اقتصاد کرونازده و لزوم حمایت جدی از فقرا و حفظ اشتغال

ماندگاری ویروس کرونا در بسیاری از کشورها از جمله ایران به پنجمین ماه رسیده است و این ماندن تاثیر جدی بر روی کسب و کارها و اقتصاد گذاشته به طوریکه منجر به بیکاری در سطح استان‌ها شده و برخی از فعالیت‌های اقتصادی را به تعطیلی کشانده است.

براساس آمارهای رسمی کرونا بر اقتصاد ۱۷۰ کشور جهان تاثیر گذاشته اما این تاثیرات باتوجه به وضعیت اقتصادی هر کشوری متفاوت بوده و شدت و ضعف داشته است. در ایران به دلیل مشکلات اقتصادی از قبل مانند وجود تحریم، تورم، بیکاری، رشد منفی اقتصادی و سایر موارد، کرونا اثر بیشتری بر اقتصاد گذاشته از این رو می طلبد برای جلوگیری از ایجاد بحران اقتصادی در کشور تدابیر و برنامه های خاصی در نظر گرفته شود.

کارشناسان و صاحبنظران اقتصادی دیدگاه های مختلفی برای عبور از بحران فعلی اقتصادی که بر اثر شیوع کرونا به وجود آمده دارند اما اغلب آنها بر این باور هستند که دولت در این مقطع باید به شکل جدی برای مهار تبعات شیوع این ویروس ورود کند و ابتدا به فکر اقشار فقیر و آسیب دیده باشد و بسته های حمایتی و معیشتی برای این افراد تا پایان این بحران در نظر بگیرد و سپس برای حفظ اشتغال واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی را نیز مورد حمایت جدی قرار دهد.

خبرگزاری ایرنا برای بررسی بیشتر اثرات شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد ملی و استان به سراغ اساتید اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه رفت تا در قالب میزگردی از دیدگاه آنها این موضوع و راه های مقابله با آن را مورد بحث و بررسی بیشتری قرار گیرد.

این میزگرد با همکاری روابط عمومی دانشگاه رازی در مرکز اسناد توسعه استان و کرمانشاه شناسی دانشگاه رازی کرمانشاه با حضور دکتر حجت الاسلام سید«محمد باقر نجفی»، دکتر «یوسف محمدی فر»، دکتر «محمد بهمن» از اساتید حوزه اقتصاد دانشگاه رازی و مهندس«کیوان کاشفی»؛ رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی کرمانشاه و عضو هیات رییسه اتاق ایران برگزار شد. 

کرونا تولید و خدمات را تعطیل کرد

حجت الاسلام دکتر سید«محمدباقر نجفی»: کرونا ابعاد متفاوتی دارد و علاوه بر جنبه اقتصادی به عنوان مثال در تمام دنیا و در ایران هم بحران‌های روان شناسی وسیعی را به وجود آورده است و امکان پذیر نیست در این مدت محدود بتوان به همه جنبه های کرونا اشاره کرد به همین دلیل فقط به جنبه اقتصادی کرونا اشاره می کنیم.

کرونا از ۲ مجرا موجب ایجاد رکود اقتصادی می شود. در درجه اول به مصرف فشار وارد می کند چون مصرف بسیاری از کالاها به سفر و مسافرت مردم گره خورده است وقتی کرونا مصرف این کالاها و خدمات را با رکود مواجه می کند فعالیت بسیاری از اصناف مرتبط مانند تالارها، رستوران‌ها ، آرایشگاه ها و امثال اینها با رکود شدید روبرو می شوند.

از آنجایی که همه کارخانه ها و کارگاه‌ها با تجمع کارگرها ادامه حیات می دهند کرونا روی تولید این کارخانه ها هم تاثیر گذاشته و موجب تعطیلی برخی آنها شده است وقتی که آلودگی هوا کاهش پیدا کرده است یعنی اینکه تولیدی وجود ندارد و این رکود به کل دنیا تحمیل شده است. 

