وزارت اطلاعات : نقاط ضعف و قوت حیدر مصلحی

حیدر مصلحی وزیر پیشنهادی برای اداره وزارت اطلاعات در دولت دهم، فردی ناشناخته در جامعه اطلاعاتی ایران بوده و در شرایط فعلی داخلی و بین المللی یکی از ضعیف ترین پیشنهادات برای اداره یکی از مهم ترین وزارتخانه ها بشمار می رود. حیدر مصلحی یک روحانی است و بر اساس گزارشها، بیست سال مشغول تحصیلات و تدریس علوم مذهبی بوده است و معرفی وی برای وزارت اطلاعات استمرار سیاستی است که سیستم تحت سلطه روحانیان در جمهوری اسلامی پس از تاسیس وزارت اطلاعات در سال 1362 مقرر و رعایت کرده است: اینکه وزیر اطلاعات نمی تواند غیر روحانی باشد.آقای مصلحی پس از آن برای تصدی وزارت اطلاعات مطرح شده که محمود احمدی نژاد با غلامحسین محسنی اژه ای اختلاف نظرهای جدی پیدا کرده و تا آنجا پیش رفت که آقای اژه ای را به ناتوانی متهم کرد و گفت: "اگر وزارت اطلاعات ماموریتش را درست انجام می داد این آسیب ها را در سطح خیابان نداشتیم، یک تعدادی از مردم از دست رفتند." این اشاره اگر چه به اعتراضات گسترده پس از انتخابات خرداد ماه باز می گشت اما برخی از ناظران به اختلاف نظر آقایان اژه ای و صفار هرندی، وزیر ارشاد، بر سر عدم تبعیت فوری محمود احمدی نژاد از آیت الله خامنه ای بر سر کنار گذاشتن اسفندیار رحیم مشایی از پست کلیدی معاونت اول رییس جمهور اختلاف پیدا کرده و از سوی احمدی نژاد کنار گذاشته شدند. صرفنظر از این رویارویی، برنامه ای که محمود احمدی نژاد برای وزارت اطلاعات طراحی کرده و قصد دارد تا از طریق حیدر مصلحی آن را پیاده کند هنوز بطور کامل مشخص نشده است اما آقای احمدی نژاد این اراده را علنی کرده که وزارت اطلاعات باید تغییر کند. وی گفته "باید آنجا تغییرات اساسی اتفاق می افتاد که البته کار آغاز شده است". وزارت اطلاعات: ضربه خورده از تحولات اخیر ایران حیدر مصلحی درحالی برای اداره وزارت اطلاعات به مجلس معرفی شده که این وزارتخانه در یکی از ضعیف ترین شرایط درونی و بیرونی خود پس از ماجرای قتل های زنجیره ای دهه هفتاد در دوران محمد خاتمی، تاکنون قرار گرفته است. این وضعیت ضعیف به شرایطی باز می گردد که محمود احمدی نژاد پس از بدست گرفتن سرپرستی امور این وزارتخانه، به سرعت روسای شماری از معاونت های کلیدی وزارت اطلاعات از جمله معاونت داخلی و اداره فناوری را برکنار کرد. اما بازتاب مسائل درونی وزارت اطلاعات در رسانه ها و وب سایت های اینترنتی شرایطی را ایجاد کرد که از رسانه ها بطور رسمی خواسته شد تا مسائل درونی این نهاد را منعکس نکنند. این درخواست هشدارآمیز وزارت اطلاعات از رسانه ها گویای آن بود که روحیه ماموران این وزارتخانه پس از تحولات اخیر پس از انتخابات ریاست جمهوری در شرایط مناسبی نیست و طیف کارشناسی وزارت با روند برخوردها نظر کاملا همسویی ندارد، امری که باعث بروز تعارضاتی با لایه نظامی و امنیتی حاضر در خط مقدم برخوردها با اعتراضات گردید. برخی گزارش ها از آن حکایت دارند که تحولاتی جدی و سریع در وزارت اطلاعات در حال وقوع است که عمده آنها به جابجایی های مهم در میان کادرها باز می گردد. اکنون با مطرح شدن حیدر مصلحی برای تصدی وزارت اطلاعات این احتمال قوت می گیرد که نیروهای بیشتری از طیف نظامی، بویژه از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در لایه های وزارت اطلاعات بکار گرفته شوند. ورود نظامیان به حوزه کار اطلاعاتی اگرچه امر نامعمولی نیست، اما اکثریت یافتن طیف نظامیانی که در تحولی موج مانند و در یک محدوده زمانی کوتاه بسرعت در رئوس و مدیریت های یک نهاد اطلاعاتی غیرنظامی قرار گیرند، خالی از ملاحظات و نگرانی ها نخواهد