هارون: موسی بن جعفر؛ فتنه گر ِخون ریز!- مشابهت ادبیاتِ ظالمان در طولِ تاریخ!!!

چکیده :توجه به اقدامات حضرت موسی ابن جعفر نشان می دهد که ایشان، قلب ِ مشروعیتِ حاکمیت ظالمِ عباسی را نشان گرفته بود به گونه ای که با ایجاد شبکه های ارتباطی اجتماعی میانِ مخالفانِ حکومت عباسی و هوادارانِ خود (که شیعه نامیده می شدند)، تشکیلات اجتماعی ای را شکل داده که در عین جاری و ساری بودنِ زندگی روزمره، به مبارزه با ظالم؛ شکلی جدید می...

حسین جعفری

گرچه در نگاه عامه؛ امام موسی کاظم امامی است که فقط نماز می خوانده و روزه می گرفته است و کاری به کسی نداشته، آهسته می آمده و آهسته می رفته و خلفاء عباسی خصوصاً هارون هم از روی حسد و کینه و سعایتِ عالمان وابسته ی درباری! او را ابتدا محدود و محصور کرده و سپس زندانی نموده و در نهایت هم او را در زندان به قتل رسانده اند، اما واقعیت تاریخ چیز دیگری می گوید.

توجه به اقدامات حضرت موسی ابن جعفر نشان می دهد که ایشان، قلب ِ مشروعیتِ حاکمیت ظالمِ عباسی را نشان گرفته بود به گونه ای که با ایجاد شبکه های ارتباطی اجتماعی میانِ مخالفانِ حکومت عباسی و هوادارانِ خود (که شیعه نامیده می شدند)، تشکیلات اجتماعی ای را شکل داده که در عین جاری و ساری بودنِ زندگی روزمره، به مبارزه با ظالم؛ شکلی جدید می داد.

همچنین مجاهده ی مستمر و پیگیرِ امام برای ایجاد شبکه مالی و اقتصادی مستقل میان شیعیان از طریق دریافت خمس(و بنا به برخی از پژوهش ها وسعت بخشیدن به موارد متعلق خمس) و زکات و …. ، و نیز اعلام حرمت رابطه ی کاری با حکومت، قدرت حاکمیت را از سکه انداخته؛ مشروعیت و مقبولیت حاکمیت وقت ( که مدعی جانشینی رسول خدا بوده است) را به چالش کشیده بود.

در حقیقت علیرغم تصور عامه، حضرت امام موسی کاظم(ع) نه تنها فقط به عبادت نپرداخته که از قضا، سیاسی ترین امامِ مجاهدِ پس از واقعه عاشورا است.

با گسترش شیعیان در مناطق مختلف سرزمین اسلامی نیاز به یک شبکه ارتباطی هر روز بیش از پیش احساس می‌شد و اهل بیت (ع) هم بر همین اساس اقدام به تأسیس شبکه ارتباطاتی نمودند. اگرچه این مساله قبل از امام موسی (ع) آغاز شده بود ولی امام موسی (ع) آن شبکه را بر اساس نیاز شیعیان گسترش[داد] و پنهانی تر کرد. …، به طور کلی وظیفه نمایندگان امام(ع) دریافت وجوهات شرعی و هدایا، [و سپس ] کمک به مستمندان بود گسترش شبکه ارتباطی میان ائمه و شیعیان بوسیله نامه‌ها و توقیعات که براساس ضرورت، برخی [اوقات] محرمانه بوده است.

منصور و هارون، به طور آشکار، امام را از بسیاری از حقوق و مزایای اقتصادی و مالی محروم کرده بودند. در تاریخ آمده است زمانی که هارون در سفری که به مدینه داشت، برای جلب نظر مردم به همه مساعدت وکمک های مالی داد، اما امام و خانواده شیعیان انقلابی را از این مساعدت وکمک محروم کرد. هنگامی که مأمون علت آن را پرسید، جواب شنید که فقر او نزد من محبوب‌تر از غنای اوست. اگر به این مرد پول بدهم، هیچ تضمینی ندارم که فردا با صد هزار شمشیرزن از شیعیان و موالیانش علیه من قیام نکند.

رویکرد ظالمان در مقابله با امام این چنین بود که نوشته‌اند هارون، درباره امام موسی بن جعفر (ع) گفته است: “می‌ترسم فتنه ای بر پا کند که خون‌ها ریخته شود. ”و البته این قابل درک است که هارون برای خنثی سازی قیام شیعیان و علویان، ایشان را فتنه (گر) بنامد.” فتنه گری که در صدد ایجاد اختلاف در میان امت اسلامی است و قصد دارد با تحریک مردم، فتنه ای را شروع نماید که نتیجه اش ریختن خون مردم است و خونی که پیشاپیش هارون مسئولیت آن را به گردن امام می اندازد!!

در چنین وضعیتی؛ هارون ناگزیر می شود … با ایجاد محدودیت ِ ارتباطی، بین امام و شیعیان فاصله اندازد تا شاید مردمِ بی راهبر و همراه، به اوامر حاکمیت تمکین نمایند. لذا امام را در بغداد به حصر در می آورد و با عدم نتیجه گرفتن از حصر، ایشان را زندانی می کنند. اما از آنجا که نام حضرت نیز کافی است تا شبکه ی اجتماعی و جنبش مردمی ای که با تدبیر امام بوجود آمده، ادمه ی حیات دهد لذا هارون ناچار می شود حضرت را در زندان به قتل برساند.

لطفاً خودمان را جای هارون بگذاریم و ببینیم در مقابله با چنین مبارزِ نستوه و عدالت خواهی جز فتنه گر خواندن و مسئولیتِ خون های ریخته شده توسط خود را متوجه او دانستن، حصر، زندانی کردن و کشتن چه می توانستیم انجام دهیم؟؟

نتیجه ی عملی اقدامات حضرت آن است که علیرغم شهادتش ، مامون برای کنترل منتقدانِ حکومت عباسی ناگزیر می شود پیشنهاد ولایتعهدی به امام رضا بنماید و … .

شوربختانه اهل منابر وقتی می خواهند برای آزادی زندانیان دیه و مهریه و بدهی های مالی دعا کنند؛ بیادِ روضه ی امام موسی کاظم می افتند؛ به گونه ای که انگار ( نعوذبالله) امام بدلیلِ بدهی بانکی در زندان بوده است در حالی که اگر یاد امام می شود باید برای آزادی زندانیان سیاسی و رفع حصر دعا نمود که بیشترین شباهت را با حضرت دارند!

آیا واقعاً تصویری که از امام موسی کاظم داریم نیاز به اصلاح ندارد؟