فعالان فرهنگی و هنری اعتراض کردند؛ خصوصی‌سازی موزه هنرهای معاصر منتفی شد

فعالان فرهنگی و هنری اعتراض کردند؛ خصوصی‌سازی موزه هنرهای معاصر منتفی شد
کلمه
چکیده : اهالی هنر و فعالان حوزه فرهنگی با تجمعی گسترده در اعتراض به واگذاری موزه هنرهای معاصر به بخش خصوصی مقابل عملی ایستادند که وزارت ارشاد آن را از اساس شایعه عنوان کرده است. اما انتشار اخبار ضد و نقیض از اسفندماه سال گذشته گمانه زنی‌هایی را در این خصوص به وجود آورد که کافی بود خبری کوتاه و انتشار نامه‌ای در این خصوص، واکنش اعتراضی هنرمندان و هنردوستان را به همراه داشته باشد...


کلمه – گروه اجتماعی: اهالی هنر و فعالان حوزه فرهنگی با تجمعی گسترده در اعتراض به واگذاری موزه هنرهای معاصر به بخش خصوصی مقابل عملی ایستادند که وزارت ارشاد آن را از اساس شایعه عنوان کرده است. اما انتشار اخبار ضد و نقیض از اسفندماه سال گذشته گمانه زنی‌هایی را در این خصوص به وجود آورد که کافی بود خبری کوتاه و انتشار نامه‌ای در این خصوص، واکنش اعتراضی هنرمندان و هنردوستان را به همراه داشته باشد.

این تجمع همزمان با سفر هیاتی به ریاست ژان‌ لوک مارتینز مدیر موزه لوور برای بررسی همکاری با موزه های ایران مقابل موزه هنرهای معاصر برگزار شد. این همزمانی و البته اهمیت موزه هنرهای معاصر میان اهالی هنر باعث شد خبر تجمع و اعتراض در صدر اخبار سایت‌های خبری و شبکه‌های اجتماعی قرار بگیرد.

هرچند این خبر از روزها پیش توسط مسوولان وزارت ارشاد تکذیب شده بود با این حال آتش اعتراض هنرمندان فروکش نکرد، تا اینکه ساعتی قبل از تجمع به طور رسمی از سوی وزارت ارشاد تکذیب شد، با این حال هنرمندان تجمع را برگزار کردند و در آن بیانیه‌ای قرائت شد و نامه‌ اعتراضی نوشته شد تا راه را بر هرگونه قانون شکنی بسته باشند.

اخبار ضد و نقیض از یک واگذاری بی‌تشریفات

از اسفندماه سال گذشته اخباری و گمانه زنی‌هایی درباره واگذاری موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی منتشر شد. هربار که که چنین اخباری منتشر می‌شد هم وزارت ارشاد و هم بنیاد رودکی آن را تکذیب می‌کردند اما باز اظهارنظر برخی از مسوولان ارشاد نشان می‌داد حرف و سخنی در این زمینه در جریان است.

پایان سال نتوانست این شایعات را پایان دهد چراکه به محض پایان یافتن تعطیلات نوروزی اخبار به قوت خود باقی بود تا اینکه سایت “معماری‌نیوز” با انتشار تصویر نامه‌ای خبر از واگذاری چند مجموعه هنری از جمله موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی می‌داد.

بر اساس آن چه این سایت منتشر کرده، در یکی از این سندها “قاسم خسروی” مدیرکل دفتر نوسازی و تحول اداری در تاریخ: ۹۴/۱۲/۸ خطاب به “مرادخانی” معاون هنری وزیر ارشاد به صراحت اعلام کند:

«در اجرای تصمیم کمیته ساختار و فن آوری های مدیریت ستاد مرکزی وزارت متبوع در جلسه مورخ ۹۴/۱۰/۶ مبنی بر واگذاری مدیریت فرهنگسرای نیاوران، موزه صبا و موزه هنرهای معاصر با ترک تشریفات به بنیاد رودکی، خواهشمند است دستور فرمایید هزینه های جاری (اعم از پرسنلی و غیره و همچنین نیزام کمک ها) مراکز فوق الذکر جهت اقدامات بعدی به این دفتر ارسال نمایند.»

