بیانیه گام دوم و سیاست خارجی؛ مقاوم‌سازی اقتصاد

"اقتصاد یک نقطه‌ی کلیدیِ تعیین‌کننده است. اقتصاد قوی، نقطه‌ی قوّت و عامل مهمّ سلطه‌ناپذیری و نفوذناپذیری کشور است و اقتصاد ضعیف، نقطه‌ی ضعف و زمینه‌ساز نفوذ و سلطه و دخالت دشمنان است."

آیت الله خامنه ای در همین چارچوب، اقتصاد کشور را دارای دو چالش مهم یعنی تحریم به عنوان یک چالش خارجی و عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریّتی به عنوان یک مانع داخلی دانسته اند.
" انقلاب اسلامی راه نجات از اقتصاد ضعیف و وابسته و فاسد دوران طاغوت را به ما نشان داد، ولی عملکردهای ضعیف، اقتصاد کشور را از بیرون و درون دچار چالش ساخته است. چالش بیرونی تحریم و وسوسه‌های دشمن است که در صورت اصلاح مشکل درونی، کم‌اثر و حتّی بی‌اثر خواهد شد. چالش درونی عبارت از عیوب ساختاری و ضعفهای مدیریّتی است."

ایشان در همین بیانیه، راه‌حلّ این مشکلات را در اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی دانسته و پیگیری و اقدام  برای مقاوم سازی اقتصاد را از دولتها خواسته اند. تاکید رهبری بر درون‌زایی اقتصاد کشور و برون‌گرایی با استفاده از ظرفیّتهای موجود، رابطه سیاست های داخلی و خارجی برای برون رفت از مشکلات اقتصادی را مشخص نموده و ورود یک مجموعه‌ی جوان و دانا و مؤمن و مسلّط بر دانسته‌های اقتصادی در درون دولت را چارۀ کار می داند.

"جوانان عزیز در سراسر کشور بدانند که همه‌ی راه‌حل‌ها در داخل کشور است. اینکه کسی گمان کند که «مشکلات اقتصادی صرفاً ناشی از تحریم است و علّت تحریم هم مقاومت ضدّ استکباری و تسلیم نشدن در برابر دشمن است؛ پس راه‌حل، زانو زدن در برابر دشمن و بوسه زدن بر پنجه‌ی گرگ است» خطایی نابخشودنی است. این تحلیل سراپا غلط، هرچند گاه از زبان و قلم برخی غفلت‌زدگان داخلی صادر میشود، امّا منشأ آن، کانونهای فکر و توطئه‌ی خارجی است که با صد زبان به تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و افکار عمومی داخلی القاء میشود. "

رهبر انقلاب در بیانیه گام دوم، وابستگی به درآمدهای نفتی و نگاه به خارج و نه به توان و ظرفیت داخلی را از مهم ترین عیوب اقتصاد دانسته و با یادآوری ظرفیت های بالقوه کشور و توجه به بازارهای بزرگ ملی و منطقه ای، مسئولین را به برنامه ریزی دقیق برای استفاده از این ظرفیت ها فراخوانده اند.

"ایران با دارا بودن یک درصد جمعیّت جهان، دارای ۷ درصد ذخایر معدنی جهان است: منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنائی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملّی، بازار بزرگ منطقه‌ای با داشتن ۱۵ همسایه با ۶۰۰ میلیون جمعیّت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوّع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوّع، بخشهایی از ظرفیّتهای کشور است؛ بسیاری از ظرفیّتها دست‌نخورده مانده است.... دهه‌ی دوّم چشم‌انداز، باید زمان تمرکز بر بهره‌برداری از دستاوردهای گذشته و نیز ظرفیّتهای استفاده‌نشده باشد و پیشرفت کشور از جمله در بخش تولید و اقتصاد ملّی ارتقاء یابد."

توجه به بازار بزرگ منطقه ای و پانزده همسایه با  ۶۰۰ میلیون جمعیّت و بهره گیری از این ظرفیت برای صادرات تولیدات داخلی ، برقراری روابط خوب با همسایگان را می طلبد. رهبر انقلاب نیز  با اعتقاد به اهمیت روابط با همسایگان، توسعه پیوندهای راهبردی با همسایگان در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، را در 30 بهمن 1392 ابلاغ کردند.

بر این اساس افزایش تولید داخلی و صادرات آن به خارج از کشور،موجب کاهش اتکا به صادرات نفت شده و از عناصر مقاوم سازی اقتصاد تلقی می گردد. در مقطع فعلی حدود بیست و دو کشور از تحریم های آمریکا و غرب رنج می برند و برای مقابله با تحریم، اکثر همسایگان شمالی و شرقی ایران ، به دنبال مقاوم سازی اقتصاد و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی هستند. با توجه به این مشترکات، تقویت سیاست همسایگی می بایست از اولویت های دستگاه دیپلماسی باشد. این رویکرد موجب بهره‌گیری از ظرفیت‌های متقابل سرزمینی بر اساس احترام ،اعتماد و همکاری متقابل خواهد بود و زمینه همکاری های سه‌جانبه و چندجانبه را فراهم می‌آورد که می‌تواند اهداف اقتصاد مقاومتی را محقق سازد.

در اجرای توصیه های اقتصادی بیانیه گام دوم، توجه دست اندرکاران سیاست خارجی به اعمال دیپلماسی اقتصادی، چه در وزارت امورخارجه و چه در دستگاه های دیگر، می تواند اهداف اقتصاد مقاومتی را محقق ساخته و در چهل سال دوم، انقلاب اسلامی را در مسیر دستیابی به دستاوردهای بزرگ اقتصادی قرار دهد.