هدف اصلی آمریکا مقابل ایران

سیاست کلی دونالد ترامپ فشار حداکثری بر ایران است. این فشار حداکثری به شکل های مختلف نمود پیدا کرده و هدف اصلی آن وادار کردن ایران به مذاکره با ایالات متحده آمریکا به دو دلیل عمده است:

1 – تحمیل شرایط و خواسته های ایالات متحده آمریکا به جمهوری اسلامی ایران

2 – استفاده از این فرصت به عنوان یک برگ برنده در انتخابات ریاست جمهوری 2020

کارزار فشار حداکثری ایالات متحده آمریکا جنبه های مختلفی را نیز در بر گرفته که شامل فشار اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، نظامی و حتی امنیتی بوده است. ترامپ معتقد است که فشارهای گذشته حتی اگر جوابگو هم بوده باشد، آن پاسخی نیست که وی از آن انتظار داشته است. از همین رو او تلاش خواهد کرد تا با عناوین جدید فشارهای تازه ای را علیه ایران وارد کند.

عدم تمدید همکاری های هسته ای سایر کشورها با ایران، بهانه ای است که مانند شمشیر دولبه ایران و متحدانش را هدف قرار می دهد. در همین حال ممکن است تحریم هایی را علیه چین و روسیه اعمال کند و با وادار کردن آنها برای عدم همکاری با ایران به نوعی ایران را تحت فشار قرار دهد.

ترامپ در صدد آن است تا پرونده ایران را تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به پیش ببرد. در این مسیر اگر وی بتواند ایران را به میز مذاکره بکشاند چنین وضعیتی برایش برگ برنده محسوب می شود. در صورت عدم موفقیت در این راه او به افکار عمومی آمریکا القا خواهد کرد که کشورش بر تداوم کارزار فشار حداکثری علیه ایران تاکید دارد. به هر صورت ترامپ می خواهد در موضوع ایران چه در وجه سلبی و یا ایجابی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا استفاده کند. بنابراین به نظر می رسد خط فکری و فعل و انفعالاتی که در طول دوره اول ریاست جمهوری او صورت گرفته از همین منطق پیروی کند.

در این بین سیاست های چین و روسیه را نیز باید مدنظر داشت. این دو کشور معمولا از ایران به عنوان یک کارت در دیپلماسی با ایالات متحده آمریکا استفاده می کنند. البته باید وضعیت روابط ایالات متحده آمریکا با روسیه و چین را نیز تحلیل و بررسی کرد. در خصوص چین شاید این وضعیت وجود داشته باشد؛ چرا که پکن با واشنگتن درگیر بوده و ممکن است با یک انعطاف و یا همکاری با آمریکا علیه ایران بتواند بخشی از فشارها علیه خود را بکاهد. اما در خصوص روسیه موضوع کمی متفاوت بوده و خیلی با ایالات متحده آمریکا درگیر نیست و ممکن است مواضع سرسختانه تری را نسبت به آمریکا در قبال ایران بگیرد. به طور کلی اگر چین و روسیه همکاری با ایالات متحده آمریکا را برگزینند، به شدت به اعتبار استراتژیک آنها در جهان لطمه خواهد خورد. چرا که اقدام ایالات متحده آمریکا غیرقانونی است و هیچ قطعنامه ای از سازمان ملل را به همراه خود ندارد. ضمن اینکه از وجاهت حقوق بین المللی نیز برخوردار نیست. در صورت پشت کردن روسیه و چین به ایران کشورهای دیگر نیز اعتماد خود را نسبت به این دو کشور از دست خواهند داد و دیگر نمی تواند روی پشتیبانی این دو حسابی باز کنند. در مجموع عواملی که چین و روسیه را به عدم همکاری با ایالات متحده آمریکا وادار کند به مراتب بیش از عناصر و عواملی است که آنها را وادار به همکاری با ایالات متحده آمریکا کند.

تصمیمات و راهبرد ایران نیز در این زمینه از اهمیت بسزایی برخوردار است. باید در نظر داشت که سیاست خارجی آن چیزی است که در عمل اتفاق می افتد و نه آن چیزی که در حرف مطرح می شود. جمهوری اسلامی ایران در این راستا در یک موضع عکس العملی برجام را رها کرده است و نیازی به مطرح کردن این موضوع که ایران از این توافق خارج شده نیست. عدم وجود دستاورد در برجام سبب شد تا ایران نیز تعهداتش را اجرایی نکند. در این برهه نیز در صورت عدم تمدید همکاری های هسته ای ایران به هیچ عنوان از برجام خارج نخواهد شد. وقتی ایران برجام را اجرا نمی کند لزومی به اعلام خروج از آن نیست. خروج از این توافق بهانه ای به دست آمریکا و اروپا خواهد داد تا آنها طی اقدامی و بر اساس دکترین ماشه تحریم ها علیه ایران را برگردانند. ضمن اینکه باید توجه داشت که آمریکا نیز به دنبال همین مساله است.

به عنوان جمع بندی باید گفت که ایران ممکن است چندین استراتژی در قبال آمریکا را به پیش ببرد بدون اینکه لازم باشد اعلام کند که از برجام خارج می شود.

310311