همچنین در سندی دیگر مرتضی باقر نژاد، مشاور اجرایی معاون هنری وزارت ارشاد در تاریخ ۹۴/۱۲/۱۱ طی نامه ای به ملانوروزی سرپرست موزه های معاصر، طالبی سرپرست دفتر موسیقی و سجادی مشاور معاون وزری و سرپرست فرهنگسرای نیاوران، اعلام می کند:

« به پیوست نامه شماره ۷۲/۹۴/۱۶۴۴۰۶ مورخ ۲/۱۲/۹۴ مدیرکل دفتر نوسازی و تحول اداری مبنی بر واگذاری مدیریت فرهنگسرای نیاوران، موزه صبا و موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی ایفاد می گردد، خواهشمند است دستور فرمایید لیست هزینه های جاری (اعم از پرسنلی و غیره و همچنین میزان کمک ها) مراکز یاد شده را حداکثر تا پایان مورخ ۲۲/۱۲/۹۴ در غالب فایل word برای بهره برداری لازم به این حوزه ارسال نمایند».

مسوولان ارشاد واکنش نشان دادند

اما در همان حال علی مرادخانی، معاون امور هنری وزیر ارشاد صبح پنجشنبه گذشته در حاشیه مراسم تشییع پیکر مرحوم جواد لشگری، موسیقیدان و نوازنده ویولن فقید ایرانی گفت: “تعجب می کنم که چیزی را ناگهان شایع می کنند و درباره آن بحث به راه می افتد. خود من دیروز در جریان چنین موضوعی قرار گرفتم. وقتی قرار باشد چنین اتفاقی در این زمینه ها بیفتد دولت باید تصویب کند و مجلس روی آن نظارت داشته باشد. همین طوری که نمی شود چیزی را انتقال داد. قانون اجازه نمی دهد یک اثر نفیس به بخش خصوصی واگذار شود؛ همان گونه که هیچ دولتی نمی تواند تصمیم بگیرد تا تخت جمشید را به بخش خصوصی واگذار کند، موزه هنرهای معاصر هم به هیچ وجه نمی تواند در اختیار بخش خصوصی قرار گیرد.”

در همین رابطه سیدمحمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و رئیس ایکوم ایران واکنش تندی نشان داده و در این زمینه به ایسنا گفته است: «هرگاه یک نفر مطلبی می‌گوید که هیچ جزء آن با هیچ جزئش نخواند، این مثل را به زبان آرند که یکی گفت: خسن و خسین هر سه دختران مغاویه بودند که در مدینه آنان را گرگ درید. گفتند: خسن و خسین نبود، حسن و حسین بود. هر سه نبود، هر دو بود. دختر نبود، پسر بود. مغاویه نبود معاویه بود. معاویه هم نبود علی (ع) بود. در مدینه گرگ آن‌ها را پاره نکرد، بلکه امام حسن را زنش زهر داد، امام حسین را هم شمر ملعون در صحرای کربلا شهید کرد. آن کسی را هم که گرگ خورد، حضرت یوسف بود آن هم در مدینه نبود در راه کنعان به مصر بود، آن هم نخورد بلکه برادرهایش گفتند خورد که از اصل دروغ بود!»

سپس مواردی را تیتروار درباره این خبر متذکر شد:
۱ – بنیاد رودکی بخش خصوصی نیست، بلکه نهاد عمومی غیردولتی مانند شهرداری یا هلال احمر است، یعنی تابع قوانین مالی و اداری دولتی نیست.

۲ – این بنیاد متعلق به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و مالک خصوصی ندارد.

۳ – مالکیت موزه هنرهای معاصر، تئاتر شهر، فرهنگسرای نیاوران قرار نبوده به بنیاد رودکی واگذار شود، بلکه مدیریت این مجموعه‌ها قرار بوده واگذار شود تا با توجه به قوانین مالی – اداری حاکم بر بنیاد، امکان مدیریت بهتر ‌آن‌ها فراهم شود.

۴ – این موضوع اردیبهشت ۹۴ به‌دلیل مخالفت مدیران این مجموعه‌ها منتفی شده است.

۵ – این مجموعه‌ها تا قبل از انقلاب و قبل از تشکیل وزارت ارشاد زیرمجموعه دفتر مخصوصی که آن‌ هم نهاد عمومی غیردولتی بود، اداره می‌شد.

۶ – از جمله تفاوت‌های ناشی از حاکمیت قوانین دولتی با قوانین حاکم بر نهاد عمومی این است که درآمد دستگاه‌های دولتی باید به خزانه ریخته شود و خزانه بخشی از آن را به دستگاه برمی‌گرداند، آن هم نه همیشه. در صورتی‌ که نهاد عمومی درآمدش را به خزانه واریز نمی‌کند. خلاصه این‌که قوانین دولتی برای اداره‌ی واحدهای فرهنگی متناسب نیستند و بسیار دست‌وپاگیرند. مثلا تعمیر تاسیسات این مجموعه‌ها سال‌هاست که معطل مانده، چون به ترتیبی که اعتبارات دولتی در اختیار این واحدها قرار می‌گیرد و تشریفات قانونی پیش روی آن‌ها به ترتیبی است که تعمیر این تأسیسات سال‌ها به طول می‌انجامد.

