معاون سازمان هواپیمایی ایران: گزارش نهایی ما درباره هواپیمای اوکراینی «قابل اعتراض» نیست

آرش خدایی سه‌شنبه سوم فروردین /۲۳ مارس در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:

«این اصطلاحاتی که عده‌ای به گزارش نهایی سازمان هواپیمایی درباره سانحه هواپیمایی اوکراین اعتراض دارند، از نظر فنی اصطلاح صحیحی نیست و با توجه به مقررات این موضوع جریانی نیست که بخواهد مورد اعتراض قرار بگیرد و البته ما نیز تا کنون اعتراضی نسبت به گزارش نهایی سانحه هواپیمایی اوکراین دریافت نکردیم.»

مسئول بررسی سرنگونی هواپیمای اوکراینی در ادامه بدون نام‌بردن از فرد مشخصی گفت:

«اظهار نظر برخی از سیاسیون درباره گزارش نهایی از جنس تعیین تقصیر یا احقاق حق است در صورتی که اساسا گزارش بررسی سانحه با هیچ یک از این اهداف تهیه نمی‌شود. از نظر فنی موضع گیری‌های سیاسی نسبت به گزاش نهایی سازنده نیست و ارتباطی هم با اهداف تهیه این گزارش ندارد.»

هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷ شرکت هواپیمایی اوکراین، بامداد چهارشنبه ۱۸ دی سال گذشته پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی خمینی تهران به مقصد کی‌یف هدف دو موشک سامانه پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت و ۱۷۶ سرنشین این هواپیما همراه با یک جنین، کشته شدند. دست‌کم ۱۳۹ نفر از مسافران این هواپیما ایرانی و ۵۷ نفر از آنها ایرانی-کانادایی بودند. مقامات جمهوری اسلامی پس از سه روز کتمان حقیقت، ۲۱ دی به شلیک موشک از سوی پدافند سپاه پاسداران اعتراف کردند اما آن را «خطای انسانی» خواندند.

سازمان هواپیمایی ایران سرانجام پس از گذشت بیش از یک سال از سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی توسط پدافند هوایی سپاه پاسداران گزارش نهایی خود را در این‌باره منتشر کرد و تنها «کاربر سامانه دفاع هوایی» را مقصر دانست. در این گزارش ۲۸۵ صفحه‌ای که چهارشنبه ۱۷ مارس / ۲۷ اسفند منتشر شد، مسئولیت سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی بر دوش یک «کاربر سامانه دفاع هوایی» گذاشته شده و حتی به مسئولیت «خطا» در جابجایی سمت سامانه هوایی، آن هم در زمانی که تنش نظامی بین ایران و آمریکا وجود داشت، اشاره‌ای نشده است.

ادعای «تفاهم» با طرف‌های دخیل در تحقیقات

معاون سازمان هواپیمایی کشور در مصاحبه خود ادعا کرد اکثر کشورهای «ذی‌صلاح» برای مشارکت در تحقیقات انجام شده، گزارش ایران را «خوب دیده‌اند»، از آن «استباط خوبی» داشته و بر سر آن با ایران «تفاهم کامل» داشتند و ایران تنها «یکسری نظرات اصلاحیه فنی جزیی در حدود اصلاح اطلاعات» از آن‌ها دریافت کرده است.

"دست‌کم ۱۳۹ نفر از مسافران این هواپیما ایرانی و ۵۷ نفر از آنها ایرانی-کانادایی بودند"او گفت:

«در مجموع نظراتی مشورتی که دریافت کردیم، نظراتی بودند که گزارش را تحت تاثیر بنیادین قرار ندادند و بسیار کم چالش بودند.»

آرش خدایی اما به این مسئله اذعان کرد که ایران نظرات یکی از کشورها را به خاطر این‌که «در راستای هدف بررسی سانحه که جلوگیری از سوانح مشابه آتی است، نبود» نپذیرفته است. او به بیانیه سازمان هواپیمایی TST کانادا متوسل شد که طبق ادعای او اعلام کرده انتشار گزارش تحقیق درباره ساقط شدن هواپیمای اوکراینی «با هدف تعیین مقصر و سرزنش نیست» و «ایران از همان ابتدا بیشتر از آنچه که قانون پیش‌بینی کرده به ما دسترسی به اطلاعات داده، اما کمتر از آن چیزی بوده که می‌خواستیم.»

معاون سازمان هواپیمایی جمهوری اسلامی در حالی این ادعاها را مطرح می‌کند که دست کم اوکراین و کانادا بلافاصله پس از انتشار گزارش حکومت ایران، نسبت به آن واکنش نشان داده و مقام‌های جمهوری اسلامی را به عنوان «مسئول جنایت» رخ‌داده، به پنهان‌کاری متهم کردند. دمیترو کولبا، وزیر امور خارجه اوکراین چهارشنبه ۱۷ مارس / ۲۷ اسفند پس از انتشار گزارش نهایی سازمان هواپیمایی ایران گفت: «آنچه امروز در گزارش منتشر شده مشاهده کردیم چیزی بیش از تلاشی بدبینانه برای پنهان کردن دلایل واقعی سقوط هواپیمای ما نیست» و افزود: «اجازه نمی‌دهیم ایران حقیقت را پنهان کند و از مسئولیت این جنایت شانه خالی کند.».

دولت کانادا هم این گزارش را «ناقص» توصیف کرده و آن را رد کرد. مارک گارنو و عمر الغبرا، وزیران امور خارجه و حمل و نقل کانادا در واکنش به گزارش ایران در یک بیانیه مشترک اعلام کردند:

«این گزارش از پرداختن به موارد و دلایل واقعی سرنگونی هواپیما پرهیز کرده است. دولت ایران نه تنها برای دادن پاسخ به پرسش‌های اساسی درباره اینکه واقعا چه اتفاقی افتاده، هیچ تلاشی نمی‌کند بلکه هیچ فکت یا شواهد ملموسی در این گزارش وجود ندارد.»

پیش از انتشار گزارش سازمان هواپیمایی ایران، اگنس کالامار، گزارشگر ویژه سازمان ملل در گزارشی ۴۵ صفحه‌ای اعلام کرد جمهوری اسلامی به «دروغ‌گویی» متوسل شده و ادعاهای مطرح شده از سوی مقام‌های ایران با هم نمی‌خوانند.

سعید خطیب‌زاد، سخنگوی وزارت خارجه ایران این گزارش را «مخدوش» و «جهت‌دار» خواند، اما انجمن خانواده جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی با انتشار بیانیه‌ای از این گزارش استقبال کرده و آن‌را «کاملا گویا» توصیف کردند.