کرونا و ویروس راست افراطی

تا کنون در کشورهای مختلفی اعتراض‌ها به مقررات «فاصله‌گیری اجتماعی» برای مبارزه با شیوع ویروس کرونا رخ داده است. در کشورهای فقیر اعتراض‌های صورت گرفته در هراس از گرسنگی بودند، اما در کشورهای ثروتمند اروپایی عموماً از سوی گروه‌های راست افراطی سازماندهی شده‌اند. اعتراض خیابانی تنها کاری نیست که نئونازی‌ها انجام می‌دهند. خطر اصلی کارزار اطلاعات کذب و سوء استفاده آنها از بیماری عالمگیر کووید‌۱۹ برای پیشبرد ایده‌های نژادپرستانه و مهاجرستیز است.

اعتراض راست‌گرایان در کالیفرنیا، ایالات متحده، ۲۷ آوریل به مقررات فاصله‌گیری اجتماعی ــ روی پلاکارد نوشته شده: “فاصله‌گیری سوسیالیستی” ــ عکس:‌ Shutterstock / John Doukas

در ایالات متحده، معترضان با اسلحه و پرچم‌ ایالت‌های برده‌دار جنوبی در جنگ داخلی (ایالات مؤتلفه) و صلیب شکسته و پلاکاردهایی در حمایت از دونالد ترامپ پنج‌شنبه ۳۰ آوریل به ساختمان سنای ایالتی در میشیگان رفتند. روی یک پلاکارد در تظاهرات با نام «راهپیمایی میهن‌پرستانه آمریکایی» چنین نوشته شده بود: «ستمکاران کارشان به طناب دار می‌افتد».

راهپیمایی‌های مشابهی در دیگر نقطه‌های ایالات متحده بر پا شد و حامیان ترامپ از جمله گروه‌های راست افراطی سازماندهدگان اصلی بودند. در ویسکونسین، یک مقام جمهوری‌خواه از معترضان خواسته بود « برای حفظ ظاهر سلاح‌ها و پرچم‌های ایالات مؤتلفه را در خانه بگذارند بماند».

در آلمان هم راست‌های افراطی در برلین و اشتوتگارت تظاهرات کردند. در اورشلیم (بیت‌المقدس) محله‌های یهودی‌های اولتراـ‌ارتدوکس، پایگاه اصلی راست افراطی این کشور دست به اعتراض زدند. در ایتالیا، نئوفاشیست‌های «فُرزا نووا» در روز شکست موسیلینی راهپیمایی کردند. در مرکز لندن، شمار معدودی از راست‌های افراطی گرد هم آمدند و با «بغل‌کردن دسته‌جمعی» و تصاحب شعارهای پیشروی فمینیستی ــ مثل «بدن من، انتخاب من» ــ اعتراض‌شان را نشان دادند. در لاهه و اوترخت هلند هم معترضان راست‌گرای افراطی با اشاره به تئوری توطئه‌های مشترک در میان این دست گروه‌ها دست به اعتراض زدند.

در هلند به تنهایی تا کنون ۲۵ دکل مخابراتی هدف حمله قرار گرفته، چرا که ویروس کرونا به اینترنت 5G مربوط دانسته شده است. با این وجود، سیاستمداران راست افراطی و پوپولیستی همچون خرت ویلدرس، رئیس «حزب برای آزادی» و یا تیری باودت، رئیس حزب «میدان عمومی برای دموکراسی» به سهل‌انگاری دولتی معترض بودند و خواهان قرنطینه سرتاسری کشور شده اند.

راست افراطی غربی که با شعارهای بستن مرزهای ملی، و توقف قبول پناهندگان و مهاجران پس از ۲۰۱۵ ــ به اصطلاع «بحران مهاجرت» در پی جنگ‌های خاورمیانه ــ قدرتمندتر شد، حالا با شیوع کووید‌ـ‌۱۹ حرف جدیدی ندارد. در واقع، دولت‌های فعلی همگی با اتخاذ همین تمهیدات به کرونا پاسخ داده اند. اما راست افراطی در حال تطبیق خود با بحران است و کارزاری از اطلاعات کاذب و دیگرهراسی را به لطف ویروس به راه انداخته است.

