توجیه بهمنی برای افزایش چکهای برگشتی/ فروردین ۹۰ بازهم حجم چک برگشتی ها افزایش یافت

اقتصاد > اقتصاد کلان  - در حالی که رئیس کل بانک مرکزی افزایش معاملات را باعث رشد چکهای برگشتی اعلام کرد آمارهای رسمی چیز دیگری می گوید. علی پاکزاد: روز گذشته محمود بهمنی در گفتگویی اختصاصی با واحد مرکزی خبر در توضیح دلایل رشد چکهای برگشتی گفت: وقتی حجم معاملات افزایش پیدا می کند ، بر آمار چک های برگشتی هم اضافه می شود. به نظر می رسد این نوع نگاه از سوی رئیس کل بانک مرکزی بیش از آنکه یک دیدگاه کارشناسی در مورد نرخ روز افزودن چکهای برگشتی باشد باید آنرا به نوعی فرافکنی دانست که متاسفانه از سوی رئیس کل بانک مرکزی بدانیم. نکته جالب آنکه در حالی که رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به خبرنگار واحد مرکزی خبر توجیه افزایش حجم مبادلات را به عنوان دلیل انتشار آمار چکهای برگشتی در فرویدن ماه سال ۹۰ از سوی بانک مرکز نشان می دهد در حالی که شاهد کاهش فصلی حجم مبادلات هستیم نرخ چک های برگشتی افزایش پیدا کرده است. تاثیر افزایش حجم مبادلات در چکهای برگشتی! نگاهی به آمارهای رسمی نشنا می دهد در حالی که طی سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۸۶ می بینیم در حالی که حجم مبادلات از رقمی معادل ۷هزار میلیارد تومان به ۴۱۶ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است می بینیم که نسبت چکهای برگشتی از نظر تعداد در کل این دوره در حدود ۵ تا ۶ درصد بوده و از نظر ارزش نیز از ۵ درصد فراتر نرفته است در این دوره می بینیم که هر ساله تعداد مبادلات صورت گرفته از طریق چک روند صعودی پیدا کرده و از ۲۰ میلیون بگ چک مبادله شده در سال ۷۱ در سال ۸۶ به رقمی معادل ۷۹ میلیون برگ چک رسیده است و البته در همین دوره تعداد چکهای برگشتی از ۱.۴ میلیون برگ به ۳.۹ میلون برگ افزایش پیدا کرده است.

"اقتصاد > اقتصاد کلان  - در حالی که رئیس کل بانک مرکزی افزایش معاملات را باعث رشد چکهای برگشتی اعلام کرد آمارهای رسمی چیز دیگری می گوید"ولی بر خلاف ادعای رئیس کل بانک مرکزی می بینم که اولا رشد چکهای برگشتی در دوره ای ۱۸ ساله کمتر از چکهای مبادله شده بوده است و از سوی دیگر نرخ چکهای برگشتی عددی ثابت و همواره زیر ۷ درصد را نشان می دهد یعنی در این دوره به رغم رشد مبادلات می بینیم نرخ چکهای برگشتی عددی تقریبا ثابت را داشته است. اما به ناگهان از سال ۸۷ تا ۱۳۹۰ می بینم که این روند سیر صعودی به خود گرفته است و بازهم بر خلاف ادعای رئیس کل بانک مرکزی به به رغم کاهش میزان چکهای مبادله شده در این دوره نرخ چکهای برگشتی از ۱۰ درصد فراتر رفته است به طوریکه در نقطه اوج خود در تیر ماه سال ۸۹ نرخ چکهای برگشتی به ۱۲.۸ درصد رسیده است. این بررسی آماری گویای آن است که اولا استدلال رئیس کل بانک مرکزی در مورد افزایش چکهای برگشتی همراه با افزایش حجم مبادلات غلط است و دوم آنکه آنچه در سه سال گذشته شاهد ان بوده ایم کاهش حجم مبادلات و افزایش تعداد چکهای برگشتی بوده است. چکهای رنگی به جنگ رکود می روند کاهش چکهای مبادله شده در شرایط رکودی اقتصاد کشور که بانک مرکزی تلاش می کند به آن اعتراف نکند امری طبیعی است ولی در چنین شرایطی سیاستهای پولی کشور باید به گونه ای تنظیم شود که به تجهیز منابع در بخش تولید کمک کند ولی به نظر می رسد در نهایت رئیس کل بانک مرکزی در این زمینه به صدور چکهای رنگی برای تعیین سطح اعتبار افراد گرینده چک اکتفا می کند. بهمنی در پاسخ به انکه برای مهار چکهای برگشتی چه برنامه ای دارید می گوید: برای بهبود وضعیت بزودی اقدام به طبقه بندی چک ها خواهیم کرد و هر کس به تناسب اعتبارش ، چک خواهد داشت.

