اگر امکانات فراهم می‌شد بسیاری از کشاورزان در مناطق رویش این گیاه هکتارها زمین دارند. کرمان ذخیره‌گاه گیاهان دارویی یک کارشناس کشاورزی نیز در گفت‌وگو با مهر اظهارداشت: کرمان سرزمین گیاهان دارویی است و در بسیاری از دشت‌ها و بیابان‌های استان شاهد رویش انواع گیاهان دارویی هستیم که در واقع گنجینه‌ای عظیم دارویی کشور محسوب می‌شود. لزوم مستند‌سازی گیاهان دارویی محمد برزگر ادامه داد: مستند‌سازی و ثبت این گیاهان در کرمان ضروری است زیرا برخی از این گیاهان منحصر به استان کرمان هستند و به دلیل خشکسالی بیم آن می‌رود از بین بروند. وی با اشاره به خشکسالی شدید در استان کرمان گفت: صد‌درصد این گیاهان به وسیله باران آبیاری می‌شوند و این درحالی است که طبق اعلام رسمی میزان بارندگی در کرمان کاهش یافته است و در واقع آبی برای رشد و نمو گیاهان وجود ندارد.

"زیره کرمان در بازار کم‌یاب شده است/ زیره بازار، خارجی است اما از بازار پر رونق زیره کرمان حالا دیگر چیزی باقی نمانده است"وی با اشاره به زیره گفت: زیره در گذشته یکی از فراوان‌ترین و مطبوع‌ترین گیاهان دارویی کرمان بوده است که به دلیل طعم و خواص دارویی مورد استفاده قرار می‌گرفته است و هم اکنون نیز در بسیاری از داروها نقش اساسی دارد. کاهش رویش زیره در دشت‌های کرمان این کارشناس کشاورزی گفت: متاسفانه هم اکنون میزان کشت زیره در کرمان به دلیل خشکسالی کاهش یافته است و از سوی دیگر تاکنون کار علمی در راستای کشت این گیاه صورت نگرفته است. وی ادامه داد: کل کار برداشت این محصول نیز تاکنون توسط عشایر کرمان انجام می‌شده است و با توجه به کاهش محصول دیگر برداشت برای عشایر هم مقرون به صرفه نیست. خشکسالی و عوامل انسانی مهمترین دلیل کاهش برداشت زیره وی در کنار خشکسالی چرای بی‌رویه و برداشت نامناسب را نیز دلیل عمده‌ای برای کاهش این گیاه در طبیعت دانست. لزوم کشت دست کاشت طلای سیاه وی ادامه داد: زیره گیاهی است که به باران زیاد نیاز ندارد و با توجه به خشکسالی در کرمان می‌توان با سرمایه‌گذاری در این بخش و کشت این محصول و معرفی برند کرمان با توجه به شهرت جهانی کرمان در این محصول زمینه را برای اشتغال و کسب درآمد فراهم کرد.

چینی‌ها زیره افغانستان را با برند چین وارد بازار جهانی می‌کنند محمود افاضلی که یکی از فعالان گیاهان دارویی در کرمان است در گفت‌وگو با مهر درخصوص زیره بیان داشت: طی سال‌های اخیر گفته شد که زیره چینی وارد بازار شده است اما اصولا چیزی به نام زیره چین وجود ندارد و در واقع همین زیره افغانستان بوده است که تجار چینی خریداری می‌کردند و با برند چین آن را وارد بازارهای جهان از جمله ایران کردند. وی ادامه داد: گیاهان دارویی در بسیاری وارد پایه گیاهان داروخانه‌ای هستند و دارای ارزش بسیار بالایی از لحاظ دارویی و ذخایر گیاهی هستند و باید یکی از ارگان‌های دولتی درنهایت حمایت از تداوم رشد و نمو آنها را به عهده گیرد. افاضلی ادامه داد: هم اکنون زیره کرمان هم همانند سایر این گیاهان متولی خاصی ندارد در حالیکه این گیاه جزئی از هویت استان کرمان است و می‌توان با کشت آن درآمد سرشاری را عاید کشاورزان کرد که نمونه این مورد که تجربه شده است کشت زعفران در مزارع است که هر دو این گیاهان کم‌آب هستند و در این شرایط خشکسالی نیز به خوبی رشد می‌کنند. وی گفت: هم‌اکنون میزان برداشت زیره اصل کرمان کاهش یافته است و در واقع کم‌یاب است و زیره ای که هم اکنون در بازار وجود دارد بیشتر زیره استان‌های دیگر و یا وارداتی از کشورهایی نظیر افغانستان است. وی بار دیگر خواستار حمایت بخش دولتی از کشاورزان و ترویج کشت این گیاه شد و ادامه داد: در صورت بی‌توجهی به کشت این محصول در آینده شاهد واردات بیشتر زیره از مکا‌نهای دیگر به کرمان خواهیم بود.

منابع خبر

اخبار مرتبط