همکاری‌مان با نهادکتابخانه‌های عمومی یک بُرد سه‌طرفه است

محمد صدوقی مدیر اپلیکیشن کتابخوان طاقچه در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره ایجاد امکان دسترسی اعضای فعال کتابخانه‌های عمومی به سرویس الکترونیکی کتابخانه طاقچه در روزهای شیوع کرونا، گفت: ارتباط نهاد کتابخانه‌ها و اپلیکیشن طاقچه،‌ به پیش از شیوع کرونا در کشور و تعطیلی کتابخانه ها بر می‌گردد. در واقع ما تمایل داشتیم به‌واسطه بخش «طاقچه بی نهایت» که کتابخانه همگانی اپلیکیشن طاقچه محسوب می‌شود، سرویسی با عنوان «کنجکاو» به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور ارائه کنیم.

وی افزود: سرویس کنجکاو، به ارائه خدمات مبتنی بر مکان می‌پردازد و براساس آن، افراد با ورود به کتابخانه عمومی در هر نقطه‌ای از کشور، باز کردن اپلیکیشن طاقچه و تأیید اجازه دسترسی به GPS، هدیه‌ای از طاقچه دریافت می‌کنند؛ که این‌هدیه می‌تواند کتابی رایگان، تخفیف برای خرید کتاب و ... باشد. چندی بعد، ویروس کرونا در کشور شیوع یافت و یکی از نتایج آن تعطیلی کتابخانه‌های عمومی بود. بنابراین مذاکرات به‌سمت ایجاد امکان دسترسی رایگان اعضای کتابخانه‌ها به «طاقچه بی‌نهایت» سوق پیدا کرد. بر این‌اساس مقرر شد ۲۱۰ هزار عضو فعال از کتابخانه‌های عمومی سراسر کشور، اشتراک یک‌ماهه طاقچه را به رایگان دریافت کنند تا در این‌مدت از فضای کتابخوانی دیجیتال بهره‌مند شوند.

مدیر اپلیکیشن طاقچه در ادامه گفت: اعضای فعال کتابخانه‌های عمومی، قطعا بخش کتابخوان جامعه هستند. برای ما جالب است بدانیم این‌افراد چه‌میزان از فضای کتابخوانی الکترونیک استقبال می‌کنند؛ قطعا بازخوردهای حاصل از این‌ارتباط ما را در پیشبرد اهداف و سیاست‌گذاری‌های آتی، یاری خواهد کرد. در واقع برقراری این‌ارتباط بین کتابخوانان جامعه و اپلیکیشن طاقچه،‌ به شناخت بیشتر و رشد این‌نرم‌افزار کمک خواهد کرد. از سوی دیگر، اعضا که برای استفاده از کتاب عضو کتابخانه‌های عمومی شده‌اند، در شرایط کنونی امکان دسترسی به خدمات کتابخانه‌ای ندارند؛ با این‌ارتباط و به‌واسطه عدم محدودیت بخش الکترونیک،‌ امکان دسترسی به کتاب برای اعضا همچنان برقرار خواهد بود. به اعتقاد من تعامل نهاد کتابخانه های عمومی کشور و اپلیکیشن طاقچه،‌ بُردی سه طرفه است. این‌ارتباط به نفع نهاد کتابخانه‌های عمومی،‌ اپلیکیشن طاقچه و نیز اعضای کتابخانه‌های عمومی خواهد بود.

صدوقی درباره امکان دیجیتال‌سازی مخزن کتابخانه‌های عمومی گفت: فرایند دیجیتال‌سازی مخزن کتابخانه‌ها از نظر حقوقی و عملیاتی، قابل تأمل است. به‌لحاظ حقوقی، از آنجاکه ما در فضای وب به انتشار کتاب می‌پردازیم،‌ لازم است برای این‌کار اجازه صاحب اثر را داشته باشیم؛ در حالی‌که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، با خرید کتاب و توزیع آن در تعداد مشخصی از کتابخانه‌ها،‌ به‌صورت محدود امکان استفاده از کتاب را فراهم می‌کند. در واقع انجام این‌کار در فضای نامحدود وب نیاز به دریافت اجازه حقوقی از ناشر و صاحب اثر دارد و ما نمی‌توانیم فایل الکترونیک منابع را از نهاد دریافت کنیم. در حوزه عملیاتی نیز،‌ ما برای انتشار آثار، موظف به تبدیل فایل کتاب‌ها به نسخه‌ای استاندارد هستیم که فرایندی زمان‌بر و هزینه‌بر است. لازمه ایجاد کتابخانه الکترونیک،‌ تعامل مطلوب ما با ناشران و جلب همکاری آن‌هاست تا ناشران در هر دو حوزه کتابفروشی الکترونیک و کتابخانه الکترونیک همکاری کنند. کمااینکه این‌امکان در حال حاضر در سرویس «طاقچه بی‌نهایت» فراهم است؛ علاوه بر این،‌ باید هزینه و زمان را در بخش عملیاتی فرایند، کاهش دهیم؛ به گونه‌ای که ناشر و یا صاحب اثر، فرایند استانداردسازی فایل را انجام داده و آن را در اختیار ما قرار دهد.

وی در پایان گفت: در حال حاضر،‌ دسترسی رایگان اعضای فعال کتابخانه‌ها به «طاقچه بی‌نهایت» برای یک‌ماه پیش‌بینی شده است. پس از بهبود اوضاع ناشی از شیوع کرونا و بازگشایی کتابخانه‌ها، کار راه‌اندازی سرویس «کنجکاو» طاقچه در کتابخانه‌های عمومی پیگیری خواهد شد و با توجه به این‌که مقدمات لازم پیش از این فراهم شده، راه‌اندازی این‌سرویس‌ به‌سرعت انجام می‌شود.