این رکود ایجاد شده آثاری دارد و ما اول باید ببینیم کرونا و این رکود چه تاثیری بر اقتصاد جهان گذاشته است و بعد روی تاثیرات آن در کرمانشاه بحث کنیم. وقتی رکود ایجاد می‌شود در بخش های دیگر بازتولید دارد و این رکود اولیه سبب از بین رفتن تقاضا برای نهادههای پیشین می شود. به عنوان مثال وقتی رستوران ها و کارخانه ها تعطیل می شوند نهاده هایی هم که مصرف می کردند تعطیل می شود و به این ترتیب رکود بازتولید می شود و به کل اقتصاد تزریق می گردد.

اما در این میان تعدادی از دلال ها که می توانند خودشان را با اقتصاد آشفته وفق دهند سودهای چشمگیری را کسب می کنند البته تعداد این افراد زیاد و وزن اقتصادی بالایی ندارند. به عنوان مثال اوایل امسال یکی از اساتید دانشگاه علوم پزشکی خطاب به مسوولان گفت که هشت مورد از مواد ضدعفونی کننده در بازار کرمانشاه را تست کردم اما هیچ کدام الکل نداشت.

دکتر نجفی استاد اقتصاد دانشگاه رازی

کرونا نان شب را از فقرا گرفت

وقتی که کل اقتصاد با رکود مواجه می شود همه کارگزاران اقتصادی مانند کارگر، کارفرما و سرمایه دار همه ضرر می کنند اما میزان سود و ضررها با هم متفاوت است؛ در دوران رونق اقتصادی همه کارگزاران با هم سود می کنند اما در دوران رکود شدت و سرعت آسیب دیدن‌ها یکسان نیست و فقرا و افراد ضعیف جامعه به سرعت و شدت بیشتری ضرر می کنند چون سرمایه دار از سودش کاسته می شود اما افراد فقیر نان شب خود را از دست می دهند.

نداشتن نان یکی دو شب تحمل می شود اما اگر به یک هفته و یک ماه بکشد قابل تحمل نیست البته این یک پدیده جهانی است و در همه تمام دنیا اتفاق افتاده و تنها مختص به ایران نیست. اینکه کشورها برای گروه های مختلف مردم بسته های حمایتی و معیشتی در نظر گرفتند به این دلیل است که می دانند فقرا نان شب خود را از دست داده اند.

این عوارض در کشورهای مختلف شدت و ضعف متفاوتی دارد و تابع عوامل مختلفی است اما این مشکلات در کشور ما زیاد است چون ما هیچ برآوردی از تعداد فقرا نداریم و همچنین پوشش های بیمه ای در کشور ما بسیار ضعیف است؛ آمارها می گویند در ایران حداکثر ۳۰ درصد از مردم بیمه دارند و ۷۰ درصد از مردم هیچ سپر حمایتی ندارند و در این شرایط در حال سقوط هستند پس بنابراین آسیب در اوج قرار دارد.

گسترش فقر از دستاوردهای کرونا است

پس اولین دستاورد کرونا برای دنیا گسترش و تعمیق فقر عمومی است و در ایران این فقر بیشتر است چون فقر ناشی از رکود کرونا همزمان شده با فقر ناشی از تحریم؛ ما به طور معمول کشورمان را با فروش سه میلیون بشکه نفت در روز اداره می کردیم اما امروز آمارهای جهانی می گوید درآمد دولت ما به کمتر از پنج درصد حالت متعارف سقوط کرده است.

وقتی که تحریم درآمدهای دولتی را از بین برده دولت مجبور است به اقداماتی مانند افزایش حجم نقدینگی دست بزند که به طور قطع منجر به ایجاد تورم همراه با رکود خواهد شد.تورم یک اثر دوجانبه دارد به طوریکه تورم عزای فقرا و جشن اغنیا است. ثروتمندانی که دارایی آنها کالا است مانند بانک ها که صدها آپارتمان دارند سودهای بسیاری بردند و ضررهای انباشته گذشته را هم جبران کردند اما تورم برای ۸۰ درصد مردم عزا محسوب می شود و این تورم همراه با رکود و همزمان فقر ناشی از کرونا در ایران گستره و عمق زیادی دارد که باید برای آن راهکاری بیابیم.

