زائرانی که هزاران کیلومتر پیاده‌روی می‌کنند/ عاشقی زیر سایه تهدید

محمد ساسان تهیه‌کننده مستند «نعره حیدری» به کارگردانی علی مومنی که در آستانه اربعین حسینی (ع) به‌صورت اینترنتی عرضه شد در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این اثر گفت: در راستای حرکت بزرگ پیاده‌روی اربعین یک سری اتفاقات در داخل کشور خودمان، عراق و کشورهای همسایه رخ می‌دهد که در قالب مستند می‌توان آن‌ها را ثبت و ضبط کرد. برای مثال در میان همسایه‌های شرقی ما امام حسین (ع) حتی محبان غیرشیعی هم دارد و این گروه هر ساله از دورترین مناطق کشور پاکستان همزمان با اربعین روانه ایران و از مرزهای ما راهی کشور عراق می‌شوند.

وی افزود: این جریان رشد فزاینده‌ای هم در این سال‌ها داشته است برای مثال در سال‌های ابتدایی، حدود ۲ هزار زائر از مرزهای ما وارد کشور عراق می‌شدند اما سال گذشته این آمار به ۸۰ هزار نفر رسید. درواقع عمدتاً شیعیان پاکستان از مرز میرجاوه به ایران می‌رسند. به هر حال پیش از این برنامه‌ای برای این تعداد افراد که وارد مرز می‌شدند، وجود نداشت ضمن اینکه پایانه‌های مرزی هم استعداد پذیرش این تعداد افراد را نداشتند. تصور کنید وقتی زیرساختی برای پذیرش آن‌ها نیست، چه اتفاق وحشتناکی رخ می‌دهد.

عاشقانی که خدمت به زائران در مرزها را برگزیدند

تهیه‌کننده «نعره حیدری» ادامه داد: تعداد زیادی از آن‌ها پشت مرزهای خود در پاکستان می‌ماندند به همین ترتیب علاوه بر گرسنگی و تشنگی، فرزندانشان بسیار اذیت می‌شدند البته هنوز هم این اتفاق در مرز پاکستان برایشان رخ می‌دهد و دولت پاکستان برنامه‌هایش را برای رسیدگی به آن‌ها توسعه نداده است ولی در مرز ایران، یک سری از بچه‌ها با وجود اینکه عشق به امام حسین (ع) داشتند و علاقه مند بودند به کربلا بروند، ترجیح دادند در این چند ساله به مرزها بروند و به این زائران خدمت کنند به همین دلیل اتفاق بزرگی را رقم زدند که واقعاً دیدنی است.

"به هر حال پیش از این برنامه‌ای برای این تعداد افراد که وارد مرز می‌شدند، وجود نداشت ضمن اینکه پایانه‌های مرزی هم استعداد پذیرش این تعداد افراد را نداشتند"مستند «نعره حیدری» درباره ورود این زائران به مرز ایران، پذیرایی از آن‌ها و حس و حالشان در آن فضاست.

یکی از دوستانم به نام مرتضی علی عباس‌میرزایی کارگردان سینما وقتی این مستند را دید، گفت من احساس می‌کنم در مقابل کاری که زائران پاکستانی می‌کنند، هیچ کاری نکرده‌ام ساسان با اشاره به اینکه هرچند صحنه‌هایی از کربلا در تیتراژ این فیلم وجود دارد ولی به طور کلی مستند درباه اتفاقی است که در مسیر ورود زائران پاکستانی به ایران رخ می‌دهد، بیان کرد: به نظرم «نعره حیدری» مستندی گریه‌دار در این فضاست و احساسات و عواطف افراد را درگیر می‌کند برای مثال یکی از دوستانم به نام مرتضی علی عباس‌میرزایی کارگردان سینما وقتی این مستند را دید، گفت من احساس می‌کنم در مقابل کاری که زائران پاکستانی می‌کنند، هیچ کاری نکرده‌ام.

وی افزود: این افراد چیزی حدود ۱۰ هزار کلیومتر راه را به‌صورت زمینی طی می‌کنند. آن‌ها از مرز میرجاوه وارد ایران می‌شوند و به دلیل ارادتشان به امام رضا (ع) ابتدا به مشهد می‌روند و از امام رضا (ع) اجازه می‌گیرند، سپس به قم می‌روند و بعد از مرز شلمچه خارج می‌شوند بعد از آن هزار کیلومتر را هم در عراق طی می‌کنند. توجه کنید که چه مسیر عجیب و غریبی است. آن‌ها همه این مسیر را هم زمینی برمی‌گردند.

