ناخرسندی جهانی از وعده نتانیاهو برای گسترش اسرائیل در کرانه باختری

وعده بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای «انضمام یهودی‌نشین‌ها و بخش‌های دیگری از کرانه باختری به خاک اسرائیل» در صورت پیروزی در انتخابات، با خشم فلسطینیان، ناخشنودی عمیق کشورهای عرب و واکنش سرد آمریکا روبرو شد. احزاب داخلی اسرائیل، چه رقیبان در جناح مخالف، و چه راست‌گرایانی مانند حزب «یامینا» که می‌بایست از این وعده خشنود شوند، سخنان نتانیاهو را ترفندی برای تقویت آرای حزب لیکود دانستند. نتانیاهو سه‌شنبه ۱۹ شهریور با بیان این‌که دولت آمریکا بلافاصله پس از انتخابات اسرائیل طرح «معامله قرن» را اعلام می‌کند، آن را یک «فرصت تاریخی» و «تکرار نشدنی» برای اسرائیل جهت منضم کردن کرانه باختری نامید. وی گفت، غیر از یهودی‌نشین‌ها «سایر نقاط مهمی در کرانه باختری که برای امنیت، میراث و آینده اسرائیل اهمیت دارد» به این کشور منضم می‌شود. به گفته وی، حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری، از بقاع اردن و شمال بحرالمیت (دریای مرده یا دریای نمک) آغاز می‌شود. منطقه بقاع اردن خود به تنهایی شامل ۳۰ درصد از کرانه باختری است. وزیران خارجه کشورهای اتحادیه عرب شامگاه سه‌شنبه در نشست اضطراری قاهره، مقر اتحادیه، سخنان نتانیاهو را «تمایل به نقض قوانین بین‌المللی»، «توسعه‌طلبی خطرناک» و «تجاوز جدید» نامیده، و محکومش کردند. ایمن الصفدی وزیر خارجه اردن که کشورش ۲۵ سال است با اسرائیل مناسبات کامل سیاسی در سطح سفیر دارد، در بیانیه تندی، زمانی کوتاه پس از نشست نتانیاهو، عنوان کرد که «بحران‌آفرینی خطرناک» اساس روند صلح را از بین می‌برد و منطقه را به کام خشونت و بحران‌های بیشتر سوق می‌دهد. عربستان که به گفته رسانه‌های اسرائیلی مناسبات پنهانی گسترده‌ای با اسرائیل دارد، در بیانیه شدیداللحنی سخنان نتانیاهو را شکست تمامی تلاش‌ها برای صلح نامید و خواهان تشکیل نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی شد. دولت عربستان در بیانیه‌اش افزود، «درگیر بودن جهان عرب و اسلامی به بحران‌های داخلی و منطقه‌ای، دلیل آن نیست که اهمیت و جایگاه قضیه فلسطینی در نگاه کشورهای عرب و اسلامی تنزل یابد». بیانیه عربستان در حالی است که نخست وزیر اسرائیل هفته گذشته در اشاره‌ای روشن به امیرنشین‌های خلیج فارس و عربستان تکرار کرد که قضیه فلسطینی اهمیت خود را برای کشورهای عرب از دست داده و آن‌ها از سر نگرانی خود درباره ایران با اسرائیل هم‌راستا شده‌اند. قطر نیز که امیر آن ضمن همکاری مستقیم با موساد اسرائیل در دوره اخیر صدها میلیون دلار پول نقد را برای کمک به فلسطینیان غزه وارد این باریکه می‌کند، اظهارات نتانیاهو را محکوم و آن را «سیاست نابود کردن فرصت‌های صلح» نامید. محمود عباس رییس تشکیلات خودگردانی و رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین و جنبش فتح، شامگاه سه‌شنبه در بیانیه‌ای هشدار داد که با برداشتن اولین گام اسرائیل در عملی کردن وعده نتانیاهو، حکومت فلسطینی تمامی قراردادها با اسرائیل را فسخ خواهد کرد. جنبش حماس تاکید کرد که حقایق تاریخی با این ادعاها تغییر نمی‌کند. فوزی برهوم یکی از سخنگویان حماس گفت گام‌های عملی و مسئولانه از سوی تمامی گروه‌های فلسطینی برای پیشبرد راهبرد ملی مورد نیاز است. سازمان جهاد اسلامی فلسطین نیز اظهارات نخست وزیر اسرائیل را «اعلان جنگ جدید» نامید. ساعاتی پس از بیانیه نتانیاهو، شبه‌نظامیان فلسطینی بعد از مدت‌ها از غزه به سوی شهر اشدود راکت شلیک کردند و نتانیاهو را که در حال سخنرانی انتخاباتی در این شهر بود، وادار به ترک محل سخنرانی کردند؛ سازمان‌های فلسطینی این صحنه را پیروزی مهمی برای خود نامیدند. در حالی که نتانیاهو سه‌شنبه گفت که انضمام کرانه باختری را «ضمن همکاری با آمریکا» عملی‌ می‌کند، دولت دونالد ترامپ در واکنش تاکید کرد که سیاست این کشور تغییری نکرده و طرح سیاسی این کشور به زودی ارائه می‌شود. به گزارش رسانه‌های اسرائیل، نتانیاهو سه‌شنبه تلاش کرده بود تا دولت آمریکا را متقاعد کند که بلافاصله بعد از بیانیه او، از این امر حمایت کند و حتی برای مدت یک ساعت و نیم آغاز نشست خود را به تعویق انداخت اما کاخ سفید مشغول موضوعی بسیار مهم‌تر بود که بعدا معلوم شد قضیه کنار گذاشتن جان بولتون از مقام مشاور امنیت ملی بود. همچنین اتحادیه اروپا نیز روز چهارشنبه ۲۰ شهریور بیانیه نتانیاهو را موجب «فرصت‌سوزی برای صلح» نامید. در صحنه داخلی اسرائیل، تنها سیاستمداران لیکود که حزب تحت رهبری نتانیاهو است، از او حمایت کردند؛ تمامی رقیبان‌اش گفتند او صلح را نابود و بحران‌آفرینی می‌کند. حتی اکثر حامیان ادامه نخست وزیری نتانیاهو در میان احزاب افراطی، اظهاراتش را موجب تضعیف احزاب راست‌گرا دانستند و آن را نکوهش کردند.  اما یوسی داگان رهبر یهودی‌نشین‌ها از زوایه دیگری از نتانیاهو انتقاد کرد و گفت تسلط ما بر ۹۰ درصد از کرانه باختری در خطر است و او باید تمامی کرانه باختری را به اسرائیل منضم کند. اسرائیل در ۵۲ سال اشغال کرانه باختری از سال ۱۹۶۷تاکنون شهرک‌های بزرگ و کوچک متعددی در این منطقه ساخته و حدود نیم میلیون یهودی را در کنار حدود دو میلیون فلسطینی کرانه، اسکان داده است. اسرائیل هنوز اختیارات اداری و امنیتی بیش از ۶۰ درصد از کرانه باختری را که شهرک‌نشین‌های یهودی در آن پراکنده هستند، در دست دارد.