در گام اول باید متوجه بشویم که دستاورد بزرگ کرونا فقر است. خاکستر زیادی از کرونا به جای مانده و این فقر به وجود آمده ریشه کشور را می سوزاند و متاسفانه این بیماری را نه دانشگاه ها ، نه دولت و نه بخش خصوصی باور نکردند. بخش خصوصی متولی بخشی از کشور است اما متاسفانه امروز بخش خصوصی نسبت به فقر حساسیت لازم را ندارد و این مسئله کشور را بیشتر در معرض آسیب قرار می دهد.

فقر ۲ اثر دارد. یکی کاهش شدید سطح رفاه مردم و دیگری هم کاهش سرمایه اجتماعی. وقتی سرمایه اجتماعی سقوط می کند اعتماد مردم به افراد، نهادها، سازمان‌ها و نظام اجتماعی کاهش پیدا می کند و همچنین در نتیجه سقوط سرمایه اجتماعی انواع بزه ها و جرایم مرتبط با فقر افزایش پیدا می کند و تمایل به سرکشی، هنجارشکنی، عرف ستیزی و گسترش میل به قانون ستیزی در برابر نهادهای اجتماعی و قانونی قابل پیش بینی است پس خطر بعدی کرونا بسترسازی برای فروپاشی و انهدام نظام های اجتماعی و حاکمیت هرج و مرج در جامعه است.

تنها پدیده اجتماعی که هیچ برنده ای ندارد، هرج و مرج و فروپاشی نظام اجتماعی است. کارگر، تاجر، تولیدکننده و مصرف کننده همه و همه در این قضیه ضرر کردند و کسی برنده نشده است و ما در درجه اول باید بفهمیم و قبول کنیم که با یک بحران بزرگ مواجه هستیم و در این شرایط از مسوولان انتظار نداریم که بگویند تحریم هیچ اثری ندارد.

امروز بخش خصوصی ما مانند کباب روی سیخ شده است و تولیدکننده مواد اولیه و ماشین آلات نمی‌تواند تهیه کند و با ارز ۲۰ هزار تومانی توانایی ادامه فعالیت ندارد و مردم هم در نتیجه این تحریم تحت فشار هستند و در این شرایط تحریم چطور اثر ندارد؟

حمایت از تولید ضروری است

برای مقابله با تورم و رکود دولت و بخش خصوصی باید چند دسته سیاست ها را در اولویت قرار دهند تا بتوانیم از این بحران رد شویم. در ابتدا باید از تولیدهای بهره ور حمایت شود. از آنجایی که توان برای حمایت از تولیدات کافی نیست نباید از تولیدات غیره بهره ور و سرمایه بر حمایت شود اولویت باید حمایت از تولیداتی باشد که هم بهره ور و هم کاربر باشند.

در مرحله دوم باید سیاست های ضدتورمی را در پیش بگیریم که البته در این زمینه هم دست ما خیلی باز نیست اما در این شرایط رفتارهای برخی از کارگزاران اقتصادی مانند بنزین روی آتش است و این موضوع را همه باید فریاد بزنند.

بانک مرکزی باید به شدت بر انواع دارایی بانک ها نظارت کند و بانک ها باید از داشتن سه دارایی کاملا محروم شوند. اول دارایی انواع املاک مسکونی دوم خرید و نگه داری سکه و همچنین باید خرید و نگه داری ارزهای خارجی فراتر از حد فعالیت های بانکی برای آنها ممنوع شود.

بخش عظیمی از امواج تورمی در جامعه را بانک ها ایجاد می کنند و افراد نقش ناچیزی در این زمینه دارند به همین دلیل بانک ها باید این سه دارایی را به طور منظم به بانک مرکزی گزارش دهند و از داشتن این دارایی ها محروم باشند چون تورم ایجاد شده توسط بانک ها زندگی ۸۰ میلیون ایرانی را تحت تاثیر قرار می دهد.

بازار بورس سرمایه گذاری باشد نه سفته بازی

تجربه اروپا به ما می‌گوید بازار بورس می تواند اثر دوگانه داشته باشد. فعالیت های بورسی یا می‌تواند سفته بازی باشد و یا سرمایه گذاری. در تبلیغات گفته می شود بورس سرمایه گذاری است اما در ایران بورس اصلا سرمایه گذاری نیست و هر موقع بورس به سمت سفته بازی می رود به شدت موجب متلاشی شدن اقتصاد می شود که الان این اتفاق در ایران افتاده است ظاهرا همه خوشحال هستند اما این سرخوشی حقیقی نیست.