 کارزار راست افراطی درباره کرونا

مرکز سیاست امنیتی ژنو وابسته به اتحادیه اروپا ۲۳ آوریل در وبیناری به اثر کووید‌۱۹ بر افراطی‌گری پرداخت. در این وبینار، کریسیتن پیکیولینی، یک نئونازی سابق در شیکاگو و یک فعال ضدنئونازی‌ها در حال حاضر گفت که ویروس کرونا به دلیل عدم قطعیت و هراس همراه با آن، «طوفانی بی‌عیب‌و‌نقص برای گروه‌های افراطی»‌ به راه انداخته است. به گفته او، فعالان و پروپاگاندیست‌های راست افراطی و نئونازی کرونا را ــ همچون رئیس‌جمهوری ایالات متحده ــ «ویروس چینی» می‌خوانند. او همچنین نسبت به خشونت احتمالی از سوی برخی شبه‌نظامیان راست افراطی همچون «حافظان سوگند» (Oath Keepers) و «سه درصدی‌ها» (Three Percenters) هشدار داد. این گروه‌ها با اسلحه به اعتراض‌های خیابانی علیه مقررات مربوط به کرونا حاضر شده اند.

پژوهشگران اندیشکده «انستیتو خدمات متحده سلطنتی» (RUSI) نیز در گزارشی نسبت به قدرت گرفتن صداهای راست افراطی در میانه بحران پندمی کرونا هشدار داده اند. آنها می‌نویسند:

«افراد و گروه‌های راست افراطی فعالانه در حال سوء استفاده از بحران برای ترویج اطلاعات کاذب و تئوری‌های توطئه هستند تا دستور کار ضدمهاجرتی یا ضدحکومتی خود را پیش ببرند و پیروان جدیدی پیدا کنند.»

این پژوهشگران همچنین تذکر داده اند که گفتار حزب‌های سیاسی و رسانه‌های جریان غالب راست‌گرا اغلب بازتاب دیگری از گفتار راست افراطی است و به تقویت این گفتار کمک می‌کند.

نشانه‌های واقعی این تقویت گفتاری نمایان شده اند. در اروپا و ایالات متحده، گزارش جرایم نژادپرستانه علیه آسیایی‌ها افزایش یافته است. مسلمان‌ستیزی و یهودستیزی و دعوت به اعمال خشونت علیه آنها نیز بیشتر شده است. گروهی همچون جنبش ناسیونال‌سوسیالیست (نازی) بریتانیا حتی این پیشنهاد را داده که ویروس برای شیوع آن در اجتماع‌های اقلیت و بین مأموران پلیس به سلاح بدل شود. و اداره تحقیقات فدرال ایالات متحده یک مرد ۳۶ ساله را که برای هدف قراردادن مهاجران به دنبال بمب‌گذاری در یک بیمارستان بود،‌ پیش از حمله از پای درآورد.

مرد مهاجم در میسوری ماه‌ها تحت نظر قرار داشت. او در چت‌روم‌های نئونازی‌ها حضور زیادی داشت،‌ و برای حمله به مدرسه‌ای با جمعیت زیادی از دانش‌آموزان آفریقایی‌تبار آمریکایی، یک کنیسه و یک مسجد هم نقشه کشیده بود. به گفته پلیس میسوری، این مرد ۳۶ ساله با شیوع کرونا تصمیم گرفت تا به اجرای نقشه‌اش سرعت ببخشد.

این حمله در بستر ایده «شتاب‌گرایی»‌ نئونازی‌ها ترتیب داده شده بود. بر اساس این ایده،‌ کشتار دسته‌جمعی و بمب‌گذاری‌های مخرب ــ همچون حمله‌ها و قتل‌های سریالی متعدد دو دهه اخیر در آمریکا و نروژ و آلمان و نیوزیلند و …. ـــ می‌توانند به آشوب بینجامند و به درگرفتن «جنگ نژادی» محتوم نیز شتاب بخشند.

