اصل بر«احرازصلاحیت» است نه «احراز عدم‌صلاحیت»

اصل بر«احرازصلاحیت» است نه «احراز عدم‌صلاحیت»
فرهیختگان
فرهیختگان - ۸ مرداد ۱۳۹۰

تعداد بازدیدها: ۱۰ سخنگوی شورای نگهبان با بیان عدم‌ارتباط اصل «برائت» و اصل «صحت» با وظیفه شورای نگهبان گفت:‌ در وظایف شورای نگهبان اصل بر احراز «صلاحیت» است، نه احراز «عدم‌صلاحیت»، برای مثال فردی که در محله خود گمنام باشد و کسی او را نشناسد تأیید صلاحیت نمی‌شود. عباسعلی کدخدایی به مناسبت سالروز تاسیس شورای نگهبان در گفت‌وگویی مفصل با فارس درباره وظایف و صلاحیت این نهاد، به‌ویژه نظارت بر انتخابات و بررسی صلاحیت نامزدها سخن گفت که در بخشی از آن تصریح کرد: اصل نظارت بر انتخابات و اصل نظارت بر شکل‌گیری نهادهای سیاسی مغایر با اصول دموکراسی و مردم‌سالاری نیست و به نظر من عین دموکراسی است، چراکه اگر نظارتی نباشد ممکن است نهادها منحرف شوند و انحراف آنها موجب از دست دادن حاکمیت قانون و شکل‌گیری یک نظام باثبات که مدافع منافع مردم است، شود. وی با اشاره به اینکه در نظام ما برای همه مسوولیت‌های عالی نظام شرط عدالت، وثاقت و امانت مطرح است و رئیس‌جمهور یا نمایندگان مجلس با سوگندی که می‌خورند به امانت، وثاقت و عدالت خود اقرار می‌کنند، افزود: در نظام سیاسی ما حتی برای عالی‌ترین مقام کشور که مقام معظم رهبری است، شرط وثاقت، امانت و عدالت وجود دارد که می‌توان گفت، سازوکارهای نظارتی در ایران حتی فراتر از سایر کشورهاست. به نظر من اعمال سازوکار نظارتی تضمین‌کننده کیان هر نظام سیاسی ازجمله نظام مقدس جمهوری اسلامی است. کدخدایی در ادامه قانون انتخابات را نیازمند اصلاح دانست و درعین حال تاکید کرد بخشی از دلایل عدم اصلاح جامعه این قانون سیاسی است.

"به نظر من اعمال سازوکار نظارتی تضمین‌کننده کیان هر نظام سیاسی ازجمله نظام مقدس جمهوری اسلامی است"سخنگوی شورای نگهبان در بخش دیگری از این گفت‌وگو درخصوص شیوه احراز صلاحیت افراد گفت: برای بررسی صلاحیت‌های نمایندگان و رئیس‌جمهور، شرایطی که در قانون انتخابات آمده، شرایط کیفی است و ما ناچار هستیم مستنداتی را داشته باشیم، بررسی‌ها و تحقیقاتی را انجام دهیم و شرایط کیفی را به شرایط کمی تبدیل کنیم. به طور مثال وقتی گفته شده التزام عملی به اسلام، یا اعتقاد و التزام به قانون اساسی و اصل ولایت فقیه ناچاریم مستنداتی را در اختیار داشته باشیم و در بررسی‌هایی که انجام می‌دهیم رفتار و کردار افراد را مورد سنجش قرار ‌دهیم. اگر شرط کیفی برای التزام عملی به اسلام برای ما احراز شود، باید بررسی کنیم که فرد در اموری که فعالیت داشته، رعایت اولیه اصول مسائل اسلام را کرده است. اما اگر خدای‌ناکرده کسی باشد که در امور فعالیتی خود به مسائل بیت‌المال بی‌مبالات باشد ما از این رفتار فرد برداشت می‌کنیم که التزام عملی به اسلام ندارد. وی افزود: اگر مستندات قوی وجود داشته باشد که فرد به مباحث اسلامی در محل کار خود بی‌مبالات بوده، برداشت می‌شود که فرد التزام عملی به اسلام ندارد.

کدخدایی همچنین در پاسخ به این پرسش که اگر شورای نگهبان مستنداتی برای احراز صلاحیت افراد از منابع چهارگانه و هیات‌های نظارتی خود نداشته باشد چگونه صلاحیت فرد را بررسی می‌کند، اظهار داشت: اعضای محترم شورای نگهبان معتقدند باید صلاحیت فرد احراز شود و اگر صلاحیت فرد احراز نشود ما نمی‌‌توانیم اجازه دهیم فرد برای مجلس یا ریاست جمهوری نامزد شود، چراکه قانون شرایطی را تعیین کرده که باید احراز شود. شرایط از جهت حقوقی، یعنی مواردی که فرد به لحاظ ایجابی باید داشته باشد، به طور مثال بحث مدرک تحصیلی به این شرح است. وقتی گفته می‌شود کارشناسی‌ارشد لازم است یا سن مثلا ۳۵ باشد باید فرد مدرک تحصیلی معتبر ارائه کند و ثابت کند که ۳۵ سال دارد و اگر افراد مدارک تحصیلی را ارائه نکنند یا مدرک‌شان کافی نباشد صلاحیت آنها احراز نمی‌شود. باید برای شورای نگهبان احراز شود که فرد اعتقاد و التزام به اسلام دارد. وی همچنین درباره نحوه احراز صلاحیت «یقه سفیدها» یا همان افراد گمنام نیز گفت: برای شورای نگهبان اصل، احراز صلاحیت است و باید برای ما روشن شود که فردی که برای مجلس یا ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده ویژگی‌های قانونی را داراست یا خیر.

