استاد دانشگاه: بورس بازار اول سرمایه‌گذاری کشور در دوران کرونا است

دکتر رقیه نظری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: نقدینگی موجود در این دوره از ۲ سو به سمت بازار بورس سرازیر می شود، نقدینگی خرد(با مبلغ کم و متوسط) و نقدینگی بزرگ (با مبلغ بالا) منبع این نقدینگی است. 

وی افزود: تغییرات ناگهانی اقتصادی به هر جمعیتی آسیب  می زند، ولی رکود اقتصادی طولانی مدت تاثیر بیشتری بر افراد جوان خواهد داشت که این مساله و مشکل در کشور ما نیز باید کانون توجه قرار بگیرد.

دکتر نظری گفت: فعلا بورس بازار اول سرمایه گذاری در کشور خواهد ماند و نقدینگی موجود در جامعه  از ۲ سو به سمت بازار بورس سرازیر می شود، نقدینگی خرد با مبلغ کم و متوسط و نقدینگی بزرگ با مبلغ بالا است.

وی افزود: کنترل شیوع کرونا نیازمند کم شدن ارتباطات انسانی غیرضروری با هدف کاهش زنجیره شیوع کرونا می باشد، ولی به دنبال این قضیه شوک هایی در عرضه اقتصاد وارد شده که این شوک ها از اعمال سیاست قرنطینه خانگی، تعطیلی کسب و کارها و تعدیل نیروی کار، اختلال در زنجیره تامین، کاهش صادرات و واردات، کاهش بهره وری و مشکل در تامین مواد اولیه تولید ایجاد شده که البته برخی از آنها اجتناب ناپذیر بوده است.  

وی با بیان اینکه شوک عرضه منجر به شوک تقاضا در ایام کرونا نیز شده است، اظهار کرد: به دلیل تعطیلی کسب و کارها و تعدیل نیروی کار درآمد افراد کاهش یافته و تقاضا کاهش  یافته است.

دکتر نظری ادامه داد: به تعویق افتادن خرید کالاهای ضروری و جابجایی تقاضا بین صنایع مختلف نیز را شاهد هستیم، عدم اطمینان نسبت به آینده، پس انداز خانوارها را افزایش داده و موجب به تعویق افتادن خرید کالاهای ضروری جوامع شده است.

وی شوک به بازار نفت را از دیگر اثرات کرونا دانست و افزود: کاهش شدید قیمت نفت به دلیل چشم انداز منفی اقتصاد جهانی، کاهش تقاضای نفت از طرف چین( بزرگترین وارد کننده نفت خام)، البته قبل از کرونا منازعات بین صادر کنندگان  نفت هم در کاهش قیمت نفت تاثیر داشته است.

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز اظهار کرد: در سطح استانی هم شرکت ها، بنگاه ها، اعضای هیات مدیره و مدیران ارشد شرکت ها با چالش  های فراوانی روبرو هستند، اتخاذ تصمیم در سایه راهبرد سرکوب  و قرنطینه موجب شد که در  آذربایجان شرقی هم برخی مشاغل به شدت آسیب دیدند به خصوص مشاغلی که روز مزد بودند. 

دکتر نظری ادامه داد: در آذربایجان شرقی صنعت گردشگری  در دوران تحریم اهمیت بسیار زیادی دارد  و یکی از موتورهای اشتغال و تولید بوده نیز دچار بحران شده است.

وی گفت: در بخش صنایع غذایی افزایش فروش را داشته ایم ولی با گذشت زمان به دلیل مشکل زنجیره تامین مواد، قیمت مواد اولیه افزایش یافته و تولید کاهش می یابد.

وی افزود: شوک بر بازار ارز آذربایجان شرقی نیز سرایت کرده و به علت بسته شدن مرزهای زمینی و مرزهای هوایی شاهد کاهش صادرات و واردات در صنایع و بخش کشاورزی این استان بوده ایم.

