افشاگری درباره مفسدان اقتصادی در یک مستند/ پشت پرده‌ ارتباط با طالبان

محسن اسلام‌زاده در برنامه «عصر رمضان» از خطرات و مشکلات مستندسازی گفت.

 خبرنگار حوزه سینما  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان - همزمان با ایام ماه مبارک رمضان، باشگاه خبرنگاران جوان برنامه‌ای گفت‌وگو محور با نام «عصر رمضان» تدارک دیده است که به موضوعات روز فرهنگ و هنر می‌پردازد و می‌کوشد به شفافیت فضای فرهنگی، هنری و مذهبی کشور کمک کند و ابهامات موجود در ذهن مخاطبان در حوزه‌های مختلف را با حضور یک مهمان شاخص مرتبط با آن حوزه، به صورت صریح در حدود ۳۰ دقیقه بررسی کند. محسن اسلام‌زاده، مستندساز سینمای ایران مهمان چهارمین ویژه برنامه «عصر رمضان» بود که در ادامه بخش‌هایی از مصاحبه ایشان را می‌خوانید.

کد ویدیو دانلود

فیلم اصلی

آقای اسلام زاده؛ چه شد به سمت مستند سازی جنگ رفتید؟

اولین کار من در سال ۱۳۸۶ مستندی درباره ده عزیزی بود که در راه مبارزه با مواد مخدر در سیستان و بلوچستان به شهادت رسیدند. آن زمان سید سلیم غفوری رییس فعلی شبکه مستند، در بخش خصوصی کار می‌کرد. من را دید و گفت برای کار‌های بعدی نیز از من و همکارانم حمایت خواهد کرد.

"محسن اسلام‌زاده، مستندساز سینمای ایران مهمان چهارمین ویژه برنامه «عصر رمضان» بود که در ادامه بخش‌هایی از مصاحبه ایشان را می‌خوانید"در ادامه راه مستند شهدای مرزبانان درباره شهدای شیعه و سنی را کار کردیم.

به شخصه پیگیر آثار شریعتی بودم؛ کسی که با بیان دغدغه‌های اجتماعی در آثارش، انسان را به سمت مسئولیت اجتماعی می‌کشاند. بعد‌ها با دکتر رحیم پور ازغدی آشنا شدم و در کل رسانه به خاطر جذابیتی که داشت، من را به طرف مستندسازی کشاند.

از ساخت مستند «تنها میان طالبان» نترسیدید؟

من مشهدی ام و سال ۱۳۷۷ که دبیرستان می‌رفتم فاجعه مزار شریف به وقوع پیوست و درگیری من با طالبان از شهادت دیپلمات‌های ایرانی و همان جا شکل گرفت. نهایتا سال ۱۳۹۰ مستند «دلباخته» را درباره شهید ناصری یکی از شهدای دیپلمات مزارشریف ساختم.این‌سفر همراه با ترس بود، ولی هدفم ساخت فیلم و انتشار آن بود. کتابی هم با نام اولیه همین فیلم منتشر خواهد شد.

طالبان تکفیری نیست

شما متهم به تطهیر طالبان شدید؛ این را قبول دارید؟

نه قبول ندارم؛ ما حرف‌های خود را در سال ۹۳ و ۹۴ که فیلم رونمایی شد، گفتیم؛ بعد‌ها به مرور زمان صحت آن‌ها ثابت شد. مثلا ما گفتیم طالبان تکفیری نیست و ضد آمریکاست.

من به عنوان مستندساز مانند همه به دنبال انتقال تجربه هستم. به شخصه تجربه شخصی ام را گفتم، اما برخی گفتند می‌خواستی طالبان را تطهیر کنی.

انتقاد از عدم همکاری دولت

از سفر به لیبی و ونزوئلا بگوئید.

پس از اینکه مجموعه «مرزبانان» را ساختیم، یک تجربه کاری مربوط به پاکستان و افغانستان داشتیم. بعد‌ها به ماجرای بیداری اسلامی بر خوردیم و تلاش‌های زیادی کردیم که به برخی کشور‌ها برویم که لیبی اولین آن‌ها بود. یادم است شش ماه پس از تماس با سفارت این کشور موفق به اخذ ویزا شدیم و به آن جا رفتیم. آن زمان شرایط همکاری بهتر بود، ولی باعث تاسف است از وقتی دولت عوض شده، حتی کارت خبرنگاری هم برای خارج از کشور به ما نمی‌دهند.

