کمبود انسولین در ایران؛ از خودکفایی در تولید تا قاچاق به همسایه
بی بی سی فارسی
کمبود انسولین در ایران؛ از خودکفایی در تولید تا قاچاق به همسایه
- فرین عاصمی
- بی‌بی‌سی
منبع تصویر،
getty/Kaveh Kazemi
«اگر وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند، به زودی باید تصمیم بگیرم که غذا بخورم و بینایی یا یک عضو بدنم را از دست بدهم. یا غذا نخورم تا قند خونم بالا نرود و بدون انسولین زندگی کنم.»
این جملات عماد است. او ۲۴ ساله و مبتلا به دیابت نوع یک است. عماد به بی‌بی‌سی فارسی می‌گوید، اگر بحران نایاب شدن انسولین به همین شکل ادامه پیدا کند «بیماران دیابتی دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند.»
عماد یکی از ده‌ها بیماری است که در روزهای اخیر در تماس با بی‌بی‌سی فارسی از نایاب شدن انسولین در ایران خبر داده‌اند. دارویی حیاتی که چند روزی است به موضوع بحث کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز تبدیل شده است.
هشتگ انسولین نیست، واکنشی است که در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته و روایت نایاب بودن انسولین و داروهای دیگر در داروخانه‌هاست.
"گاهی در شهریار که ما زندگی می‌کنیم این دارو پیدا نمی‌شد و مجبور بودیم به تهران برویم"بعضی از خشم و استیصال خود می‌نویسند، بعضی داروخانه‌ها را به‌دنبال انسولین زیر پا گذاشته‌اند و بعضی آدرس داروخانه‌هایی را که به تعداد محدود انسولین در اختیار بیماران قرار می‌دهند به بیماران دیگر می‌دهند.
امین، یکی دیگر از مخاطبان بی‌بی‌سی است که می‌گوید پدرش دیابت دارد و با مشکل تهیه انسولین روبه‌رو است: «هر دفعه که برای گرفتن انسولین به داروخانه می روم اغلب یا می‌گویند نداریم یا بیشتر از یک عدد نمی‌دهند. برای بیمار دیابتی که روزی ۴۰۰ واحد انسولین می‌زند، یک عدد دردی را دوا نمی‌کند. قیمت‌ها هم که هر روز بالاتر می‌رود. استرسی که یک فرد دیابتی سر این که انسولین پیدا می‌شود یا نه می‌کشد، موجب افزایش شدید قند خونش می‌شود.»
خبر نایاب شدن انسولین از سوی فرزاد فرقان، نایب رییس شورای عالی نظام پزشکی نیز تایید شده است. آقای فرقان گفته بیماران مبتلا به دیابت به دلیل کمبود و در دسترس نبودن انسولین دچار استرس فراوان شده‌اند و بعضی چندین روز انسولین نداشته‌اند.
او اضافه کرده که این بیماران بارها با افزایش ناگهانی قند خون مواجه می‌شوند و این نوسان‌ها می‌تواند عوارض شدیدی برای بیماران ایجاد کند.
همزمان برخی از مخاطبان بی‌بی‌سی می‌گویند که انسولین در بازار سیاه وجود دارد، اما هشت برابر قیمت.
امیر، ساکن شهریار یکی دیگر از مخاطبان است.
او می‌گوید: «مادر من دیابت دارد و الان حدود ۱۷ سال است که انسولین می‌زند. به‌طور میانگین هر ماه هفت آمپول استفاده می‌کند. ما سال‌های گذشته هم برای تهیه انسولین مشکل داشتیم. باید تایید پزشک می‌گرفتیم و از داروخانه‌های بزرگ و معتبر تهیه می‌کردیم. گاهی در شهریار که ما زندگی می‌کنیم این دارو پیدا نمی‌شد و مجبور بودیم به تهران برویم.
"استفاده از قلم انسولین ساده‌تر از راه‌های سنتی مثل تزریق با سرنگ است، نگهداری و حمل و نقل آن ساده‌تر است، هنگام تزریق تنظیم دوز آسان‌تر انجام می‌شود و درد کمتری هم نسبت به سرنگ دارد"نایاب شدن انسولین بازی کردن با جان مردم است من ۴-۵ داروخانه در تهران را گشتم. نتوانستم پیدا کنم.»
بیشتر بخوانید
- رئیس سازمان غذا و داروی ایران: انسولین قلمی بر اساس کد ملی توزیع خواهد شد
- توضیح وزارت بهداشت ایران درباره ترانزیت انسولین و آنتی‌بیوتیک به عراق
بر اساس آمار دولتی در ایران بیش از پنج میلیون نفر به دیابت مبتلا هستند. رییس انجمن دیابت ایران گفته سالانه حدود ۳۰۰ هزار نفر به شمار بیماران دیابتی اضافه می‌شود.
ضمن اینکه بیماران دیابتی از افرادی هستند که در فهرست بیماران زمینه‌ای شناخته شده و این روزها که اغلب استان‌های ایران در وضعیت قرمز شیوع کرونا قرار دارند، به شدت در خطر هستند.
