چمدان: 'این‌بار تا حنجره‌ دارم ترانه می‌خوانم'

احمدرضا نبی‌زاده اکنون مقیم شهر گِلِندِل در شمال لس‌آنجلس بزرگ است

نخستین بار بود که به کالیفرنیا سفر می‌کردم. وقتی هواپیما برای نشستن بر باند فرودگاه ارتفاع کم می‌کرد، اولین چیزی که توجهم را جلب کرد درخت‌های نخل بود. درختی که به طور بومی در این منطقه نمی‌روییده و یک گونه گیاهی "مهاجر" محسوب می‌شود اما به قدری در خاک اینجا ریشه دوانده که حالا از نمادهای اصلی کالیفرنیا محسوب می‌شود.

لس‌آنجلس از بالاشباهت‌هایی به تهران دارد؛ بستر شهر گسترده و پهن است؛ خشک و بدون پوشش جنگلی؛ و البته دارای رشته کوههایی نه چندان مرتفع در بخش شمالی. اما برای من که در مریلند و ویرجینیای پوشیده از جنگل اقامت دارم، ورود به لس‌آنجلس مثل بازگشت از شمال سرسبز خودمان به تهران می‌ماند با این تفاوت که نخل‌های لس‌آنجلس و نوع معماری آن بیشتر شبیه کیش یا شهر نوساز ارگ‌جدید بم در استان کرمان است. ساحل آن هم چیزی شبیه ساحل بهرگان یا جزایری چون لاوان و خارک در جنوب ایران است.

از فرودگاه یک راست عازم محل مصاحبه شدم.

"احمدرضا نبی‌زاده اکنون مقیم شهر گِلِندِل در شمال لس‌آنجلس بزرگ استنخستین بار بود که به کالیفرنیا سفر می‌کردم"شهری در شمال لس‌آنجلسِ بزرگ به نام گِلِندِل. کلیک

احمدرضا نبی‌زاده، خواننده کهنه‌کار ایرانی سالهاست ساکن این شهر است و علاوه بر سابقه ایرانیان مقیم آن، از قدمت تاریخی شهر هم خبر دارد.

"این یکی از قدیمی‌ترین شهرهای حوالی لس‌آنجلس بزرگه که ایستگاه قطار اون رو احتمالا در فیلم‌های وسترن هالیوودی زیاد دیده‌اید. از همان ایستگاههای متروک و آخر خط که معمولا جان وین و بقیه در آن پیاده می‌شدند و شما فکر می‌کردید اینجا دیگر آخر دنیاست. اتفاقا کلیک

جان وِین در همین شهر به دبیرستان می‌رفته و نوجوانی‌اش را اینجا گذارنده."

با احمدرضا نبی زاده ابتدا به یکی از قنادی‌های معروف شهر رفتیم تا قهوه‌ای بنوشیم و در مورد مقدمات گفتگو گپ بزنیم.

کلیک

بشنوید: گفتگوی رادیویی با احمدرضا نبی‌زاده

"این بخش از لس‌آنجلس بعد از انقلاب به دلایلی که من نمی‌دانم، محل تجمع مهاجران ایرانی- ارمنی شده و برای همین هم خیلی از فروشگاهها و قنادی‌های معروف و قدیمی تهران مثل "شاهرضا" که پیش از انقلاب در تهران خیلی شهرت داشت، به اینجا منتقل شده و هنوز هم شیرینی‌هایی به همان خوبی می‌پزد."

احمدرضا نبی زاده نخستین آلبوم خود را در سال ۱۹۷۵ در ایران و با حمایت کمپانی آمریکایی سی بی اس پدید آورد

برای ضبط گفتگو به پارکی خلوت بر فراز تپه‌های شمال گلندل رفتیم.

رانندگی در جاده باریک و مارپیچ منتهی به پارک بی‌اختیار تصاویری از جاده‌های افجه و لواسانات را برایم یادآور می‌شد با این تفاوت که در حاشیه این جاده ویلاهای میلیون دلاری با نخل‌های تزئیینی وجود داشت که خیلی شبیه بافت سنتی و بومی لواسانات نبود. بعضی از این ویلاها را احمدرضا نبی‌زاده خوب می‌شناسد؛ چرا که داخل آنها را حسابی وارسی کرده. او برای گذران زندگی در سالهای گذشته به کارهای ساختمانی روی آورده بود.

"نمی خواستم برای امرار معاش از عروسی‌ها و ختنه‌سوران‌ها سر دربیاورم و ترجیح می‌دادم برای گذران زندگی هر کار دیگری بکنم اما موسیقی‌ام را برای خودم حفظ کنم. در این سالها مشاغل مختلفی را تجربه کردم؛ رانندگی، کار ساختمانی ... و بالاخره هم توانستم جواز رسمی ساخت و ساز ساختمان را دریافت کنم.

"وقتی هواپیما برای نشستن بر باند فرودگاه ارتفاع کم می‌کرد، اولین چیزی که توجهم را جلب کرد درخت‌های نخل بود"البته اوایل کارگری هم کردم تا فوت و فن کار را یاد بگیرم."

از او پرسیدم آیا کارگری کردن در آمریکا او را به یاد کارگران ساختمانی در داخل ایران به ویژه شهروندان افغان می‌انداخت؟

"وقتی اینجا کار سخت بدنی می‌کردم، بارها به فکر قشر کارگر در ایران افتادم. می‌دیدم که اینجا اتحادیه کارگران ساختمانی چطور تلاش می‌کند حق و حقوق و حتی ساعت استراحت کارگران را تعیین و بر رعایت آن نظارت کند و افسوس می‌خوردم که در ایران بخش مهمی از این کارگران زحمتکش احتمالا با بی‌عدالتی شغلی روبرو می‌شوند."