نهادهای حقوقی حداقل باید ملزم شوند تا از فعالیت های سفته بازی محروم شوند به این صورت که حقوقی ها هر سهمی می خرند ملزم شوند حداقل ۲ سال نگه دارند و اگر غیر از این باشد یعنی اینکه حقوقی ها کسبه جزء ما را ، کشاورز و کارگر ما را در چرخ گوشت گذاشته و ریز ریزش می کنند.

حقوقی ها با این انباشت دارایی ها و املاکی که دارند نباید چنین ضرباتی به ملت وارد کنند و اینجا جای اغماض نیست. ما برای تحویل بسته های حمایتی پول نداریم اما حداقل می توانیم بنزین روی آتش نریزیم. پس بنابراین باید قوانینی در بورس تصویب شود تا بخصوص حقوقی ها از سفته بازی محروم شوند و این سرمایه ها به سمت کارهای تولیدی هدایت شود.

امروز سرمایه اجتماعی در همه دنیا در حال سقوط است اما در ایران بنیادهای خیریه سرمایه ها و دارایی های انباشته ای دارند که باید حداقل ۵۰ درصد از آن را صرف فقر زدایی و حفظ سرمایه اجتماعی کنند تا ایران سرپا باقی بماند و اگر این کار را انجام ندهند فردا روزی معلوم نیست که مالک این دارایی ها باقی بمانند.

تعطیلی ۷۰ درصد فعالیت های فرهنگی و گردشگری

کیوان کاشفی؛ رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمانشاه نیز در ادامه این میزگرد گفت: کرونا پدیده ای است که در دنیا به وجود آمده و تمام دنیا متاثر از آن است و توصیه می کنم دید خودمان را باید نسبت به این موضوع تغییر دهیم چرا که شرایط اکنون جامعه با زمان آغاز شیوع ویروس کرونا یعنی با بهمن و اسفند سال قبل متفاوت است و ما نیاز به  راهکارهای دیگری برای عبور از این بحران داریم و نمی توانیم با راهکارهای قبلی این بحران را مدیریت و پشت سر بگذاریم.

کرونا در دنیا کاهش سه درصدی رشد اقتصادی را به دنبال گذاشته و ادامه دارد و پیش بینی می شود رشد منفی کرونا در ۱۷۰ کشور دنیا تاثیر داشته باشد. کمتر بحرانی در دنیا داشتیم که این همه گیری را داشته باشد. پیش بینی می شود تعطیلی کسب و کارها تقریبا بستگی به کشورها بین ۲ تا چهار درصد از رشد ناخالص داخلی هر کشوری کم شود. حدود ۷۰ درصد فعالیت های حوزه فرهنگی و گردشگری خسارت مستقیم از این پدیده دیده اند که سیل عظیمی از بیکاری را هم به دنبال داشته است.

علاوه بر این کرونا بر قیمت نفت هم تاثیر گذاشت و آن را به ۲۰ دلار کاهش داد و سقوط عجیبی را شاهد بودیم. تفاوتی که کرونا با سایر بحران های اقتصادی دارد در سه مورد قابل طرح است. یکی اینکه عدم قطعیت در مورد پیش بینی رفتار این ویروس است که معلوم نیست تا کی ادامه دارد و به چه شکل خواهد بود. دوم اینکه کرونا ۱۰ کشور برتر دنیا به لحاظ اقتصادی را دچار آسیب کرده و هر کشوری که مقداری سیاست های بازتر اقتصادی دارد بیشتر گرفتار این ویروس شده است و شوک منفی در بازار عرضه و تقاضا است که الان کم کم می بینیم که شوک منفی و تقاضا کم کم در دنیا دیده می شود.

کرونا ساختارهای اقتصادی کشور را ضعیف کرده است

در ایران قبل از شیوع کرونا ما مشکلات اقتصادی از جمله تحریم ها، فروش نفت به قیمت پایین، پایین آمدن اندوخته های ارزی کشور، تورم ۲ رقمی، موانع کسب و کار و رشد منفی اقتصادی را داشتیم و کرونا هم به این وضعیت اضافه شده و بر روی ساختار اقتصادی کشورمان قرار گرفته است.