پیش‌بینی‌ها دراین‌باره که پندمی کووید‌۱۹ شاید با تضعیف اقتصادها به تضعیف حکومت‌ها و ناآرامی اجتماعی و نهایتاً آشوب بینجامد، برخی راست‌گرایان افراطی را به پی‌گرفتن ایده «شتاب‌گرایی»‌ ترغیب کرده است. به علاوه، روش اجرای این حمله‌ها با گسترش تکنولوژی‌های ارتباطی و آنلاین تقویت شده و شیوع یافت. شیوع کرونا فضا را برای این شیوع مهیاتر کرده است.

«مقاومت بدون رهبر» مهاجمان انفرادی

از زمانی که لوئیس بیم جونیور، راست‌گرای افراطی و عضو سابق ک‌ک‌ک‌ مقاله «مقاومت بدون رهبر» را ۲۷ سال پیش منتشر کرد، روش راست‌گرایان افراطی برای جنایت دسته‌جمعی و ترور و بمب‌گذاری و آغاز «جنگ نژادی» به صورت انفرادی یا در گروه‌های بسیار کوچک بوده است. بیم ۱۹۸۳ نوشت:

«ما گروهی از برادران‌ایم، بومی این خاک، از یکدیگر قوت می‌گیریم و همزمان با سر به جنگی می‌رویم که همه مردان ضعیف‌تر و بی‌جربزه می‌گویند توان پیروزی در آن را نداریم … حالا ضروری شده است که دیگر روش‌های سازماندهی را در نظر بگیریم ــ که شاید هم بهتر این‌طور بتوان نامیدش: نا‌ــ‌سازماندهی.»

لوئیس بیم در آن مقاله نوشت که سازمان‌های نئونازی در برابر نظارت دولتی آسیب‌پذیرند و به همان خاطر باید آینده مبارزه سفیدپوست‌های برتری‌طلب را در کنش‌های فردی یا دو‌سه‌نفره دید: «یک هزار گروه شبح‌گون کوچک … کابوس امنیتی برای یک حکومت است.»

 او پیشنهاد داد که این فردها و گروه‌ها بدون وابستگی به هیچ سازمان بزرگ‌تری و متکی به خود عمل کنند و از هیچ کس دیگری در جنبش دستور نگیرند. او از آنها خواست که فعالیت‌هایشان را از طریق «روزنامه و جزوه و کامپیوتر و غیره» با دیگر گروه‌های راست افراطی به اشتراک بگذارند.

این روش با گسترش ابزارهای ارتباطی و آنلاین تقویت شده است. حالا مانیفست‌ها و جزوه‌ها پس از هر حمله مرگ‌بار دست به دست در اینترنت ــ یا فضای تاریک آن ــ می‌چرخند و الهام‌بخش مهاجمان بعدی می‌شوند. در نظریه‌های توضیح‌گر این پدیده، درست مثل مورد شیوع ویروس جدید کرونا، از لفظ «سرایت» (Contagion) استفاده می‌شود. اما این بار ویروسی که بین آدم‌ها منتقل می‌شود، ویروسی عاطفی است: عاطفه‌هایی که احساس‌های مشابه تنفر نژادی و هراس نژادی را در واکنش به مشکلات واقعی همچون بیکاری و فقر یا بزرگ‌بینی‌های فرهنگی موجب می‌شوند.

نظریه‌های مبتنی بر ایده سرایت استدلال می‌کنند که شبکه‌های اجتماعی و فضای سایبری امکان‌های ارتباط را تشدید و تکثیر کرده‌اند و بدین‌ترتیب، امکان سرایت عاطفی را افزایش داده اند. حتی در اینترنت وقتی عکس، ویدئو یا متنی پی در پی به اشتراک گذاشته می‌شود، آن را «وایرال»، یعنی «ویروسی» می‌نامند. حالا ادعاهای نژادپرستانه راست افراطی ویروس جدیدی است که می‌خواهد تا حد ممکن خود را تکثیر کند.