ترس از مفسدان اقتصادی

در ساخت مستند‌های جنگی جلوی کار شما بیشتر گرفته می‌شد یا مفسدان اقتصادی؟

هرکدام سختی‌های خودش را دارد، اما مسائل اقتصادی پیچیده‌تر است و من از این‌ها بیشتر می‌ترسم.

"در ادامه راه مستند شهدای مرزبانان درباره شهدای شیعه و سنی را کار کردیم.به شخصه پیگیر آثار شریعتی بودم؛ کسی که با بیان دغدغه‌های اجتماعی در آثارش، انسان را به سمت مسئولیت اجتماعی می‌کشاند"مثلا الان فلان مفسد اقتصادی از داخل زندان نامه نگاری و مصاحبه انجام می‌دهد.

با اصابت ۱۵ ترکش مجروح شدم

کجا مجروح شدید؟

در عملیات تکریت بود که به علت اصابت ۱۵ ترکش مجروح شدم؛ فیلمی که در آن زمان کار می‌کردم «روز ناتمام من و فرمانده» بود.

حذف مستند «اهل سنت در ایران» از یوتیوب بعد از پنج سال

در صحبت‌های خود اشاره کردید با گرفتن موافقت کار با طالبان، مستندی در خصوص «اهل سنت در ایران» ساختید. مستندی که با داشتن بازخورد‌های خوب از یوتیوب حذف شده، دلیلش چیست؟
‌
نمی‌دانم بعد از چهار پنج سال چرا یادشان افتاده آن را حذف کنند. نسخه انگلیسی آن حدود یک و نیم میلیون و نسخه عربی - فارسی بالای چهارصد هزار بازدید را رد کرده بود. به ما گفتند موسیقی کپی رایت است و برای همین حذفش کردند.

ساخت مستند درباره شهید سردار سلیمانی

قرار بود با شهید حاج قاسم سلیمانی کاری انجام دهید؟

متاسفانه هیچ وقت دستم به ایشان نمی‌رسید؛ همیشه دوست داشتم درباره شان مستند بسازم، ولی قسمت نشد؛ نهایتا در تشییع پیکرشان تصویر‌هایی گرفتم.

قبلا برای مستند سازی از ایشان پیگیری کرده بودید؟

پیگیری که صد در صد باشد نه؛ فکر می‌کردم شاید به من اعتماد نشود و آن نمونه کاری که می‌خواهم از حاج قاسم بسازم، درست از آب در نیاید. مدل مستندسازی من همراه بودن با کسی است که می‌خواهم از او فیلم بسازم؛ در انتخاب آن شخص دقت می‌کنم و از آنجا که زندگی آن فرد به علت خاص بودن دراماتیک است، دوربین که همراهش می‌شود حادثه پشت حادثه را ضبط می‌کند.

من در کل بعید می‌دانستم اجازه تولید چنین مستندی به ما داده شود، چون به لحاظ امنیتی هم مشکل داشت.

مستند «آفتاب پرست» پخش نشد

چه شد که با چرخش کامل از ساخت مستند‌های جنگی، به سمت مستند‌های اجتماعی مانند «سرطان اجتماع» رفتید؟

من به موازات مستند‌های بین المللی ام، چنین آثاری را می‌ساختم، اما برخی به دلایلی در ایران پخش نشد. نام یکی از آن‌ها «آفتاب پرست» است که به مفسدان اقتصادی می‌پردازد.

چه کسی اجازه پخش نداد؟

از آن جایی که ما تجربه زیادی راجع به اینگونه مستندسازی نداشتیم، تا حدودی به لحاظ حقوقی مشکل داشت. این فیلم مستند چهار پنج سال پیش ساخته شده و هنوز به سرانجام نهایی نرسیده است.

به عنوان نمونه او از فردی که در فضای مجازی بر علیه او خبر سازی کرده، شکایت کرده است. مفسدان اقتصادی از طالبان هم ترسناکترند؛ مثلا یک وکیل گرفته و از کسی که درباره او کاری ساخته، شکایت کرده و آن را با صد مورد اتهام به دادگاه برده است.

انتهای پیام/