معصومه ابتکار: اصلاح طلبان با این شرایط برنامه ای برای حضور در انتخابات ندارند

چکیده :به هرحال با این شرایط که اصلاح طلبان اصلا برنامه ای برای شرکت در انتخابات ندارند و همینطور با توجه به هزینه های زیادی که بانوان سیاسی اصلاح طلب و فعالان سیاسی متحمل شدند و بهای سنگینی که در دو سه سال اخیر پرداختند، حدس و گمان من این است که حضور زنان چه در بحث کاندیداتوری و چه بحث مشارکت در انتخابات بسیار کم خواهد بود.... دکتر “معصومه ابتکار”، عضو شورای اسلامی شهر تهران و معاون سید محمد خاتمی در زمان ریاست جمهوری یکی از دلایل کاهش حضور زنان در سال های اخیر را رویکرد جدید به بحث زنان، پس از دوران اصلاحات عنوان کرد و افزود:« در دولت نهم خیلی روی حضور زنان تأکید نمی شود و بالعکس تأکید روی مشاغل خانگی زنان و تربیت فرزند است. از همان زمان هم بحث تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها شروع شد و علیرغم صبحت هایی که بیشتر جنبه انتخاباتی داشت، اکنون عملا هم اجرایی شده است. کلا نوع نگاه به قشر زنان، نگاه مثبتی نبوده است و خیلی با دوره اصلاحات تفاوت دارد. سایت خبری آتی نیوز  گفت و گویی را در باره میزان مشارکت زنان در مجلس نهم  با “معصومه ابتکار” انجام داده است که  پیش روی شماست: روند حضور زنان در مجلس از دوره اول تا کنون بسیار پرفراز و نشیب بوده و اغلب از کلان شهرها شاهد حضور زنان بوده ایم. نظر شما درخصوص انتخابات آینده چیست؟ اگر فضا به همین منوال باشد، ما درصد زیادی از حضور خانم ها نخواهیم داشت چون اصلاح طلبان هنوز تصمیم به حضور نگرفته اند و اگر شرایط به همین شیوه ادامه پیدا کند و اصلاح طلبان هم حاضر نشوند، رقابت جدی صورت نخواهد گرفت و فضای انتخاباتی پرشوری با حضور جوانان، دانشجویان و قشر تحصیلکرده نخواهیم داشت. به هرحال با این شرایط که اصلاح طلبان اصلا برنامه ای برای شرکت در انتخابات ندارند و همینطور با توجه به هزینه های زیادی که بانوان سیاسی اصلاح طلب و فعالان سیاسی متحمل شدند و بهای سنگینی که در دو سه سال اخیر پرداختند، حدس و گمان من این است که حضور زنان چه در بحث کاندیداتوری و چه بحث مشارکت در انتخابات بسیار کم خواهد بود. تحلیل شما از کاهش مشارکت سیاسی زنان در دوران اخیر چیست؟ همانطورکه گفتید در یک دورانی با افزایش تعداد زنان نماینده روبرو بودیم اما در دوران اخیر کاهشی رخ داد که دلایلی دارد. یک دلیل آن رویکرد جدید پس از دوره اصلاحات به بحث زنان بوده است که جلوه های مختلفی نیز داشته است. مثلا در دولت نهم خیلی روی حضور زنان تأکید نمی شود و بالعکس تأکید روی مشاغل خانگی زنان و تربیت فرزند است. از همان زمان هم بحث تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها شروع شد و علیرغم صبحت هایی که بیشتر جنبه انتخاباتی داشت، اکنون عملا هم اجرایی شده است. کلا نوع نگاه به قشر زنان، نگاه مثبتی نبوده است و خیلی با دوره اصلاحات تفاوت دارد. مسئله دوم، غلبه فضاهای سیاسی است. یعنی اگر در یک فضای انتخاباتی رقابت بیشتر جناح های سیاسی را داشته باشیم و اگر یک طیف احساس کند شأنی برای حضور ندارند، باعث می شود بحث زنان به حاشیه کشیده شود و اولویت دوم شود. بحث رد صلاحیت کردن خانم ها هم هست که آنها در این زمینه آسیب پذیری بالایی دارند. مسئله دیگر مکنت مالی است. خیلی از خانم ها واقعاً توان مالی آقایان را ندارند و به دلیل ناشناس بودن (مخصوصاً در شهرستان ها) فرصت رقابت از آنها گرفته می شود.  