وی اظهار کرد: تاثیر بیماری کرونا بر سلامت جسمی افراد، تغییر روش زندگی افراد و متوقف ساختن فعالیت های عادی منجر شده است که در صورت عدم توجه کافی به این موارد انتظار بر این است که این اثرات به ویژگی بلند مدت تبدیل شود، البته این بیماری بر سطح اقتصاد هم تاثیر شدیدی داشته و منجر به رکود اقتصادی شده طوری که در صورت عدم مدیریت بهینه، دوران برگشت به شرایط عادی می تواند بلند مدت باشد.

وی همچنین گفت: از زمان شیوع این بیماری رد پای ۲ راهبرد متمایز در کشورهای مختلف را داشته ایم، راهبرد تسکین که بر پایه تئوری ایمنی گله ای یا ایمنی جمعی است، ولی تجارب کشورهای مختلف مانند چین، کره و تایوان نشان داد که می توان این بیماری را مهار کرد و نیاز به این راهبرد نیست.

دکتر نظری اضافه کرد: راهبرد سرکوب که منجر به مراعات اصل دورگزینی و قرنطینه حتمی  و شکستن حلقه اتصال است، اکنون اتخاذ این تصمیم بر همه ابعاد اقتصاد تاثیر بسزایی داشته است و ضربه بحران کرونا بر اقتصاد جهان شدید است ولی عمق خسارت به راحتی قابل برآورد نیست.

وی گفت: این بیماری همه گیر به دلیل کاهش فعالیت های اقتصادی بنگاه ها در کشورهای مختلف بر ارزش سهام تاثیر شدیدی داشته و ارزش سهام  شرکت ها به شدت در مراحل اولیه شیوع کرونا کاهش یافت. 

وی ادامه داد: این بیماری بر بازار مالی در کشورهای مختلف نیز تاثیر جدی ایجاد کرده و کشورهای مختلف اقدام به کاهش نرخ بهره بانکی کردند تا از تعطیلی بنگاه های اقتصادی جلوگیری شود.

دکتر نظری گفت: اگر حضور کرونا استمرار یابد فقیر و غنی معنی پیدا می کند چون محدودیت منابع را داریم  و این موجب  شکل گیری اعتراضات اجتماعی خواهد شد، لذا در این میان لازم است یک بازنگری کلی در ساختار فکری و جهان بینی کارآفرینی ایجاد شود.

وی افزود: در واقع کار آفرینی صحنه بی بدیل از هوشیاری و حساسیت یک کارآفرین نسبت به محیط دایما در حال تغییر است، در این میان لزوم حمایت سریع و بدون قید و شرط دولت از کسب و کارهایی که منجر به تولید ارزش افزوده می شوند لازم و ضروری است.

دکتر نظری یادآور شد: بر اساس نگرش بدبینانه اینکه بحران تا پایان سال ۱۳۹۹ و سال ۱۴۰۰ ادامه داشته باشد و این بحران مدیریت نشود تاثیر مخربی بر اقتصاد کشور خواهد داشت.

وی گفت: بنابراین ناگزیر باید دولت به مردم و کسب و کارهای استارتاپی کمک کند، حمایت های ضربتی  و بلاعوض از سوی دولت باید در حوزه کسب و کارها صورت بگیرد، تسهیل سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران انجام شود و مالیات ها برای حمایت از مصرف کنندگان و بنگاه ها کاهش یابد. 

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز گفت: کاهش هزینه های انرژی در بخش کسب و کار ضروری بوده و همدلی همه جانبه دولت و مردم باید افزایش یابد. 

نظری گفت: این بحران اولین مورد نبوده و آخرین مورد نیز نخواهد بود و باید برای این قبیل بحران ها آماده باشیم، آمادگی به سطح فردی محدود نمی شود چون شکل دقیق بحران  را نمی دانیم بنابراین باید جامعه را تقویت کرد.

وی ادامه داد: شیوع کرونا در جهان در حال تغییر بسیاری از پارادایم ها و عادات جوامع شده است، هر بحران دیگر  در این بحران نیز در سلسله مراتب اجتماعی پایین ترین سطوح هرم بیش از همه آسیب پذیر است.