دولت چه می‌گوید؟
همزمان با بالاگرفتن اعتراض‌ها و هشدارهای پزشکی، سخنگوی وزارت بهداشت با یک اظهارنظر توییتری در مرکز خبرهای مرتبط با کمبود انسولین قرار گرفت.
کیانوش جهانپور در پاسخ به توییت کاربری که گفته بود پدرش دیابت دارد، انسولینش تمام شده، به تمام انسولین‌های نسل دو هم واکنش افت شدید قند نشان داده و نمی‌داند چه باید بکند، در توییتر نوشت: «دوز انسولین را کاهش دهید»؛ جمله‌ای که با واکنش منفی گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی همراه شد.
دکتر بابک قرایی مقدم جراح مغز و اعصاب به بی‌بی‌سی می‌گوید: «این صحبت علمی نیست و دوز انسولین باید بر اساس میزان قندی که بیمار دارد و با نظر پزشک تعیین شود تا قند بیمار تنظیم شود و بالاتر یا پایین‌تر از اندازه‌ای که باید باشد نرود.»
داستان پر‌آب چشم انسولین در ایران
این میان به رغم اعتراض‌ها به کمبود انسولین، برخی مقام‌های رسمی در اظهارنظرهایی ضد و نقیض وجود این بحران یا ابعاد آن را زیر سئوال برده‌اند.
از آن جمله محمد پاک‌مهر، عضو کمیسیون بهداشت مجلس که به وبسایت انتخاب گفته: «رییس سازمان غذا و دارو پیشتر گفته بود ایران با کمبود انسولین مواجه نیست.» او این کمبودها را به دلیل تمایل بیماران دیابتی به «انسولین قلمی» دانسته است.
انچه به «انسولین قلمی» مشهور است، وسیله‌ای است که از آن برای تزریق انسولین استفاده می‌شود. استفاده از قلم نیازمند سرسوزن یکبار مصرف است. استفاده از قلم انسولین ساده‌تر از راه‌های سنتی مثل تزریق با سرنگ است، نگهداری و حمل و نقل آن ساده‌تر است، هنگام تزریق تنظیم دوز آسان‌تر انجام می‌شود و درد کمتری هم نسبت به سرنگ دارد.
علاوه بر آقای پاک‌مهر، اسدالله رجب، رییس هیات مدیره انجمن دیابت ایران نیز گفته که انسولین تولید داخل موجود است و مشکل اصلی، «تامین انسولین‌های آنالوگ یا قلمی و خارجی» است.
دکتر بابک قرایی مقدم جراح مغز و اعصاب در واکنش به این اظهارات می‌گوید: «انسولین قلمی در داخل ایران تولید نمی‌شود، اما انواع دیگر تولید می‌شود. خوشبختانه ایران در ماه‌های گذشته توانست در داخل ایران انسولین تولید کند. قاچاق انسولین هم مثل کالاهای دیگر است. قیمت‌ها بالا رفته. وقتی چنین مساله‌ای پیش می‌آید افرادی خرید اضافه می‌کنند و کمبود پیش می‌آید.»
اسدالله رجب رییس هیات مدیره انجمن دیابت ایران همچنین گفته انسولین‌های تولید داخل را هم می‌توان با قلم تزریق کرد و اگر تولیدات داخلی نبود بیماران دیابتی با مشلات اساسی‌تری مواجه می‌شدند.
منبع تصویر،
getty/Kaveh Kazemi
توضیح تصویر،
شمار زیادی از مخاطبان بی‌بی‌سی فارسی نوشته‌اند نمی‌توانند در داروخانه‌های شهر خود انسولین پیدا کنند و این مشکل از فروردین ماه شروع شده است.
قاچاق انسولین
مقام‌های مختلف در روزهای اخیر بارها گفته‌اند که مشکل دارو در ایران وجود ندارد و ایران به خودکفایی ۹۷ درصدی تولید دارو رسیده است.
فرامرز اختراعی رییس هیات مدیره سندیکای تولیدکنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی تهران پیشتر به روزنامه همشهری گفته بود در تولید داروی ایرانی مشکل جدی وجود ندارد.
"رسانه‌های عراق به نقل از مقام‌های امنیتی این کشور بار کشف شده را بزرگ‌ترین محموله قاچاق دارو از ایران به عراق توصیف کردند"اما تایید کرده بود که «ایران در تامین مواد اولیه و ساخت ملزومات انسولین وابستگی دارد و در دو کارخانه تولید انسولین در داخل ایران هم فقط مونتاژ انجام می‌شود.»
جلیل میرمحمدی عضو کمیسیون بهداشت مجلس نیز گفته است که به دلیل قیمت پایین انسولین قلمی در ایران، این دارو که از داروهای وارداتی است از ایران به کشورهای همسایه قاچاق می‌شود.
هفته گذشته خبر توقیف ۱۹ کامیون حاوی صدها هزار قلم دارو از مقصد ایران در عراق منتشر شد. رسانه‌های عراق به نقل از مقام‌های امنیتی این کشور بار کشف شده را بزرگ‌ترین محموله قاچاق دارو از ایران به عراق توصیف کردند. اداره اطلاعات ارتش عراق نیز اعلام کرد که ارزش بار این کامیون صدها هزار دلار بوده است.