شما تأکید کردید که اصلاح طلبان برنامه ای برای شرکت در انتخابات ندارند اما بحث مجلس، بحث یکی دو ماه مسئولیت نیست، این مسئولیت ها برای چهارسال است که سرنوشت کشور را رقم خواهد زد. با حضور نیافتن یک جبهه مخالف اصولگرایان در مجلس، چه اتفاقی برای روند قانونگذاری و نظارت بر اجرای قوانین و به تبع آن حوزه زنان، خواهد افتاد؟ به نظر من این مسئله همان چیزی است که مطلوب یک طیف خاصی از اصولگرایی بوده و محدودیت کامل اصلاح طلبان هدفی بوده است که جریانی از اصولگرایان آن را دنبال می کردند. بدین گونه که احزاب، روزنامه ها و تریبون هایشان تعطیل شود و افراد سیاسی آن محدود شوند. آنها بارها «مرگ جریان اصلاح طلب» را عنوان کرده اند. به هرحال تحلیل آنها این گونه بود، حتی اگر بسیاری از آنها به اشتباه خود پی برده باشند، تا وقتی که بسیاری از خسارات وارده به اصلاح طلبان جبران نشود و آزادی بسیاری از فعالان ما رقم نخورد، عملاً جریان اصلاحات نیز حضوری در روند انتخابات نخواهد داشت. از دید شما، افکار عمومی اغلب به چه سمتی گرایش دارد؟ طبق آمار موجود، نفوذ چهره های اصلاح طلب در میان قشر جوان، تحصیلکرده، زنان، دانشجویان و تکنوکرات های جامعه بسیار بالاست. دلیل آن هم واضح است. همیشه آن طیفی که در قدرت است به دلیل آن که عملکردش نقض شده و اشکالات آن عیان شده است، بیشتر در معرض نقد است و افکار عمومی سمت جریانی می رود که از قدرت دور بوده است و جریان نقدکننده است. این طبیعی است که افکار عمومی به آن سمت برود که تمایل بیشتر داشته باشد. این بخشی از فرایند انتقال سالم قدرت بین طیف های مختلف سیاسی است. یکی از دلایلی که کارشناسان علوم سیاسی به آن معتقدند و ما نیز به جهت تعالیم دینی و اصول اخلاقی به آن معتقدیم، اگر نظارت بر جریانی چه به لحاظ درونی و بیرونی صورت نگیرد و از نظر زمانی بر آن قدرت محدودیت نباشد و ملزوم به پاسخگویی نباشد، قطعاً به انحراف کشیده شده و دچار فساد می شود از نظر قانونی این روند چگونه تعریف شده است و مسئولان چگونه می توانند نظام سیاسی سالمی در دولت داشته باشند؟ قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی به گونه ای تعبیه شده است که اگر به طور کامل و یکپارچه آن را ببینیم، مسئولیت ها، نظارت ها، پاسخگویی ها را ببینیم، قدرت، کامل تحت محدودیت زمانی قرار گرفته و نظارت بر آن صورت می گیرد و قدرت حاضر نباید تصور کند باید تا ابد روی کار بماند. بلکه باید جریان قدرت سیال باشد و بداند برای سلامت نفس خود جریان و احزاب سیاسی کشور لازم است که تغییر و تحولات دائمی اتفاق بیفتد. به نظر من مهم است که طیف اصولگرا این واقعیت را بپذیرد که جریان های سیاسی باید سیال باشند و در قدرت ماندن، همیشه مزیت نیست.  