به گفته این تهیه‌کننده، خیلی از این افراد حتی شیعه هم نیستند و متعلق به مذاهب دیگر هستند ما هر سال در کربلا می‌بینیم که افرادی از مذهب‌های دیگر مثل مسیحیان، یهودیان و… از کشورهای اروپایی و… در این مراسم حضور پیدا می‌کنند.

ساسان توضیح داد: سفر زائران پاکستانی بسیار سخت است ولی وقتی به ایران می‌رسند با خدمات بچه‌های ما در مرز مواجه می‌شوند؛ خدماتی از جنس همان خدماتی که در عراق به زائران ارایه می‌شود. یعنی به آن‌ها غذا، لباس، استحمام و… داده می‌شود و علاوه‌بر این خدمات فرهنگی مثل نمایش فیلم و تئاتر… دارند.

برخی از این زائران شب‌ها در پشت فنس‌ها می‌مانند چون پاکستان این امکان را ندارد که بیشتر از یک تعدادی به افراد اجازه خروج از کشور را بدهد. به همین دلیل افراد در پشت فنس‌ها می‌مانند در حالی که مطلقاً آب و غذایی برای خوردن ندارند در بخشی از فیلم می‌بینیم که بچه‌های ما در آنجا لوله‌کشی می‌کنند تا به آنها آب برسانند، از پشت همین فنس‌ها به آن‌ها غذا می‌رسانند تا دچار ضعف ناشی از گرسنگی نشوند چون به واقع آنجا بیابان بی آب و علفی است که هیچ امکاناتی در آن نیست. درواقع یک اتفاق ایثارگرانه رخ می‌دهد که «نعره حیدری» درباره همین اتفاق و واکنش‌های زائران پاکستانی نسبت به بچه‌های ایرانی است.

وی درباره وجه تسمیه مستند «نعره حیدری» گفت: اسم این مستند برگرفته از رسمی در میان شیعیان پاکستانی است به این نحو که هر کاری که می‌خواهند آغاز کنند یک نفر در میانشان فریاد می‌زند و می‌گوید نعره، حیدری. سپس همه آن‌ها با هم حیدر، حیدر می‌گویند و شروع به کار می‌کنند. همین موضوع مبنای نامگذاری مستند ما شد.

این تهیه‌کننده در پایان اظهار کرد: با توجه به شرایط کرونایی امسال امکان رفتن به پیاده‌روی اربعین وجود نداشت ولی آن‌هایی که دلباخته جریان اربعین هستند امسال گویی داغ سنگینی بر دل دارند از همین رو فقط می‌شود آثاری را که پیش از این ساخته شده است، نمایش داد.

"یعنی به آن‌ها غذا، لباس، استحمام و… داده می‌شود و علاوه‌بر این خدمات فرهنگی مثل نمایش فیلم و تئاتر… دارند"امسال تنها ارتباط رسانه‌ای می‌تواند ما را کمی به فضای اربعین نزدیک کند. این در حالی است که هر ساله اقیانوسی از افراد به سمت کربلا روانه می‌شدند از همین رو به همین میزان سوژه برای به تصویر کشیدن وجود دارد. البته درباره این موضوعی که ما در مستندمان ساخته‌ایم پیش از این فیلمی ساخته نشده بود در حالی که زائران پاکستانی با سختی‌های بسیار زیادی در کشور خود مواجه هستند. حتی وضعیتشان در ایران و عراق بهتر است. ضمن اینکه گروه‌های تکفیری و وهابی در کشور خودشان زیاد است و گاهی باعث کشته شدن آن‌ها می‌شود.

به طوری که وقتی کاروانی به سمت ایران راه می‌افتد در کشورشان با تهدید جدی مواجه می‌شود گاهی به اتوبوس‌های آنها تیراندازی می‌شود، گاهی افراد را از اتوبوس‌ها پیاده می‌کنند و بلایی سرشان می‌آورند. با وجود همه این اتفاقات، آنها هر ساله به سمت ایران راه می‌افتند و ابراز ارادت عجیبی در حرم‌های مطهر می‌کنند که هرکسی این گروه‌های پاکستانی را می‌بیند شیفته عرض ارادت آن‌ها می‌شود. آن‌ها مداحی در میانشان ندارد ولی به صورت گروهی عزاداری می‌کنند.