اما این خبر از سوی مقام‌های وزارت بهداشت تکذیب شد. کیانوش جهانپور، سخنگوی سازمان غذا و دارو گفت این محموله قاچاق نبوده و به شکل قانونی به کشور عراق وارد شده است. او همچنین تاکید کرد که هیچ داروی ایرانی در این محموله وجود نداشته و این داروها ارتباطی با زنجیره توزیع دارو در داخل کشور نداشتند و فقط از ایران عبور کرده‌اند.
با این حال چند مقام دولتی، روز دوشنبه، ۲۸ مهر، قاچاق دارو از جمله انسولین را تایید کرده‌اند.
محمود نجفی عرب، رییس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی هم گفته بیش از یک و نیم برابر نیاز کشور انسولین وارد شده اما «بخش عمده‌ای از آن قاچاق شده و این قاچاق معکوس، فقط مخصوص انسولین نیست و برای همه داروهای گران با مشکل قاچاق معکوس مواجه هستیم.»
محمدرضا شانه‌ساز، رییس سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت گفته کمبود انسولین، مقطعی است و با توجه به تفاوت فاحش قیمت انسولین در داخل ایران نسبت به کشورهای منطقه، در آینده نزدیک انسولین بر اساس کد ملی بیماران توزیع خواهد شد.
به گفته آقای شانه‌ساز، دلیل کمبود انسولین، تحریم‌هایی است که ایران با آن روبه‌روست.
این تحریم‌ها اگرچه به شکل مستقیم شامل دارو نمی‌شوند، اما به دلیل مشکلاتی که برای نقل و انتقال‌های مالی به وجود می‌آورند، برای هرگونه واردات و صادرات بخش خصوصی و دولتی، مشکل‌ساز هستند.
اما در عین حال دولت آمریکا نیز بارها اعلام کرده که نه دارو و نه هیچ یک از اقلام بشردوستانه شامل تحریم نیستند و مراودات بانکی مرتبط با تجارت دارو نیز با جریمه‌هایی که این کشور برای بانک‌ها و سازمان‌های مالی تعیین می‌کند، روبه‌رو نمی‌شود.
به بیان دیگر، صادرکنندگان اقلام بشردوستانه مانند دارو و تجهیزات پزشکی و شرکت‌های فعال در این زمینه بخاطر تجارت با ایران توسط آمریکا تحریم نمی‌شوند.
با این حال منتقدان سیاست تحریم ایران می‌گویند همچنان بانکی که حاضر باشد خط مالی و اقدام‌های مالی سازگار با تحریم‌ها را برای اراپه تسهیلات لازم برای چنین مبادلاتی فراهم کند، به راحتی پیدا نمی‌شود و بانک‌های بین‌المللی از بیم جریمه آمریکا، دردسر چنین معامله‌ای را به جان نمی‌خرند.
هشدار پزشکان
۲۷ شهریور امسال (یعنی حدود یکماه قبل از بحران نایاب شدن انسولین) ۱۲۰ پزشک در نامه‌ای به حسن روحانی، رپیس جمهور ایران درباره کمبود نوار اندازه‌گیری قند و انسولین هشدار دادند.
آنها در این نامه نوشتند: «فراهم نبودن هر یک از این دو، بیماران را در کوتاه‌مدت با خطر جدی افت قند خون، کاهش سطح هوشیاری و خطر مرگ و در بلند مدت با عوارضی چون قطع عضو، سکته قلبی و مغزی و آسیب به کلیه‌ها مواجه خواهد کرد.»
این پزشکان در نامه به رییس‌جمهور نوشته بودند: «به رغم اطلاع‌رسانی و مکاتبات مکرر انجمن دیابت ایران با مقام‌های مسئول در بانک مرکزی، وزیر بهداشت درباره کمبود جدی این دو کالا نه تنها بهبودی حاصل نشد، بلکه به نظر می‌رسد حساسیت موضوع برای مقام‌های ایران تبیین نشده تا راهکاری مناسب بیندیشند.»
سه روز بعد خبرگزاری مهر گزارش داد که محمود واعظی رییس دفتر حسن روحانی، در واکنش به این نامه به سعید نمکی، وزیر بهداشت دستور بررسی و اقدام فوری داده است؛ دستوری که کمبود انسولین در روزهای پایانی مهرماه نشان داده چندان موثر نبوده است.
یک داروساز در ایران به بی‌بی‌سی می‌گوید: «ریشه کمبود انسولین به دلیل سوءمدیریت است. از ۱۰ ماه پیش و قبل از کرونا کمبود انسولین وجود داشت. انسولین را به داروخانه خاصی می‌دادند و به مردم می‌گفتند فقط از آنجا بگیرید. این باعث مشکل می‌شود و انحصار به‌وجود می‌آید. کمبود دارو هم هست.
فقط انسولین نیست.»
اخبار مرتبط
دیگر اخبار این روز
حق کپی © ۲۰۰۱-۲۰۲۴ - Sarkhat.com - درباره سرخط - آرشیو اخبار - جدول لیگ برتر ایران