وی افزود: میلیون ها مزد بگیر  در بخش های مختلف اقتصادی  کشور که بخش عمده آنان ناگزیر به حضور در محل کار هستند آسیب پذیر می باشند، به نقل از فرانک استودون بخش اصلی آمادگی برای رویایی با چنین رویدادهایی این است که در مقام انسان بدانیم ما همه با هم در این وضعیت قرار گرفته ایم پس به جای اندیشیدن به تقسیم نژاد و قومیت باید به این فکر کنیم که همه ما ناگزیر از یک گونه هستیم.

وی اظهار کرد: این موضوع که خطر جسمی این بیماری برای سالمندان است و جوانان هر چند ممکن است در این بیماری مصون باشند ولی از عواقب احتمالی  این بیماری و عوارض سنگین عاطفی، روانی و اقتصادی در امان نیستند.

دکتر نظری گفت: موضوع دور کاری در جهان و حتی ایران را نباید به عنوان یک واکنش یا پاسخی موقت به بحران تلقی کرد بلکه دورکاری از روزی که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی پا به زندگی ما انسان ها گذاشته اند تبدیل به یک الزام شده و تعریف جدید از مفهوم کسب و کار را برای ما دارد، فرصت برای کسب وکارهای مجازی را خواهیم داشت.

وی افزود: ظاهرا دورکاری که پیامدکلی از شیوع کرونا است زودتر از آنچه که آینده پژوهان بیش بینی کرده بودند ضرورت خود را بر ما تحمیل کرده است و بسیاری از کارآفرینان برتر خیلی زودتر از  این اتفاق به استقبال آن رفته بودند و برخی کسب و کارها هم ناچار به پیروی شدند.

وی ادامه داد: به نقل از فرانک ام استون استاد برجسته تاریخ پزشکی در دانشگاه ییل در کتاب جدید خود بنام: اپیدمی ها و جامعه، از طاعون تا امروز، چنین عنوان می کند که چگونه شیوع بیماری منجر به سیاست گذاری ها شده است، وی می گوید: "بیماری های عالم گیر رویدادهای تصادفی نیستندکه بی هشدار جوامع را رنجور کنند. اپیدمی ها گروهی از بیماری ها هستندکه گویی آینه ای در اختیار ما قرار می دهند". به نظر وی اپیدمی ها تا حدی تاریخ را شکل داده اند چرا که انسان ها را ناگزیر به سوی اندیشیدن درباره پرسش های بزرگ سوق می دهد.

دکتر نظری گفت: اپیدمی ها تاثیر عمیق بر اقتصاد داشته اند، به فرض طاعون نیمی از جمعیت قاره ها را کشت از این رو تاثیر عظیمی بر روی انقلاب صنعتی، برده داری و نظام ارباب رعیت گذاشت و می توان گفت هیچ بخش عمده ای از زندگی بشر نیست که بیماری های اپیدمی عمیقا بر آن اثر نداشته باشند.

استاد اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز تاکید کرد: در آینده آماده باشیم تا تفسیری کاملا بنیادین در ذهنیت ما ایجاد شود و مجبور هستیم به این فکر کنیم که باید به منزله نوع انسان با یکدیگر کار کنیم، برای مراقبت از یکدیگر ساماندهی شویم تا بدانیم سلامتی آسیپ پذیر ترین افراد در میان ما عامل تعیین کننده برای سلامتی همه ما است و اگر برای چنین کاری آماده نباشیم هرگز برای مقابله با این چالش ها آماده نخواهیم بود.

دکتر نظری گفت: وقتی می گوییم بیماری های عالم گیر آینه ای برای نشان دادن کیستی های ما هستند این آینه فقط طرف تاریک بشر را نشان نمی دهد بلکه طرف قهرمانانه را هم نشان می دهد و نمونه واقعی آن پزشکان هستندکه در خط مقدم نه برای منافع خود بلکه تعهدی که به دفاع از زندگی و سلامتی ضعیف ترین مردم جهان دارند.