🔻 درباره سرایت عاطفی بیشتر بخوانید: عاطفه، سیاست، سرایت: نمونه ری‌استارت

این سرایت عاطفی با شیوع کرونا تشدید شده است. گزارش «شبکه زینک»، یک گروه ناظر بر انتشار اطلاعات کذب و پروپاگاندا نشان می‌دهد که گروه‌های راست افراطی در بریتانیا، اروپای قاره‌ای و ایالات متحده فعالیت‌هایش را افزایش داده اند تا «با استفاده از پندمی، توجه و حمایت و اعتبار جدیدی برای نارضایتی‌های کلیدی‌شان فراهم آورند».

مدیر اجرایی زینک در گفت‌و‌گو با گاردین هشدار می‌دهد که گروه‌های راست افراطی در بریتانیا با استفاده از شیوع کرونا می‌خواهند «یک فرم بریتانیایی از فاشیسم» را جا بیندازند:

«تاکتیک‌های آنها پیچیده است و نظارت بر فعالیت‌شان هر چه سخت‌تر می‌شود؛ و دلیل آن تا حدی به خاطر استفاده از نرم‌افزارهای خصوصی ارسال پیام برای ارسال اطلاعات کذب و پروپاگاندا است.»

بخش مهمی از این اطلاعات کذب و پروپاگاندا ادعا می‌کنند که مهاجران عامل شیوع ویروس کرونا هستند،‌ روند مهاجرت و پناهجویی علت پندمی بوده، و رژیم‌های اقتدارگرا با مرزهای بسته بهتر از دموکراسی‌های لیبرال توانستند از پس بحران برآیند.

این گروه‌ها در پروپاگانداهایشان همچنین ادعا می‌کنند که دولت‌های لیبرال مدرن در آستانه فروپاشی به خاطر پندمی هستند و این سقوط با کنش مسلحانه یا بحرانی بزرگ تسریع خواهد شد.

انتشارات آرکتوس سوئد که آثار راست افراطی و نئونازی‌ها، از جمله جیسون رضا جرجانی را منتشر کرده است، در دو مقاله طولانی با عنوان «یک فصل پست‌مدرن طاعون» درباره کرونا بارها به «مهاجرت انبوه» اشاره پرداخته و ادعا کرده که در پس هر بحران، مهاجرت انبوه افزایش یافته و سیاست‌های حامی مهاجرت «نخبگان گلوبالیست» به گسترش ویروس دامن زده:

«استراتژی‌های مخفی‌گر نخبگان متخاصم گلوبالیست ــ “اقتدار دموکراتیک” تقلبی بر مبنای سازوکارهای کارتلی و اتکا بر آراء “مهاجران” و … سیاست هویت “ضدسفید” ــ دیگر نمی‌توانند چهره واقعی آنها را بپوشاند… هدف اصلی آنها جایگزین کردن فرهنگ‌های غربی و مردم غرب با ضدفرهنگ گلوبالیستی و تنوع بی‌ریشه است. نقاب آنها و دستکش‌هایشان در حال فرو افتادن است اما به شیوه‌ای که کمتر کسی فکر می‌کرد. چهره اصلی این نخبگان را باید در برخورد آنها با آخرین سلاح گلوبالیستی کشتار جمعی [ویروس کرونا] دید.»

افزایش قدرت راست افراطی پوپولیستی در دورانی که اروپا و ایالات متحده بحران اقتصادی را پشت سر گذاشته بودند، عجیب‌ بود. سال‌ها سیاست انقباضی نئولیبرالی جمعیت‌های زیادی را محروم‌تر و فقیرتر کرده،‌ با این وجود، بسیاری قدرت گرفتن راست افراطی را پدیده‌ای «فرهنگی» و ناشی از سیاست هویتی می‌دیدند که امتیازهای ویژه نژاد سفید را در خطر می‌بیند.

حالا تهدید جدی‌تری پیش آمده: بنا به پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، اقتصاد منطقه یورو بر اثر کرونا ۷,۵ درصد منقبض خواهد شد. ایالات متحده نیز در بحران اقتصادی است و میلیون‌ها تن بیکار شده است. این یک فرصت یگانه دیگر برای راست افراطی است تا این بار سوار بر اقتصاد و کرونا و دیگرهراسی ویروس‌اش را منتشر کند.

در همین زمینه: کرونا: رنگ و مرگ کرونا: زمانی برای مستی پوپولیست‌های راست‌گرا