۷- تا جایی که اطلاع دارم، این مطالب توسط مسئولان مربوطه در رسانه‌ها بیان شده است، ولی آن‌ها که طراح این کمپین بوده‌اند، به نظر می‌رسد نتیجه شنیدن این توضیحات را شکست کمپین‌شان می‌پندارند.

۸- من شخصا از حساسیتی که در جامعه اتفاق افتاد خشنودم؛ ولی نگرانم با توجه به خلط مبحثی که اتفاق افتاده است، نکند جامعه نسبت به کمپین‌های بعدی با تردید مواجه شود.

۹ – در حال حاضر به نظر من، این کمپین بیشتر آب در آسیاب بی‌اعتمادی به دولت می‌ریزد و این دلواپسی، دل دلواپسان معلوم‌الحال را شاد می‌کند.

در تجمع هنرمندان مقابل موزه هنرهای معاصر چه گذشت؟

با تمام تکذیب‌ها اهالی هنر تجمع اعتراضی خود را برگزار کردند. به گزارش ایسنا، در تجمع معترضان نسبت به واگذاری موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی، اعلام شد که بحث واگذاری این موزه به‌طور کامل از دستور کار خارج شده است.

براساس بیانیه‌های مختلفی که در فضای مجازی از سوی انجمن هنرمندان نقاش ایران منتشر شده بود، گروهی از معترضان نسبت به واگذاری موزه هنرهای معاصر، ساعت ۱۵ امروز در مقابل موزه جمع شدند. در این تجمع، هنرمندان، اساتید دانشگاه و دانشجویان رشته هنر حضور داشتند. همچنین روی برخی پلاکاردهایی که در دست معترضان دیده می‌شد، جمله‌هایی مانند «گنجینه ملی را واگذار نکنید»، «سرمایه ملی را واگذار نکنید» و «آقای رئیس‌جمهور موزه هنرهای معاصر را نجات دهید» نوشته شده بود.

معصومه مظفری – رئیس انجمن هنرمندان نقاش – نیز در این تجمع، نامه سرگشاده‌ای را که توسط انجمن هنرمندان سفالگر، مهندسان شهرساز، تصویرگران و انجمن علمی نقاشی دانشگاه هنر خطاب به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نوشته شده بود، برای حاضران خواند.

در این نامه تأکید شده بود: اگر واکنش به‌موقع انجمن هنرمندان نقاش نبود و این موضوع در فضای مجازی دنبال نمی‌شد، امروز واگذاری موزه هنرهای معاصر به‌صورت پنهانی و در سکوت خبری انجام شده بود.

همچنین در این نامه خطاب به وزیر آمده بود: باید جلسه مشترکی با نمایندگان انجمن‌های هنری، هنرمندان و خبرنگاران با حضور وزیر تشکیل شود تا به پرسش‌های بی‌پاسخ در اذهان عمومی پاسخ داده شود و آرامش به جامعه هنری برگردد.

سپس طوماری که ترکیبی از چند نامه انجمن‌های خصوصی و فرهنگ‌دوستان بود، به حاضران ارائه شد تا موافقان، این طومار را امضا کنند. در این طومار عنوان شده است که جامعه هنری خواستار عذرخواهی رسمی مسؤولان به‌دلیل پنهان‌کاری موضوع واگذاری است. همچنین تصمیم‌گیری شفاف برای مدیریت نهادهای مرتبط با هنر، مختومه اعلام شدن بحث واگذاری و رفع نگرانی اهالی فرهنگ، از جمله موضوع‌های عنوان‌شده در این طومار بود.

در ادامه، مجید ملانوروزی – سرپرست موزه هنرهای معاصر و مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی – اظهار کرد: همه جریان‌های هنری از چپ و راست و سایت‌ها و روزنامه‌های مختلف به جریان واگذاری موزه واکنش نشان دادند و این نشان‌دهنده اهمیت موزه و وابسته نبودن آن به جریان‌های مختلف است. همه آن‌هایی که این‌جا جمع شده‌اند چه اخبار درستی شنیده باشند و چه نادرست، برای ماندگاری موزه به اینجا آمده‌اند. مخاطب نامه‌هایی که خوانده شد، من نبودم؛ اما به جهت این‌که شما در مقابل موزه هنرهای معاصر جمع شده‌اید خود را ملزم به پاسخگویی می‌دانم.

