گاهی بنی آدم ز یک گوهر نیستند!

«بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز. یک گوهرند! تقریبا قریب به اتفاق ایرانیان در طول زندگی به این بیت ازشعر سعدی شیراز استناد و به سرایش آن توسط یک ایرانی افتخار کرده اند؛ گاهی از آن داستان‌های ساخته ایم که آن را در سر در سازمان ملل متحد نگاشته اند و گاهی هم واقعا در خلال بحران کرونا نخست وزیر اسپانیا در سخنرانی خود و برای جلب توجه بشریت به بحرانی که در آن کشور گرفتار است، به آن استناد می‌کند. این بیت سعدی و ابیات بعدی آن ترسیم یک نوع جهان بینی ایرانی است. یک جهان بینی ناب که بشریت برای ادامه زندگی در کره خاکی لازم است آن را با گوشت و پوست و استخوان درک کند. اما خیلی از مواقع همین جهانی بینی که ایرانیان قرن‌ها پیش برای بشریت ترسیم کرده اند، را خودمان فراموش می‌کنیم.

"یک جهان بینی ناب که بشریت برای ادامه زندگی در کره خاکی لازم است آن را با گوشت و پوست و استخوان درک کند"

توجه به این جهان بینی ناب، در بین مردم ایران به وفور و در همین ایام بحران کرونا به دیده می‌شود؛ سیل عظیم کمک‌های مردمی، مادی و غیر مادی گواه روشن درک عمیق این جهان بینی از سوی مردمان ایران است؛ آنچه که جای نقد دارد، اتفاقا عدم توجه مقامات و نهاد‌های رسمی به این جهان بینی ظریف و بشری است. در همین ایام می‌توان به دو نمونه برای یادآوری اشاره کرد، شاید در آینده در سطوح رسمی مملکتداری هم این جهان بینی ایرانی، مورد توجه قرار بگیرد.

اول: در روز‌های گذشته رئیس جمهور کشور، برای توجه دادن این نکته که در ایران خدمات پزشکی مطلوب است و حاکمیت امکانات لازم را برای همه شهروندان در حد توان رعایت می‌کند، مثال‌هایی از سایر کشور‌ها زد که به نوعی تحقیر کشور‌هایی بود که در اثنای بحران بر اساس جهان بینی ایرانی باید به آنان به همدردی پرداخت. به این عبارت رئیس جمهور دقت کنید «ما جزو کشور‌هایی نیستیم که بیماران ما در سالن بیمارستان و راهرو‌ها افتاده باشند و خداروشکر مثل کشور‌هایی نیستیم که نعش‌های فوت شدگان انقدر زیاد باشد که آن‌ها را در کامیون‌های یخچال‌دار بریزند. خداراشکر همانند کشور‌هایی نیستیم که بیماران ما در پیاده‌رو و چمن بیمارستان افتاده باشند. خداروشکر مثل آن کشور‌هایی نیستیم که مواد غذایی‌شان فقط بین ۸ تا ۱۰ صبح موجود باشد».

اتفاقاتی که رئیس جمهور به آن اشاره می‌کند، عمدتا در کشور‌های ایتالیا، اسپانیا، انگلستان و آمریکا اتفاق افتاده است. ممکن است گفته شود مقامات آمریکا به کرات مدیریت ایران بر شیوع این بیماری را با جنگ روانی زیر سئوال برده اند و سخنان رئیس جمهور به صورت غیر مستقیم خطاب به آنان بوده است. به فرض صحت، چه اشکالی دارد رئیس جمهور با اشاره مستقیم به مقامات آمریکایی، همین جملات را خطاب به خود آنان بگوید و مشخص کند که دقیقا این دولت آمریکا است که توان مدیریت بحران را ندارد و اتفاقا حداقل در فاز اول بیماری ضعیف‌تر از سایر کشور‌ها عمل کرده است. چه لزومی دارد که بدون نام بردن از ضعف مقامات آمریکایی، به گونه‌ای صحبت شود که ملت‌های دیگری نیز از خود رنجیده خاطر کنیم، آن هم در وسط بحرانی که اتفاقات آن هیچگاه فراموش نخواهد شد.

دوم:به پخش اخبار کرونا در تلویزیون دقت کنید؛ اخبار مربوط به شیوع ویروس و تلفات آن در سایر نقاط جهان با آب وتاب خاصی گفته می‌شود. گویی که مقامات تلویزیون از شیوع گسترده بیماری و تلفات زیاد در سایر نقاط جهان خوشحال هستند.

"اما خیلی از مواقع همین جهانی بینی که ایرانیان قرن‌ها پیش برای بشریت ترسیم کرده اند، را خودمان فراموش می‌کنیم"گاهی رسانه رسمی یک کشور درصدد است که همه گیری یک بیماری را در سراسر جهان نشان دهد و به میزان تلفات همه کشور‌ها هم اشاره کند تا مخاطب اولا متوجه همه گیری ویروس شود و هم متوجه شود که مدیریت بیماری در کشور خودش، بهتر از کشور‌های دیگر است به گونه‌ای که تلفات و ابتلائات کمتری دارد، این راه و روش مخصوص به خود را دارد و لازم است حتما قالب و لحن مناسب برای تبیین این مساله طراحی شود. اما اینکه مخاطب احساس کند که مقامات تلویزیون با خوشحالی از تلفات دیگران می‌گویند یا مصائب و گرفتاری دیگران را بیش از حد جلوه می‌دهند و در داخل فقط به خبر‌های خوب توجه می‌کنند، رسم خوشایندی نیست. این مساله در بخش‌هایی ناشی از رویکرد کلانی است که بین خود و دیگری، فاصله زیادی قائل است و دیگری را هر که باشد، منفی و منحوس و خودی را پاک و منزه نشان می‌دهد و در بخش دیگر هم ناشی از ایستایی و جمودی است که در طراحی، ابتکار و خلاقیت در خلق و گویش محتوای خبری و تحلیلی مشاهده می‌شود.

واقعیت این است که این ویروس یا در ماه‌های آینده از بین می‌رود و یا با بشر می‌ماند و مانند سایر ویروس هاس دیگر، بشریت مجبور است زندگی خود با آن را ادامه دهد. این ذاتی بشر است که باید زندگی کند؛ باید در این بحران نگاه بشریت دوست ایرانی را که مایه افتخار ماست را فراموش نکنیم.

یادمان نرود، ما تمدنی هستیم در دل هزاره‌های تاریخ و نباید خود را در اندازه تمدنی دویست سیصد ساله که وزیر خارجه آن رسما جاسوس است و به دروغ و فریب به اذعان خودش، افتخار می‌کند، پایین بیاوریم؛ او وزیر خارجه آمریکا است که دولتش به باج گیری از همه دنیا مشهور است و ما در کشور سعدی شیرازی زندگی می‌کنیم