"از همان روزها رویایی در سر پروراندم و آن این که روزی به روستاهای ایران باز می‌گردم و دانشی که در زمینه خانه‌سازی جمع آوری کرده‌ام را با آنها تقسیم می‌کنم. این رویا هنوز هم با من است."

احمدرضا نبی زاده نخستین آلبوم خود را در سال ۱۹۷۵ در ایران و با حمایت کمپانی آمریکایی سی بی اس پدید آورد. سایر آلبوم‌های او همگی بعد از انقلاب و خارج از ایران بیرون آمدند.

"بعد از مهاجرت از ایران (سی و یک سال پیش) مدتی در اسپانیا زندگی کردم و بعد دست سرنوشت من را به کالیفرنیا آورد. آن روزها آلبومی آماده ضبط داشتم که مجموعه‌ای از ترانه‌های فولکلور بختیاری و محلی لرستان را در آن جای داده بودم و فکر می‌کردم اینجا می‌توانم آن را ضبط و پخش کنم.

اما بعد از چند دیدار و گفتگو با دوستان و همکاران قدیمی، دیدم کاملا در اشتباه بوده‌ام."

آقای نبی‌زاده می‌گوید دیگر از دنیای موسیقی کناره نخواهد گرفت

"در همان اوایل ورودم به کالیفرنیا، یکی از دوستان خیلی خوب و البته مشهورم به پیش من آمد و گفت: 'این ترانه‌ها و ملودی‌های بختیاری خیلی خوبه اما الان بازار نداره. الان بازار تو اینه.' او از ترانه‌های یکی از هنرمندان مقیم لس‌آنجلس برایم گذاشت و من پاک ناامید شدم. فکر می‌کردم در حال و هوای بعد از مهاجرت و انقلاب، من باید تلاش می‌کردم موسیقی محلی که ریشه موسیقی سنتی ما هم هست را در ترکیبی با موسیقی مدرن جهان عرضه کنم، اما آن روز فهمیدم که موسیقی لس‌آنجلسی راه دیگری را در پیش گرفته. کم‌کم فهمیدم که آنچه در مورد مورد موسیقی لس‌آنجلسی می‌گویند از کجا نشات می‌گیرد."

احمدرضا نبی‌زاده بعد از آن دیدار بار و بنه را دوباره بست و به شمال ایالت کالیفرنیا رفت تا به قول خودش "به طورکلی از این فضا دور" بماند.

اما چند سال بعد از آن دوباره به جنوب بارگشت و ساکن شهر گلندل شد. آلبوم‌های متعددی هم بیرون داد.

"ساحل آن هم چیزی شبیه ساحل بهرگان یا جزایری چون لاوان و خارک در جنوب ایران است.از فرودگاه یک راست عازم محل مصاحبه شدم"با این حال، در یک دهه گذشته از او خبری نبود. از شانس او هم همین یک دهه مصادف شد با فراگیر شدن اینترنت و وابسته شدن همه ما به زندگی مجازی.

"از وقتی که فیسبوک آمد من توانستم دوباره با خیلی از مخاطبانم ارتباط برقرار کنم. همیشه آرزو داشتم که جایی باشد که بتوان بدون دخالت کمپانی‌ها و تهیه کنندگان موسیقی‌ام را با مخاطب مستقیما به اشتراک بگذارم. کلیک

فیسبوک این فرصت را به من داد و من کم‌کم دوباره شوق بازگشت به دنیای حرفه‌ای موسیقی را پیدا کردم."

جدیدترین آلبوم احمدرضا نبی‌زاده قرار بود دو هفته بعد از ضبط گفتگوی ما به بازار بیاید هر چند در همان روزها هم در فضای اینترنت بخشی از این آلبوم منتشر شده بود.

"حالا بعد از سالها کار کردن خوشبختانه به جایی رسیدم که می توانم بدون نیاز به فروش آوازم و دغدغه بازار، دوباره بخوانم و این بار تا جایی که صدا و نفسم اجازه دهد خواهم خواند."

بشنوید: نسخه کامل گفتگوی احمدرضا نبی‌زاده با برنامه چمدان

چمدان: 'کار ساختمانی کردم تا مجبور نباشم آوازم را بفروشم'

احمدرضا نبی زاده، خواننده ایرانی که بعد از انقلاب اسلامی به خارج از ایران مهاجرت کرد، میهمان برنامه بیست و هفتم از مجموعه رادیویی چمدان بود. او به تازگی، بعد از سالها غیبت از دنیای موسیقی، آلبومی جدید پدید آورده است.

بشنویدmp3

برای پخش این فایل، نرم افزار "جاوا اسکریپت" باید فعال شود و تازه ترین نسخه "فلش" نیز نصب شده باشد

تازه ترین نسخه "فلش" اینجا قابل دریافت است

پخش ویدیو با ویندوز میدیا پلیر

قطعات موسیقی که در چمدان این هفته به کار گرفته شده به ترتیب عبارتند از: کلیک

غریبه در شهر با نوازندگی کلیک

آرمیک، گیتاریست برجسته ایرانی-ارمنی.

کلیک

نامه که شعر آن را زویا زکریان سروده. کلیک

عزیزم و بالاخره کلیک

ساعت ۵ (از دقیقه ۱۰:۵۵ تا انتهای گزارش) که جدیدترین ترانه احمدرضا نبی‌زاده است.

کلیک

چمدان هر پنجشنبه از برنامه کلیک

چشم‌انداز بامدادی رادیو فارسی بی‌بی‌سی پخش می‌شود و مجالی است برای گفتگو با ایرانیان خارج از کشور درباره تجربه مهاجرت.

برای تماس با برنامه چمدان لطفا به آدرس bamdadi@bbc.co.uk ایمیل بفرستید.