گریه کوچک‌زاده پس از تصویب برجام

بی بی سی : نام علی اصغر حجازی، از اعضای بلندپایه دفتر علی خامنه‌ای، رهبر ایران در روز تصویب جزئیات طرح اجرای توافق جامع اتمی در مجلس، هنگامی مطرح شد که بعضی از نمایندگان گفتند که او شب گذشته با علی لاریجانی، رئیس مجلس و علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی جلسه داشته‌ و آنها در مورد نحوه بررسی طرح در مجلس تصمیم گرفته اند.

بسیاری از نمایندگان حضور آقای حجازی در این جلسه را نشانگر موافقت رهبر ایران با تصویب سریع طرح اجرای برجام تلقی کردند، اما مخالفان سرسخت برجام، از جمله مهدی کوچک زاده و حمید رسایی بر این عقیده بودند که حضور آقای حجازی به معنی موافقت رهبر ایران با تصمیم آنها نبوده است.

حضور اصغر حجازی که در سال‌های گذشته کمتر اسمی از او برده شده در رابطه با پرونده هسته‌ای برای بسیاری تعجب انگیز بود.

در بسیاری از موارد افراد دیگری از دفتر آقای خامنه‌ای در مورد پرونده هسته‌ای اظهار نظر کرده‌اند که بعضا به طور غیررسمی نظر رهبر ایران برداشت شده است. علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر ایران در امور بین‌الملل یکی از این افراد بود. هرچند این نظرها هیچگاه رسما از سوی دفتر رهبر ایران تائید نشده است.

اما این بار کسی از دفتر رهبری وارد موضوع هسته‌ای شد که برای تعدادی از نمایندگان حجت را تمام کرد و تصویب طرحی را که انتظار می‌رفت دست کم چند ساعت به طول انجامد، در بیست دقیقه به پایان رساند.

قرار بود حدود ۲۰۰ پیشنهاد در اصلاح برجام مطرح شود که به سه پیشنهاد کاهش یافت و فرصتی هم برای ابراز نظر موافقان و مخالفان مهیا نشد.

ظاهرا حتی محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه که در مجلس حضور یافته بود، انتظار نداشت که تکلیف طرح برجام در مجلس به این سرعت مشخص شود.

حسن قشقاوی، معاون پارلمانی وزارت خارجه گفته است که آقای ظریف و معاونان او از جلسه شب گذشته اطلاع نداشته اند و "آقای ظریف و همکارانشان آماده بودند که در مجلس در مقام پاسخگویی حضور پیدا کنند".

مهدی کوچک زاده، از نمایندگان منتقد دولت و مخالف برجام در روز تصویب طرح اجرای توافق هسته ای گفت که محمدرضا باهنر، نایب رئیس دوم مجلس به نمایندگان اطلاع داده که "دیشب آقایان لاریجانی٬ حجازی و شمخانی جلسه داشتند و تصمیم گرفته شد این طرح تصویب شود."

آقای کوچک‌زاده در واکنش به این موضوع در صحن مجلس با در دست داشتن پلاکاردی که روی آن نوشته بود "مجلس از تصمیم لاریجانی و شمخانی و حجازی تبعیت کرد" با صدای بلند می‌گفت که این طرح٬ طرح مجلس نیست و طرح این سه نفر است.

با این حال علی لاریجانی در پاسخ به آقای کوچک‌زاده که می گفت "نظر این سه نفر٬ نظر رهبری نیست" گفت: "اصلا بحث رهبری مطرح نبوده که شما می‌گویید و ایشان نقشی نداشتند. ما با هم صحبت کردیم٬ چرا آن را به رهبری وصل می‌کنید؟"

اصغر حجازی، مرد در سایه

اصغر حجازی که با نام‌های علی اصغر حجازی و اصغر (صادق) میرحجازی هم شناخته می‌شود از روحانیونی است که مانند محمد محمدی گلپایگانی، رئیس دفتر آقای خامنه‌ای از مسیر وزارت اطلاعات وارد بیت رهبری شد.

گفته می‌شود که آشنایی او با خامنه‌ای به پیش از انقلاب ایران در مشهد باز‌می‌گردد.

پس از انقلاب ایران و با تشکیل وزارت اطلاعات در سال ۱۳۶۳ علی اصغر حجازی یکی از معاونان محمد ری‌شهری، نخستین وزیر اطلاعات ایران شد. او تا پایان وزارت آقای ری‌شهری که تا کمی پس از به رهبری رسیدن خامنه‌ای ادامه داشت از مسئولان پرنفوذ این وزارتخانه محسوب می‌شد.

با آغاز رهبری آقای خامنه‌ای در سال ۱۳۶۸، نام‌های مختلفی برای به دست گرفتن امور دفتر رهبر جدید ایران مطرح بود.

عبدالله‌ نوری و علی اکبر ناطق نوری از روحانیونی بودند که نام‌شان برای ریاست دفتر رهبر ایران شنیده می‌شد.

اما نهایتا تصمیم آقای خامنه‌ای این شد که مسئولان بلند‌پایه دفتر خود را از میان روحانیون کمتر شناخته شده و کسانی انتخاب کند که دارای وابستگی جناحی مشخص نباشند. دو معاون وزارت اطلاعات، نفرات اول و دوم بیت رهبری شدند. آقای محمدی گلپایگانی شد رئیس دفتر و نماینده رهبر در مجالس عمومی و آقای حجازی شد معاون سیاسی - امنیتی و نماینده پشت پرده.

در سال‌های ریاست جمهوری محمد خاتمی، هم قدرت و نفوذ بیت رهبری بیشتر شده بود و هم دولت و مجلس اصلاح‌طلبان با بدنه اصلی حاکمیت که عموما محافظه‌کار بودند، اصطکاک بیشتری پیدا کرده بودند.

بنابراین مداخله بیت رهبری در برخی امور حکومتی که تا حدودی در اختیار سه قوه بود بیشتر دیده می‌شد که بسیاری از آنها با نام اصغر حجازی همراه بود و او به تدریج به هماهنگ کننده میان دولت و مجلس و بیت رهبری تبدیل شد. او از جمله حکم حکومتی رهبر ایران را برای خارج شدن طرح اصلاح قانون مطبوعات از مجلس به مهدی کروبی، رئیس مجلس ششم ابلاغ کرد.

نام آقای حجازی در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد کمتر از پیش شنیده شد و امور اجرایی و هماهنگی بین بیت و سه قوه برعهده وحید حقانیان، از دیگر مسئولان دفتر رهبری گذاشته شد که روحانی نبود.

حالا پس از سال‌ها بار دیگر نام اصغر حجازی شنیده شده است آن هم در یکی از مهمترین مقاطع تاریخ جمهوری اسلامی ایران. شاید آن طور که علی لاریجانی می‌گوید، جلسه مشترک او و علی شمخانی با آقای حجازی درست یک شب پیش از رای گیری برای تصویب طرح جزییات برجام، مستقیما ربطی به نظر رهبری درباره آن نداشته باشد.

اما قطعا تصویب طرحی که به نوعی نقطه پایانی ۱۲ سال مذاکره ایران و قدرت‌های جهانی بوده در ۲۰ دقیقه، می‌تواند برای بسیاری این‌گونه برداشت شود که حضور او در جلسه سه‌جانبه بیت رهبری، مجلس و شورای عالی امنیت ملی در این تصمیم‌گیری تأثیر تعیین کننده ای داشته است.

فرزین منصوری

.