"کدخدایی در ادامه قانون انتخابات را نیازمند اصلاح دانست و درعین حال تاکید کرد بخشی از دلایل عدم اصلاح جامعه این قانون سیاسی است"اما اگر فرد گمنامی که مسوولیتی ندارد و هیچ اظهارنظری نداشته برای نامزدی ثبت‌نام کند ما صلاحیت او را احراز نمی‌کنیم چراکه برخی‌ها بوده‌اند که ثبت‌نام کرده‌اند اما حتی در محله خود نیز گمنام بودند و برای این قبیل افراد عدم‌احراز صادر می‌شود. وی ادامه داد: در انتخابات گذشته مجلس بین هزار تا هزار و ۵۰۰ نفر از هشت هزار نفر کاندیدا شامل عدم‌احراز صلاحیت بودند. کسانی که صلاحیت آنها احراز نشود ردصلاحیت نمی‌شوند بلکه صلاحیت لازم را کسب نمی‌کنند. این افراد وقتی ثبت‌نام می‌کنند می‌گوییم آنها را نمی‌شناسیم و چون نمی‌شناسیم نمی‌توانیم صلاحیت‌شان را بررسی کنیم. به خودشان هم اعلام می‌کنیم تا اگر مدارک مستندی دارند، اعلام کنند.

بعضا شده فرد ثبت‌نام‌کرده ما صلاحیتش را احراز نکرده‌ایم اما خودش مدارک مثبته‌ای را آورده و صلاحیتش احراز شده است. سخنگوی شورای نگهبان در بخش دیگری از این گفت‌وگو با اشاره به اینکه ممکن است این شورا هم در مواردی در بررسی صلاحیت‌ها اشتباه کرده باشد، گفت: منعی نمی‌بینیم که بابت اشتباهاتی که ممکن است در شورای نگهبان انجام شود، از مردم عذرخواهی کنیم اما تلاش می‌کنیم این اشتباهات صورت نگیرد. سوال این است که آیا قاضی اشتباه نمی‌کند؟ قاضی هم انسان است و اشتباه می‌کند. قاضی باید بر اساس گزارش‌های کارشناسی و ادله و مستندات نظر بدهد. شورای نگهبان هم همین مسیر را طی می‌کند.

"اگر شرط کیفی برای التزام عملی به اسلام برای ما احراز شود، باید بررسی کنیم که فرد در اموری که فعالیت داشته، رعایت اولیه اصول مسائل اسلام را کرده است"برخی نامزدها که در انتخابات‌های گذشته صلاحیت‌شان تأیید نشده بود به شورای نگهبان مراجعه و اسناد خود را مبنی‌بر اشتباه بودن نظر شورای نگهبان ارائه کردند اما به محض اینکه ما متوجه شدیم اشتباه کرده‌ایم صلاحیت فرد را تأیید کردیم. بنابراین اشتباه یک روند طبیعی است اما در مجموع عملکرد شورای نگهبان قابل دفاع است، در آینده نیز تلاش خواهیم کرد اشتباهات کمتر اتفاق بیفتد. کدخدایی در ادامه با دفاع از آیت‌الله جنتی گفت: در حق آیت‌الله جنتی به‌عنوان دبیر محترم شورای نگهبان جفا شده و متأسفانه خیلی‌ها به‌دلیل عدم‌اطلاع از شخصیت دینی و مدیریت ایشان هجمه‌هایی را علیه معظم‌له مطرح می‌کنند. وی افزود: البته بنده عددی نیستم که بخواهم از آیت‌الله جنتی نقلی داشته باشم. اما ایشان به‌جز بر اساس تکلیف شرعی و قانونی اقدامی را انجام نمی‌دهد.

شاید جالب باشد که عرض کنم در بررسی صلاحیت‌ها وقتی صحبت‌هایی می‌شود افرادی یا بزرگانی از نظام می‌آیند مثلا می‌گویند مصلحت است فلان فرد تأیید و یا رد شود، ایشان فقط یک پاسخ می‌دهند آن هم این است که «تکلیف شرعی ما چیست؟» با توجه به اسناد و مدارک موجود تکلیف ما هر چیزی باشد باید بر اساس آن عمل کنیم. آیت‌الله جنتی شخصیتی منضبط است. شاید هیچ‌کدام از اعضای شورای نگهبان یا کارکنان به اندازه ایشان منضبط نباشند

منابع خبر

اخبار مرتبط