با شیوع ویروس کرونا در دنیا هر کشوری باتوجه به فراخور وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی یکسری تدابیر اندیشیده و همچنان هم ادامه دارد. برخی از کشورها کمک های مالی می کنند و مردم در خانه نشسته اند و به آنها کمک می شود و مشکلی ندارند و برخی کشورها هم کم کم در حال باز کردن فضا هستند و کسب و کارها راه می افتد و با تکیه بر فرهنگ مردم و رعایت شیوه نامه ها کسب و کارها را راه انداخته اند چرا که بیشتر از این نمی‌توانند این خسارت را تحمل کنند.

اما در ایران واقعیت این است که در چند ماه اخیر تحلیل های مختلف و راهکارهای فراوانی را بررسی کرده ایم اما در جایی که باید به پیشنهاد برسیم تا وضعیت بهتری داشته باشیم لنگ می زنیم که بیشتر به نبود منابع مالی برمی گردد و از این رو سخت ترین کار هم اکنون ارایه پیشنهاد است.

در کشورمان دولت برخی از اقدامات را برای حمایت از آسیب دیدگان کرونا انجام داده مثل استمهال وام ها در حدود چهار ماه، بیمه تامین اجتماعی و اظهارنامه های مالیاتی که چند ماه عقب انداختند و از طریق این راهکارها که بار مالی نداشته توانسته اند بخشی از آسیب ها را جبران کنند.

الان دستورالعملی هم  صادر شده که کسب و کارهایی که اشتغال خود را حفظ کنند تسهیلاتی بگیرند که این موضوع هم می تواند راهکار خوبی برای رفع مشکلات بخشی از کسب و کارها باشد.

کیوان کاشفی رییس اتاق بازرگانی کرمانشاه

شاغلان غیررسمی آسیب جدی دیدند

ما در کشور اشتغال رسمی و غیررسمی داریم و متاسفانه این کمک های دولت به اشتغال های رسمی می رسد و اشتغال های غیررسمی صدمات بسیار زیادی از این محل می بینند و کمک های دولت مانند بیمه بیکاری تامین اجتماعی به این قشر نمی رسد.

در اتاق بازرگانی وضعیت ۸۵ کسب و کار در استان کرمانشاه و میزان تاثیر شیوع ویروس کرونا بر آنها را از ۱۵ اسفند ۹۸ تا ۱۵ اردیبهشت ۹۹ بررسی کردیم که متوجه شدیم که کرونا بر برخی از این حوزه ها تا ۱۵ اردیبهشت تاثیری نگذاشته مانند برخی از حوزه های تولیدی و کشاورزی و ما احساس کمبود و مشکلی در این حوزه ها نکردیم. اما بعد از این تاریخ چرا چون بسته شدن مرزها طول کشید و حدود ۴۶ درصد صادرات در سه ماه اول سال نسبت به سال قبل، تنزل کرد و بسته شدن مرزها جواب داده است و از این رو بخش های تولیدی و کشاورزی نیز دچار خسارت شده اند.

کرونا سطح تقاضا را پایین آورده و صادرات را نیز کاهش داده و تاثیراتی روی کشاورزی و تولیدی هایی که در موج اول خسارتی ندیدند الان خودش را نشان می دهد.

در این ۸۵ کسب و کاری که ما در اتاق بازرگانی بررسی کردیم تا ۱۵ اردیبهشت ۲ هزار میلیارد تومان خسارت کرونا بر اقتصاد استان برآورد شده که غیرقابل برگشت است و پیش بینی ما تا آخر خرداد این است که این مبلغ تاکنون به سه هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین براساس آمارهای رسمی ۱۳ هزار نفر براثر شیوع کرونا و تعطیلی واحدهای تولیدی و خدماتی بیکار شدند و تقریبا ۱۳ هزار نفر نیز براساس آمارهای غیررسمی بیکار اضافه شده و در مجموع کرونا ۲۶ هزار نفر را در استان بیکار کرده است.

البته با بازگشایی برخی از کسب و کارها از جمله واحدهای تولیدی بخشی از آن جبران شده و بیکاران به سر کار بازگشتند اما برخی نیز هنوز بیکار هستند و این افراد هر روز به شدت فقیر می شوند و باید به این قشر رسیدگی شود.