چک های جدید در قالب رنگ ها ، تعداد صفحات مشخص و سقف معین تهیه می شود و متناسب با شغل و اعتبار در اختیار افراد قرار می گیرد. این روش اگرچه می توند به ظاهر به کاهش چکهای برگشتی کمک کرده و میزان ریسک مبادلات را کاهش دهد ولی تنها یک مسکن است زیرا این امر به خودی خود میزان مبادلات را کاهش خواهد داد و از سوی دیگر شما با داشتن چکهای رنگی در عمل بازهم به رانت ناشی از داشتن روابط دامن خواهید زد همانگونه که تاکنون در زمینه صدور دسته چک قوانین گوناگونی به کار گرفته شده است ولی در نهایت همچنان مشکل چکهای برگشتی به عنوان یک مشکل به قوت خود باقی مانده است، واقعیت آن است که چک به عنوان یک ابزار و یک شاخص گویای وضعیت اقتصادی کشور است اگر به دنبال کاهش میزان چکهای برگشتی هستیم به چای ایجاد فضاهایی که به رانت منتهی می شود باید برای بهبود فضای کسب و کار اقدام کنیم فضایی که بر اساس نظر سنجی مرکز پزوهشهای مجلش شورای اسلامی یکی از اصلی ترین مشکلاتش عدم دسترسی فعالین بازار به خدمات مناسب بانکی در آن بوده است و از سوی دیگر در همین فضای نارضایتی می بینیم که میزان معوقات رو به صعود است و تا رسانه ای می شود بانک مرکزی برای کاهش ان به سیستم بانکی فشایر می آورد، آیا این خود نشان از عدم توانایی سیستم بانکی در توزیع درست منابع نیست انهم منابعی که قرار است هر ساله بر اساس ضوابط خاص بسته های سیاستی نظارتی تدوین شده از سوی رئیس کل بانک مرکزی به شکلی بهینه توزیع شود؟ رکود مبادلات و افزایش ریسک نگاهی به تعداد چکهای مبادله شده در سالهای ۸۶ تا ۸۹ نشان می دهد تعداد چکهای مبادله شده در کشور از ۷۹ میلیون برگ چک به ۴۹ میلیون برگ کاهش پیدا کرده است و این کاهش در حالی است که تعداد چکهای برگشتی از حدود ۳.۹ میلیون برگه چک به رقمی معادل ۵.۹ میلیون افزایش پیدا کرده است. البته ناگفته نماند در همین دوره از نظر ارزش چکهای مبادله شده حجم مبادلات طی سالهای ۸۶ تا ۸۸ در حدود ۴۱۵ هزار میلیارد تومان به رقمی معادل ۴۶۵ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است یعنی رشدی در حدود ۱۲ درصد در حالی که در همین زمان ارزش چکهای برگشتی از از حدود۱۵ هزار میلیارد تومان به ۲۳.۴ هزار میلیارد تومان رسیده است یعنی رشدی معادل ۵۹ درصد در میزان چکهای برگشت خورده مشاهده می شود. البته در سال ۸۹ اگر چه تعداد چکهای مبادله شده در حدود ۴۹ میلیون برگ و نزدیک به مبادلات صورت گرفته در سال ۸۸ باقی مانده است ولی تعداد گه های برگشتی از حدود ۵ میلیون برگه به ۵.۹ میلون برگ افزایش پیدا کرده است. در این سال البته افزایش ارزش چکهای مبادله شده نسبت به سال ۸۸ از حدود ۴۶۵ به ۶۲۸ هزار میلیارد تومان هم باعث نشده است نسبت ارزش چکهای برگشت خورده که معادل ۲۸.۷ هزار میلیارد تومان است در کل حجم مبادلات کاهش پیدا کند و می بینیم که نسبت ارزش چکهای برگشتی از ۳.۷ درصد  در سال ۸۸ به ۴.۴ درصد در سال ۸۹ افزایش پیدا کرده است.

"علی پاکزاد: روز گذشته محمود بهمنی در گفتگویی اختصاصی با واحد مرکزی خبر در توضیح دلایل رشد چکهای برگشتی گفت: وقتی حجم معاملات افزایش پیدا می کند ، بر آمار چک های برگشتی هم اضافه می شود"البته شاید همزمانی این دوره رکود با دوره مدیریت محمود بهمنی بر بانک مرکزی تنها یک اتفاق باشد ولی به هر شکل انکار این واقعیت که رکود مبادلات در اقتصاد ایران یکی از دلایل افزایش حجم چکهای برگشتی بوده است از سوی رئیس کل بانک مرکزی جای انتقاد دارد. /۲۲۲۳۱