شرحی اجمالی بر فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی

به گزارش خبرگزاری مهر، ویژه برنامه «جرعه ای از ماه» با موضوع شرح و تفسیر دعای ابوحمزه ثمالی و همچنین آداب و رسوم و شیوه‌های مختلف مناجات خوانی ایرانیان در ماه مبارک رمضان با حضور غلامرضا کریملو کارشناس مذهبی و استاد مهدی امین فروغی موسیقی دان، تاریخ پژوه و استاد ادبیات روانه آنتن شد.

کریملو در شرح دعای ابوحمزه ثمالی گفت: این دعا را امام سجاد (علیه السلام) برای ما به یادگار گذاشته اند. حضرت سید الساجدین (ع) در بخشی از این دعای شریف خطاب به خداوند اشاره می‌کنند که آقای من، من همان کوچکی هستم که تو تربیت او را بر عهده گرفتی.

وی ادامه داد: خوب است که انسان در همه زمان‌ها یک یادی از مربیان خود داشته باشد، مربیان در طول سال‌ها زحماتی را متقبل می‌شوند و افراد را به جایگاه خوبی می‌رسانند، امام سجاد (علیه السلام) نیز در دعای ابوحمزه این موضوع را به ما گوشزد می‌کنند که مربیان مان را فراموش نکنیم و در رأس همه مربیان، از خداوند یاد می‌کنند تا ما هم این کار را انجام دهیم.

این کارشناس مذهبی در ادامه با اشاره به نقش تربیتی انسان در مقابل افراد کم سن تر از خود گفت: انسان در مسیر تربیت انسان‌هایی که در اختیار او هستند (مانند فرزندان) مسئولیت دارد و باید کوشا باشد.

کریملو در معنای تربیت و ویژگی یک مربی خوب بیان داشت: انسان مربی ضمن شناسایی و برطرف کردن نیازهای متربی، باید آفات و موانع را نیز شناسایی و از او دور کند.

همچنین در ادامه این ویژه برنامه، فروغی تاریخ پژوه گفت: دعا و مناجات از مهم‌ترین نیازهای روحی انسان بوده و یاد معبود در همه احوال نیز مایه بیداری و کنار رفتن ابرهای ناامیدی از آسمان دل آدمی است.

این استاد ادبیات، راز و نیاز با حق را به باران بهاری تشبیه کرد که گلهای با طراوت و بیداری را در وجود انسان می رویاند و دل را مصفا می‌کند.

فروغی با اشاره به اینکه سنت فراگیر راز و نیاز با حق از دیرباز تاکنون در میان اقوام و فرهنگ‌ها و آئین‌های پرستش وجود داشته و دارد گفت: آئین‌های نیایش به شکل‌های گوناگون از نخستین روزهای حیات بشری تا به امروز پیوسته مورد توجه انسانِ سرگشته و دردمند بوده و در همه آئین‌ها اعم از توحیدی و غیرتوحیدی از اهمیت بالایی برخوردار بوده است.

این موسیقی دان با بیان اینکه دعا و نیایش در میان ما مسلمانان از جایگاه والایی برخوردار است افزود: آنگاه که تعالیم اسلامی با فرهنگ ایرانی پیوند می‌خورد شکل‌های متنوع و زیبایی از این سنت دیرینه یعنی دعا و مناجات نیز به وجود می آیند.

فروغی با اشاره به شکل‌های گوناگون سنت مناجات خوانی ایرانیان در شبهای ماه مبارک رمضان گفت: یکی از مکان‌های مناجات خوانی در تهران قدیم در کنار سقاخانه‌ها و بازارچه‌های زیرگذرها بوده که افرادی به عنوان "مرشد" اشعاری را با صدای بلند و زیبا و با موضوع مناجات و یاد خدا و مدح و منقبت اولیای دین و پند و اندرز و ترغیب به زهد برای رهگذران می‌خواندند و در ساعات و لحظات پایانی، وقت مردم را خوش می‌کردند.