او بیان کرد: موزه هنرهای معاصر به‌صورت دولتی اداره می‌شود و این موضوع معایب و محاسنی دارد؛ از سال گذشته که بازرسی کل کشور به موضوع هزینه‌ها وارد شد، نامه‌ای را دریافت کردیم که تمام درآمدهای موزه باید به خزانه دولت برود. یک سال و اندی است که درآمدها به خزانه دولت ریخته می‌شود، به همین دلیل وزارت ارشاد برای اداره بهتر موزه نقطه‌نظراتی داشت.

وی همچنین توضیح داد: در شورای توسعه تحول اداری بحث واگذاری مکان‌هایی مانند برج آزادی، تالار فردوسی و موزه هنرهای معاصر به بنیاد رودکی مطرح شد که ما خیلی در جریان این بحث نبودیم و آن‌ها نامه‌ای کارشناسی از ما نخواستند. ما به بحث واگذاری موزه طبق بندهای قانونی به بنیاد رودکی اعتراض کردیم نه فقط به‌خاطر گنجینه موزه، بلکه به‌خاطر نقش سیاست‌گذاری و مستندسازی آن در هنر معاصر. آثار موزه، غرور ملی برای همه ماست و همه آن‌هایی که از خارج از کشور به دیدن گنجینه می‌آیند، با دیدن آن، نگاه دیگری به هنر ایران پیدا می‌کنند. موزه یک جریان کاملا فرهنگی است که نمی‌توان به آن دست زد. اگر به بخش خصوصی واگذار شود هر کسی که پول بدهد، می‌تواند در آن نمایشگاه بگذارد و این، به کیان فرهنگ و هنر ضربه می‌زند.

رئیس موزه هنرهای معاصر گفت: مطرح شدن این موضوع در فضای مجازی باعث شد، منتفی شدن بحث واگذاری موزه به بنیاد رودکی سریع‌تر انجام شود و طبق نامه‌ای مکتوب از معاونت توسعه منابع وزارتخانه، وزیر ارشاد ۲۱ اسفندماه ۹۴ با واگذاری مدیریت این مکان به بخش غیردولتی مخالفت و بر استمرار مدیریت آن به شکل فعلی تأکید کرد. به همین اساس، واگذاری موزه به‌طور کامل از دستور کار خارج شده است.

ملانوروزی ادامه داد: امیدوارم کمپین‌های تشکیل‌شده برای حمایت از موزه هنرهای معاصر حفظ شوند تا هر زمانی که در مدیریت و برنامه‌های آن، خللی ایجاد شد همراه موزه باشند. دغدغه واگذاری مرتفع شده و نگرانی‌ای در این زمینه وجود ندارد.

سرپرست موزه هنرهای معاصر در بخش دیگری از سخنانش و در پاسخ به پرسش برخی حاضران درباره وضعیت گنجینه موزه هنرهای معاصر، گفت: بخشی از آثار به‌دلیل مغایر بودن با مقررات کشور، اجازه دیده شدن ندارند؛ اما از تمام آثار گنجینه عکس‌برداری شده و قرار است در پنج جلد برای نمایشگاه ملی به چاپ برسد. همه انجمن‌ها و رسانه‌هایی که درباره وضعیت آثار گنجینه دچار نگرانی و شبهه شده‌اند، می‌توانند نمایندگان‌شان را به موزه معرفی کنند تا این نگرانی‌ها از طرف موزه برای آن‌ها رفع شود.

سپس عباس مشهدی‌زاده – هنرمند و پژوهشگر – در سخنانی گفت: ما پیگیر محافظت از خانه‌مان خواهیم بود، نه امروز، نه فردا، بلکه تا وقتی که قلب‌مان می‌تپد، چون اینجا خانه فرهنگ است. هنر نگین فرهنگ است، ما از آجرهای اینجا هم محافظت می‌کنیم.

در پایان، حاضران در این تجمع طومار یادشده را امضا کردند و از مقابل موزه هنرهای معاصر پراکنده شدند. در این تجمع، مأموران نیروی انتظامی نیز برای جلوگیری از هرگونه تنش و درگیری حضور داشتند.

معصومه مظفری، عباس مشهدی‌زاده، فرح اصولی، مهدی احمدی، بهنام کامرانی، بهرام دبیری، علیرضا مجابی و … از جمله هنرمندان حاضر در این تجمع بودند.

منبع خبر: کلمه

اخبار مرتبط: معترضان به واگذاری موزه هنرهای معاصر تجمع کردند