علم ژنتیک می‌تواند انقلاب بزرگی در درمان بیماری ام‌اس ایجاد کند

ایسنا/خراسان رضوی رئیس مرکز ژنتیک جهاد دانشگاهی خراسان رضوی با بیان اینکه ممکن است پزشک نورولوژیست براساس آزمون و خطا داورهایی را برای بیماران مبتلا به ام‌اس تجویز کند، گفت: علم ژنتیک می‌تواند انقلاب بزرگی در درمان بیماری ام اس ایجاد کند.

دکتر آریانه صدر نبوی  با اشاره به روز جهانی ام‌اس در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص ژنتیک ام‌اس اظهار کرد: ژنتیک ام‌اس از سال ۱۸۲۶ شناخته شد و ما می‌دانیم که ام‌اس ژنتیکی است و احتمال دارد که در خانواده دو تا سه برابر یا اینکه ۱۲ تا ۲۵ درصد افراد دچار ام‌اس شوند. حتی در این سال مشخص بود افرادی که ام‌اس دارند احتمال اینکه در افراد خانواده بروز کند، وجود دارد اما این سوال به وجود می‌آید که ام اس چطور و چگونه به نسلی دیگر واگذار می‌شود. 

وی اضافه کرد: ما باید در ام اس این موضوع را در نظر بگیریم که تا امروز تصور می‌کردیم از بیماری‌های کمپلکس ژنتیکی یا اصطلاحاً مولتی فاکتوریال است بدین معنا که ژن‌ها و محیط درگیر است و تعداد ژن‌های بسیار زیادی با همدیگر درگیر می‌شود و این بیماری را ایجاد می‌کند. 

رئیس مرکز ژنتیک جهاددانشگاهی خراسان رضوی تصریح کرد: امروزه در ام‌اس سه ژن اصلی می‌شناسیم که اگر جهشی در این‌ها دیده شود فرد مستعد می‌شود دو تا سه برابر بیشتر به بیماری ام‌اس مبتلا شود اما لازم به ذکر است که با پیشرفت علم ژنتیک دید ما به این موضوع تغییر می‌کند و تکنیکی وجود دارد که می‌توانیم کل ژنوم انسان را تکثیر کنیم. این امر مهم یک افق جدید را نشان می‌دهد چراکه در این افق جدید ما ژن‌های جدیدی را می‌شناسیم و به این سمت می‌رویم که احتمالاً بیماری فرد تک ژنی است و در درمان بیماری و تشخیص بسیار کمک کننده است.

وی عنوان کرد: در بیماری ام اس فرآیندی به نام اپی‌ژنتیک وجود دارد که به ما نشان نمی‌دهد از یک نسل به نسل دیگر به صورت ارثی مشکل پیش آمده باشد بلکه در اصل یک فرآیند ژنتیکی شخصی برای فرد است بدین معنا که اگر ما می‌خواستیم تنها قواعد مندلف در ما صادق باشد باید نصف ژن‌ها را از پدرمان و نصف ژن‌ها از مادرمان می‌بود و نهایتاً باید دقیقاً مثل مادر یا پدر می‌شدیم اما هر کدام برای خودمان شخصیتی است.

صدر نبوی خاطرنشان کرد: اصطلاحاً اپی‌ژنتیک بر روی ما اثر می‌گذارد بدین معنا که ژن‌هایی از یک والد بیشتر بیان می‌شود یا به طور کلی از یک والد بیان نمی‌شود و ما شخصیتی را برای خودمان پیدا می‌کنیم و این ژن‌ها در ام‌اس هم بسیار مؤثر است چراکه براساس فرآیند اپی‌ژنتیکی هر فرد، داروی خاص خود را داد.

وی اضافه کرد: بدین منظور که ژنتیک در آینده به علم نورولوژیک کمک خواهد کرد که ما به صورت هدفمند به فرد مورد نظر دارو بدهیم که اصطلاحاً به آن ژنتیک شخصی می‌گویند که ساختار ژنتیکی و اپی‌ژنتیکی یک فرد را بتوانیم تحویل نورولوژیست بدهیم تا دیگر با آزمون و خطا تجویز دارو نکنند.

رئیس مرکز ژنتیک جهاد دانشگاهی خراسان رضوی بیان کرد: یکی از مشکلاتی که در بیماری ام اس وجود دارد، تجویز داروهایی است که براساس آزمون و خطا توسط نورولوژیست داده می‌شود و مشکلات جانبی را برای بیماران به وجود می‌آورد؛ به عنوان مثال برای فرد توهم ایجاد می‌کنند اما علم ژنتیک می‌تواند در این زمینه انقلاب بسیار بزرگی را در درمان بیماری ایجاد کند. 

وی افزود: فرض شناسنامه ژنتیکی تنها برای بیماری ام‌اس نیست بلکه در مورد بسیاری از بیماری‌ها وجود دارد اما ما در نورولوژنتیک یک راهبرد و پیشبردی در این زمینه داریم. بدین معنا که بیمار با علائم ام اس به پزشک مراجعه می‌کند اما پزشک مطمئن نیست که فرد ام اس دارد یا اینکه علائم ام اس به دلیل ثانویه در فرد ایجاد شده است، برای این منظور علم ژنتیک کل ژنوم فرد را تست می‌کند و این آزمایش حدود یکسال به طول می‌انجامد تا جواب به فرد بیمار داده شود.

صدر نبوی اظهار کرد: علم ژنتیک تشخیص می‌دهد که دقیقاً کدام ژن‌ها دچار مشکل است و این مشکل نهایتاً چه پیامدی برای بیمار دارد و حتی می‌توانیم این ژن‌ها را بعداً در افراد سالم خانواده چک کنیم که ام‌اس می‌گیرند یا خیر تا پیشگیری از ابتلا را برای آن‌ها مطرح کنیم. باید متذکر شد که آزمایش هول اگزوم ذهن ما را از پیچیدگی‌ ژنتیک ام اس به سمت سادگی پیش می‌برد و بیشتر درمان فرد را عملیاتی می‌کند و تنها این آزمایش برای بیمارانی انجام می‌شود که در خانواده ام‌اس داشته باشند.

انتهای پیام