چگونگی و دلیل شکل‌گیری گردشگری کشاورزی در ایران

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، لیلا اژدری مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری، در تعریف گردشگری کشاورزی اظهار کرد: گردشگری کشاورزی نوعی از گردشگری است که در بستر مزارع و زمین‌های کشاورزی رخ می‌دهد و گردشگر در قالب آن با هدف بازدید از مزرعه، کسب تجربه فعالیت‌های مزرعه و استفاده از محصولات زراعی که به صورت اورجینال تهیه می‌شوند، یک گردشگری تجربه‌محور را پشت سر می‌گذارد.

او افزود: گردشگری کشاورزی تقریبا نوع جدیدی از گردشگری است؛ البته مزارع از اوایل تاریخ بشریت و با راه افتادن موج اول تمدن بشری شکل گرفتند. گردشگری نیز قدمت زیادی دارد، اما پیوند این دو مفهوم به عنوان شکل جدیدی از گردشگری اخیرا رخ داده است و می‌توان گفت کشور‌ها تقریبا از دهه ۸۰ میلادی به این سمت و سو رفتند که مزارع کشاورزی را به یک لوکیشن گردشگری تبدیل کنند و تجربه کشاورزی را در دسترس گردشگران قرار دهند. هم‌اکنون کشور‌های زیادی همچون اتریش، آلمان، فرانسه، هند، مالزی و تایلند در زمینه گردشگری کشاورزی پیشرو هستند.

مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری بیان کرد: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز به دنبال توسعه محصولات گردشگری و تنوع آن‌ها است. البته برند گردشگری ایران، گردشگری فرهنگی است؛ اما این برند گردشگری شامل طیف خاصی از افراد می‌شود و به نظر در شرایط فعلی نسبت به برند‌های تجربه‌محوری، چون اکوتوریسم و طبیعت‌گردی رونق کمتری دارد.

اژدری ادامه داد: امروزه بیشتر گردشگران دوست دارند در قالب گردشگری تجربه‌محور تعامل زیادی با جامعه محلی داشته باشند و زندگی این جامعه را تجربه کنند. گردشگری کشاورزی محصولی است که می‌تواند این تجربه را در اختیار توریست قرار بدهد. ما نیز روی این نوع گردشگری متمرکز شدیم و استناد قانونی نیز در این رابطه داریم؛ زیرا در آیین‌نامه اصلاح و ایجاد تأسیسات گردشگری اشاره دقیقی به مراکز گردشگری روستایی شده است. پس ما به نوعی در آیین‌نامه موظف به تدوین قوانین و دستورالعمل‌هایی برای رونق‌بخشی به گردشگری روستایی هستیم و مزارع کشاورزی نیز زیرمجموعه گردشگری روستایی هستند.

او گفت: در سال‌های اخیر برخی از مزرعه‌داران به سمت راه‌اندازی گردشگری کشاورزی رفته‌اند، اما این فعالیت‌ها در حال حاضر خودجوش و بدون مجوز هستند و فعالیتی که مجوز نداشته باشد، به گونه‌ای است که هیچ نهادی مسئولیت مسائل مترتب بر آن را برعهده نمی‌گیرد. مثلا اگر گردشگری در یک مزرعه که برای فعالیت گردشگری مجوز ندارد، مصدوم شود، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت آن را نمی‌پذیرند. پس حقوق فرد گردشگر در اینجا تضییع می‌شود و مشکلات حقوقی برای مالک و دارنده مزرعه ایجاد خواهد شد.

مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری اظهار کرد: در صورت فعالیت بدون مجوز مزرعه‌داران در صنعت گردشگری، ما نمی‌توانیم از آن‌ها حمایت کنیم. از طرف دیگر زمانی که تعدادی از افراد بدون مجوز به هر دلیل در یک مزرعه جمع می‌شوند، نهاد‌های مسئول همچون نیروی انتظامی و اداره اماکن می‌پرسند که این افراد برای چه و با چه مجوزی در مزرعه جمع شده‌اند و این برای مزرعه‌داران مشکل ایجاد می‌کند؛ بنابراین مزرعه‌داران فعال در حوزه گردشگری درخواست کردند که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به همراه وزارت جهاد کشاورزی، فعالیت آن‌ها را در حوزه گردشگری تسریع کرده و مجوزی برای این فعالیت صادر کنند.

اژدری افزود: کمیسیون حمایت از تولید مجلس شورای اسلامی نیز در قالب جلساتی که داشت و براساس تحقیقات و گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس از ما خواست، روند تدوین قوانین و صدور مجوز برای فعالیت مزرعه‌داران در صنعت گردشگری را تسریع کنیم. ما نیز یک سال روی این امر کار کردیم و جلسات کارشناسی متعددی را با فعالان صنعت گردشگری، فعالان صنعت کشاورزی و سازمان‌های مختلف داشتیم. برگزاری این جلسات در نهایت منجر به تنظیم و تدوین دستورالعمل صدور مجوز فعالیت گردشگری کشاورزی شد.

او گفت: دستورالعمل صدور مجوز فعالیت گردشگری کشاورزی تهیه شده و مراحل نهایی‌اش را طی می‌کند. این دستورالعمل به زودی با دستور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ابلاغ خواهد شد. در این دستورالعمل فرآیند صدور مجوز برای فرد متقاضی کاملا شفاف و روشن است. ما در همین راستا به پیش‌نویس نهایی تفاهمنامه بین وزارت جهاد کشاورزی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رسیدیم. بخشی از این پیش‌نویس مختص به گردشگری کشاورزی است.

مدیرکل دفتر همکاری و توافق‌های ملی گردشگری بیان کرد: اگر وزرای جهاد کشاورزی و میراث فرهنگی پیش‌نویس تفاهمنامه این دو وزارتخانه را امضا کنند، ما همکاری بخش‌های دولتی در گردشگری و کشاورزی را خواهیم داشت.

اژدری در پایان اعلام کرد: فعالیت ما برای قانونمند کردن گردشگری کشاورزی با هدف توسعه محصولات گردشگری به همین جا ختم نمی‌شود و ما بعد از ابلاغ دستورالعمل صدور مجوز فعالیت گردشگری کشاورزی و شروع صدور مجوز‌ها باید ضوابط و استاندارد‌هایی را برای مراکز گردشگری کشاورزی و نحوه ارائه خدمات گردشگری در مزارع آماده کنیم.