رای دیوان لاهه به نفع ایران: تحریم‌ها به کالاهای اساسی یا ایمنی پروازها لطمه نزند

دادگاه عالی سازمان ملل در لاهه هلند قرار است روز چهارشنبه، ۱۱ مهر، تصمیم خود را در مورد تقاضای جمهوری اسلامی برای به تعلیق درآمدن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران اعلام کند.دادگاه عالی سازمان ملل در لاهه هلند قرار است روز چهارشنبه، ۱۱ مهر، تصمیم خود را در مورد تقاضای جمهوری اسلامی برای به تعلیق درآمدن تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا علیه ایران اعلام کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه قرار است پیش از ظهر امروز به وقت محلی رای خود را در این زمینه اعلام کند. تهران در ماه ژوئیه این پرونده را علیه واشینگتن به دادگاه لاهه برد و مقام‌های ایرانی می‌گویند که ایالات متحده با تحریم‌های جدید خود «پیمان دوستی» امضا شده در سال ۱۹۵۵ یعنی در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی را نقض کرده‌ است. پیمان مورد نظر مقام‌های ایرانی با نام کامل «عهدنامه مودّت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی» در ۲۳ مرداد ۱۳۳۴ شمسی در تهران بین ایالات متحده و دولت شاهنشاهی ایران به امضا رسید. در بند اول از ماده ۲۳ این پیمان به «فرصت کافی برای مشاوره» برای هر اعتراضی که طرف مقابل داشته باشد اشاره شده و بند دوم همان ماده پیشنهاد می‌کند که در صورت وجود اختلاف بین طرفین اگر «از طریق دیپلماسی به نحو رضایت‌بخش فیصله نیابد به دیوان دادگستری بین‌المللی ارجاع خواهد شد مگر این که… به وسایل صلح‌جویانه دیگری حل شود». دونالد ترامپ، رئیس‌ جمهور آمریکا، در اردیبهشت‌ماه از توافق تاریخی برجام کنار کشید و دور اول تحریم‌های جدید خود را در تابستان علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کرد. دومین دور از اقدامات تنبیهی ایالات متحده که هدف از آن تغییر سیاست‌های جمهوری اسلامی اعلام شده قرار است از ۱۳ آبان‌ماه آینده اجرایی شود. ایران از دیوان لاهه خواسته‌ است که دستور تعلیق فوری تحریم‌های یک‌جانبه دونالد ترامپ را صادر کند. در جریان چهار روز جلسه‌ای که تیم وکلای ایرانی در اواخر ماه اوت با مقامات این دادگاه داشتند، این وکلا واشینگتن را متهم کردند که قصد «خفه کردن» اقتصاد ایران را دارد و نمایندگان ایران در دیوان بین‌المللی دادگستری، اقدامات تنبیهی آمریکا را «یک تجاوز عریان اقتصادی» توصیف کردند. با این حال وکیلان آمریکا در پاسخ، به گفته‌های علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، اشاره کردند که گفته‌ است مشکلات اقتصادی ریشه در «سوء مدیریت دارد، نه تحریم‌ها». یکی دیگر از استدلال‌هایی که تیم وکلای آمریکا در این جلسات ارائه کرد اشاره به این موضوع بود که توافق هسته‌ای موسوم به برجام «سازوکار سیاسی خاص خود را برای حل و فصل اختلافات دارد» و ازین رو، ایران با کشاندن این موضوع به لاهه، از دیوان بین‌المللی دادگستری «سوء استفاده کرده‌است». دیوان بین‌المللی دادگستری وظیفه دارد در مناقشه‌های بین اعضای کشورهای عضو سازمان ملل میانجی‌گری و تصمیم‌گیری کند، اما واشینگتن تأکید کرده‌ است که پرونده‌های این‌چنینی از حوزه اختیارات این دادگاه خارج است، زیرا مربوط به امنیت ملی آمریکا می‌شود. احکام دیوان بین‌المللی دادگستری الزام‌آور هستند و درخواست فرجام‌خواهی نیز برای آنها ممکن نیست اما در عین حال این دیوان ابزاری برای اِعمال کردن تصمیمات خود در دست ندارد. حکمی که قرار است روز چهارشنبه صادر شود در اصل حکم اولیه است و به گفته کارشناسان، گرفتن تصمیم نهایی در این خصوص ممکن است چند سال به طول بینجامد. منابع: خبرگزاری فرانسه و رادیوفردا/ پ. پ./ ف. دو.