بود. این نگرانی در سخنان برخی نمایندگان مجلس هم بروز روشنی یافت. احمد آوایی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در انتقاد از آن برکناری ها گفت "متاسفانه آقای احمدی نژاد بدجوری دارند با دلسوزان و وفاداران وزارت اطلاعات تسویه حساب می کنند و این گونه مظلومانه آنها را کنار می گذارند که مطمئنا نمایندگان مجلس به راحتی در مقابل این گونه برخورد ها سکوت نخواهند کرد." حیدر مصلحی در سخنانی که در مجلس در باب شایستگی خود برای این پست مطرح کرد به این نگرانی ها در لفافه اشاره کرد و گفت حفظ نیروهای مجرب و متخصص و آنچه وی "مخلص" وزارت اطلاعات خواند یکی از اولویت های اوست. او برای نشان دادن تاکید خود روی حفظ نیروهای مجرب تا آنجا پیش رفت که گفت " در کجای دنیا هست که یک نیروی وزارت بعد از سی سال بازنشسته و در بازار رها شود؟". مصحلی: ناشناخته در جامعه اطلاعاتی ایران نمایندگان مجلس و ناظران بیرون از مجلس این نگرانی را پنهان نکرده اند که وزارت اطلاعات پس از تحولات اخیر، در حالی به حیدر مصلحی سپرده می شود که وی بیشتر تامین کننده نظرات محمود احمدی نژاد خواهد بود تا تامین کننده مصالح کلی نظام سیاسی کشور. این نگرانی ریشه در این نگاه دارد که حیدر مصلحی یکی از سطح پایین ترین وزرای اطلاعات در سی سال گذشته است. اگر منظور از اطلاعات پلیس مخفی باشد او خوب است، اما شناخت وی از مفهوم و کارکردهای اطلاعاتی به معنای امروزی اش زیر سئوال است. سوابق حیدر مصلحی از تجربه او با امور اطلاعاتی حکایت نمی کند. خبرگزاری جمهوری اسلامی در بیان سوابق حیدر مصلحی اعلام کرد وی در دوران جنگ هشت ساله با عراق، نماینده آیت الله خمینی در قرارگاه های کربلا و خاتم الانبياء بود. مدتی نماينده ولي فقيه در نيروی زمينی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نيروی مقاومت بسيج بود سپس مشاور ريیس سازمان تبليغات اسلامی شد و در دولت اول محمود احمدی نژاد برای مدت کوتاهی اولين مشاور احمدی نژاد در امور روحانيون شد. حیدر مصلحی همچنين مشاور و نماينده آقای احمدی نژاد در دانشگاه مذاهب اسلامی بوده و نمايندگی ولی‌فقيه و سرپرستی سازمان اوقاف و امور خيريه را هم در کارنامه خود دارد. بدین ترتیب به نظر می رسد حیدر مصلحی بطور کامل با مهم ترین نهاد اطلاعاتی جمهوری اسلامی بیگانه است و هیچ تجربه ای در این زمینه ندارد. وی اگرچه در سخنان خود در مجلس به ضرورت کارکردهای متدلوژیک و نیز هماهنگ سازی در جامعه اطلاعاتی جمهوری اسلامی اشاراتی داشت اما عمده اولویت خود را مبارزه با آنچه "ناتوی فرهنگی" خوانده می شود و یا ارتباط و اشراف بر جامعه فرهنگی و هنری کشور عنوان کرد. او دراظهاراتش تقریبا هیچ اشاره ای به تهدیدات موجود از ناحیه گروههای مسلح نکرد، هیچ سخنی درباره برنامه هایش برای ارتقای سطح کمک های اطلاعاتی به فرایند تصمیم گیری و تصمیم سازی نگفت و اظهاراتی کلی عنوان کرد که هر یک از نمایندگان مجلس هم می توانستند در باب اهمیت کارهای اطلاعاتی مطرح کنند. از این رو، می توان گفت که اگر منظور از کار اطلاعاتی وجود یک فرایند کمک به تصمیم سازی های پخته و حساب شده سیاستمداران است، آقای مصحلی خود باید در این زمینه در وزارت اطلاعات بیاموزد تا اینکه آن را هدایت کند. این گزینه پیشنهادی، مصداق واقعی بیان طنزآمیز علی لاریجانی رییس مجلس است که گفت مجلس به نامزدهایی که بخواهند در مسئولیت ها کارآموزی کنند نگاه مثبتی نخواهد داشت. اما اگر منظور از نهاد اطلاعاتی یک سرویس پلیس مخفی باشد که طی سی سال گذشته این ویژگی وجه غالب امور بوده، شاید حیدر مصلحی برای حکومت ایران گزینه نامناسبی محسوب نمی شود.