انسان دست‌پرورده رسانه‌ها

خبرگزاری فارس - ۲۴ شهریور ۱۳۹۷

انسان دست‌پرورده رسانه‌ها

انسان بر اساس ادراکش عمل می‌کند، نه بر اساس واقعیت. و رسانه می‌تواند بین واقعیت و انسان، فاصله انداخته و عملاً آگاهی او را از واقعیت دستخوش تغییر کند.

خبرگزاری فارس؛ 

گروه دیدگاه: انسان بر اساس ادراکش عمل می‌کند، نه بر اساس واقعیت. یعنی مردمان بیش از آنکه به واقعیت‌ها تن دهند، تصویرها را می‌انگارند. اینجاست که نقش رسانه در عالم جدید، ممتاز و مؤثر می‌شود. این رسانه است که بین واقعیت‌ها و اذهان مردم فاصله می‌اندازد و با قاب‌بندی غرض‌ورزانه پدیده‌ها، تصویرهای خودساخته از واقعیت را به مردم گزارش می‌دهد.

"و رسانه می‌تواند بین واقعیت و انسان، فاصله انداخته و عملاً آگاهی او را از واقعیت دستخوش تغییر کند.خبرگزاری فارس؛ گروه دیدگاه: انسان بر اساس ادراکش عمل می‌کند، نه بر اساس واقعیت"نظیر آنچه که در فاصله گذاری بین «واقعیت ایران» و «تصویر مردمان غربی از ایران» پدیدار آمده است؛ یا نظیر تصور مخاطب از گروه تکفیری داعش و انگاره‌هایی که از قدرت هیولایی او در ذهن‌ها نقش بسته است. رسانه، کارگردان تصویر ساز عالم ارتباطات است و اذهان مردم، مشتری‌های ثابت و دربند بنگاه‌های رسانه‌ای هستند.
اما در سطح دیگر، تصویرهای ذهنی، انباره‌های علمی ذهن انسان را پر می‌سازد و عملاً مجموعه عملی رفتارهای او را رقم می زند و می دانیم مردم چیزهایی را مرتکب می‌شوند که پیش از آن، در سطح «علم و باور» نسبت به آن شناخت پیدا کرده‌اند. گرچه نقش «جهان»، «جامعه» و «فطرت» به عنوان زیربنای کنش‌های انسانی، کتمان ناشدنی است و حتماً سهمی به سزا در عادت‌ها و رفتارهای تک تک ما دارد اما به هرتقدیر کنش‌های انسان محصول «علم» است و درست در نقطه مقابل، یک فلش برگشت وجود دارد: «عمل» آدمی نیز تبدیل به «علم» او می‌شود. سن و سال که بالا می‌رود، نهاد آدمی با اعمال او سرشار می‌شود، اما نه در فرم و قالب «عمل» که در شکل و شیوه «علم». عملگری و کسب تجربه، نظام معرفتی انسان را تغییر می‌دهد و این چرخه مدام ادامه می‌یابد.

«عمل» تبدیل به «علم» شده و در ادامه «علم»، «عمل» را متولد می‌کند.
ممکن است پرسیده شود اساساً چگونه می‌شود که عمل‌های آدم، در وجود و نفس او در قالب علم ذخیره می‌شود؟
قرآن می‌فرماید: «و الَّذین جاهَدوا فینا لَنَهدینَّهُم سُبُلَنا» (عنکبوت – ۱۶) (آنان که در مسیر ما جهاد می‌کنند به راه‌های هدایت راهنمایی می‌شوند). «جهاد» از جنس عمل است و «هدایت» از تبار علم و باور. طبیعتاً علم نتیجه طبیعی عمل نیست اما این عبارت قرآنی می‌فهماند که مجاهدان فی سبیل الله به سطح بالاتری از معرفت دست پیدا می‌کنند. یعنی آنکه علم و معرفت صرفاً نتیجه مدرسه و تحصیل و کتاب نیست. خیلی وقت‌ها عملگری می‌تواند با نهاد آدمی کاری کند که صدها دانشگاه و کرسی تدریس برای آن کارایی ندارند.

البته نبایستی این جنس از علم را با اندوخته اطلاعات، یعنی آن چیزی که در قالب فرمول‌ها و حفظیات مطرح است، اشتباه گرفت.
آیه دیگری نیز در قرآن می‌تواند عهده‌دار همین ادعا باشد: «ثُمَّ کانَ عاقِبَه الَّذینَ أَساؤُا السُّوای أَن کذَّبوا بِآیاتِ اللَّه» (روم – ۱۰) «سرانجام کسانی که اعمال بد مرتکب شدند به جایی رسید که آیات خدا را تکذیب کردند و آن را به مسخره گرفتند.» اینجا نیز همین تبدیل و تحول حاکم است.

"این رسانه است که بین واقعیت‌ها و اذهان مردم فاصله می‌اندازد و با قاب‌بندی غرض‌ورزانه پدیده‌ها، تصویرهای خودساخته از واقعیت را به مردم گزارش می‌دهد"کسانی که اعمال بد مترکب می‌شوند (یعنی از جنس عمل) به سمت تکذیب آیات خدا می‌شتابند (یعنی از جنس باور و معرفت)

حال به‌واسطه این استدلال، یک پیام مهم برای اهالی رسانه، استخراج می‌شود. آدمی محصول علم است. علمی که می‌تواند برون داد رفتارها و کنش‌های او باشد و همین علم شاکله انسان را دچار تغییر و تبدل می‌کند؛ و انسان با شاکله جدید دست به رفتارهای جدیدتر می‌زند.

رسانه می‌تواند بین واقعیت و انسان، فاصله انداخته و عملاً آگاهی او را از واقعیت دستخوش تغییر کند. اینچنین است که رسانه باید خود را مسؤول و پاسخگو بداند که می‌خواهد بر سر شاکله انسان‌ها چه بلایی بیاورد. گاهی رسانه، با اصلاح معرفت‌های آدمی، او را به قوس بالاتری از انسانیت می‌رساند و گاهی با انحراف باورهای او، انسان را به مقام حیوانیت تنزل می‌دهد.

(برگرفته از گفتارهای دکتر عطاء الله رفیعی آتانی)

انتهای پیام/

.

منابع خبر

اخبار مرتبط

دیگر اخبار این روز

خبرگزاری فارس - ۲۴ شهریور ۱۳۹۷
خبرگزاری فارس - ۲۴ شهریور ۱۳۹۷
خبرگزاری فارس - ۲۴ شهریور ۱۳۹۷