با این اوصاف فکر نمی کنید تحریم انتخابات از اساس اشتباه باشد؟ البته بهتر است از واژه تحریم استفاده نکنیم زیرا ما فقط برنامه ای برای حضور در انتخابات نداریم. مسلما اتفاق خوبی برای بحث زنان یا بحث های کلان دیگر مثل بحث اقتصادی که بحث زنان را تحت تأثیر قرار می دهد، نخواهد افتاد. اگر ما همین روند افزایش تورم و نرخ بیکاری را داشته باشیم، اولین کسی که در خانواده آسیب می بیند زن است. ما دائماً در مورد حفظ کیان خانواده صحبت می کنیم ولی در خانواده ای که فقر، بیکاری و اعتیاد باشد، تقدس و کیانی برایش باقی نمی ماند و در این بین بالاترین آسیب متوجه زنان است.  به نظر شما عدم حضور اصلاح طلبان در مجلس آینده چه تبعاتی برای حوزه زنان در بر خواهد داشت؟ به نظر من عدم استفاده از اصلاح طلبان یعنی عدم استفاده از یک تجربه مدیریتی و سیاسی که بخش قابل توجهی از نظام و تاریخ سیاسی ما را در برگرفته است. اگر همه آنها را که در گذشته بوده اند، نفی کنیم، افرادی روی کار می آیند که تجربه و پشتوانه مدیریتی درستی ندارند. نظام آسیب خواهد دید و بحث زنان نیز یکی از بحث هایی است که ناخودآگاه دچار آسیب می شود.  فرضیه ای موجود است که جریان انحرافی به عنوان شاخه ای از اصولگرایی، قصد دارد روی حوزه زنان و جوانان برای انتخابات آتی سرمایه گذاری کند. از آنجایی که این جریان یک موج انحرافی است، ارزیابی شما از نظارت دولت بر این جریان و جلوگیری از پیشرفت آن چیست؟ درخصوص جریان انحرافی یک سری صحبت ها و تحلیل ها مطرح شد و اقداماتی شد. به نظر من این اقدامات به هیچ عنوان متناسب با آن اتهامات و ادعاها نبود. بنابراین جوری دوگانگی و تضاد در طرز برخورد با جریان انحرافی و جریان اصلاح طلبی دیده می شود. بسیاری از خیراندیشی ها، کارآمدی ها و خدمات ارزنده در دوره اصلاحات نادیده گرفته می شود و متأسفانه محدودیت های فراوانی برای شخصیت های اصلاح طلب وجود دارد. ولی چنین برخوردهایی با جریان انحرافی نمی شود و آقایان به طور جد نگران این جریان نیستند. این مسئله این گونه می نماید که از قبل هماهنگی هایی صورت گرفته باشد و بسیاری از عناصر انحرافات به صورت علنی و غیرعلنی فعال هستند و مسلماً از این جریان آسیب می بینیم.  به نظر شما، نتیجه این بی توجهی ها نسبت به عملکرد دولت درخصوص جریان انحرافی چیست؟ در سال های اخیر لطمه بزرگی از بی اخلاقی و افول اخلاق در سیاست خوردیم. این موضوع سؤالات بسیاری را در ذهن جوانان مطرح می کند که تداعی آن در قرآن نیز هست: «لماتقولون ما لاتفعلون» یعنی چرا شما چیزی را می گویید که به آن عمل نمی کنید. چرا شعارهایی می دهید که می دانید به آن عمل نخواهید کرد. حالا یکبار حرفی می زنند که به آن عمل نمی کنند، یکبار آمار خلاف واقع می دهند. اینها فرقی ندارد با این گونه رفتارها و اعلام اطلاعات نادرست نمی توانند یک حریم امن برای موقعیت مسئولین به وجود بیاورند.