دولت در فضای کسب و کار آرامش ایجاد کند

در مقطع فعلی نیاز به ایجاد آرامش در فضای کسب و کار داریم و دولت مجبور است در حوزه هایی تسهیلاتی ارایه دهد. همچنین باید فضا را برای فعالیت اقتصادی خود مردم باز کرد و نیازی هم به دخالت دولت در این حوزه نیست. بانک ها بیش از حد آستانه خود تسهیلات می دهند و دیگر نمی توانیم به آنها برای دادن تسهیلات فشار بیاوریم. ممکن است نیاز باشد برای حفظ اشتغال نقدینگی  را بالا ببریم، پایه پولی را بالا ببریم و تورم هم ایجاد کنیم اما اشتغال را حفظ کنیم.

به صورت عملیاتی باید روی راهکارها و پیشنهادات کار کرد بخصوص برای کسب و کارهایی که ماهیت تجمعی مانند سینما، تئاتر، رستوران ها و تالارهای پذیرایی دارند، چون پیش بینی نمی شود که تا چه موقع این ویروس ادامه دارد و به طور قطع هر چه زمان بگذرد این خسارات ها ادامه دار است و مشکلات بیشتری را به وجود می آورد.

بیم آن می رود که کرونا دستاوردهای اقتصادی استان از جمله کاهش سه درصدی نرخ بیکاری را از بین ببرد و این یکی از تهدیدات شیوع این ویروس است.

دولت روند سرمایه گذاری را تسهیل کند

هر منطقه ای در کشور فرهنگ خاص اقتصادی دارد و این فرهنگ می تواند در زمان بروز بحران های مختلف مانع از آسیب های جدی به اقتصاد شود و ما در استان کرمانشاه باید به دنبال تقویت فرهنگ اقتصادی، کار و سرمایه گذاری شویم. 

واقعیت این است که به دلایل مختلفی از جمله تحریم و عدم فروش نفت اکنون دست مسوولان کشور خالی است و با مشکل می توانند حقوق کارمندان را پرداخت کنند و از این رو باید اکنون کارها را به خود مردم واگذار کنیم و دولت باید فضا را برای اشتغال بنگاه ها تسهیل کند تا اشتغال ایجاد شود و سرمایه گذاری صورت گیرد.

از سوی دیگر کرونا واحدهای تولیدی و صنعتی بزرگ را نشانه نگرفته بلکه واحدهای خُرد را هدف قرار گرفته که حمایت دولتی ندارند و دولت باید از این واحدها بیشتر حمایت کند.

امسال سال سختی است و باید دولت در کنار مردم و واحدهای تولیدی باشد تا فشارهای کمتری شود.

باید موضوعی را هم در کنار همه مشکلاتی که کرونا به حوزه اقتصادی و تولیدی کشور وارد کرد مطرح کرد و اینکه در این بحران، حوزه پزشکی کشور خوب درخشید و با وجود تحریم و مشکلات در این حوزه فشار زیادی از نظر درمان روی مردم نبود.

دولت باید بیشتر ورود کند

دکتر «یوسف محمدی‌فر» استاد اقتصاد با گرایش بازاریابی دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه این میزگرد گفت: کرونا بر حوزه های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اداره جامعه، بهداشت و درمان و مسایل اقتصادی و کسب و کارها تاثیر گذاشته است که این حوزه ها از هم جدا نیستند و دارای درهم‌تنیدگی بسیاری با هم هستند.

 برخلاف باور چند ماه پیش که گرایش به سمت اقتصاد آزاد بود اما الان ورود دولت باید بیشتر باشد و در همه کنش های اقتصادی باید منافع اجتماعی را بر منافع اقتصادی و بنگاه ها ترجیح دهیم.

مداخله دولت باید متمرکز بر اقشار ضعیف و مستضعف باشد تا بنگاه ها. بخش اعظم مداخلات دولت پول و تسهیلات است که تورم زا است و اگر مداخله دولت بیشتر به سمت بنگاه ها برود تورم آن برای اقشار ضعیف می ماند. در این شرایط بحرانی نباید ورود مستقیم و کمک به دهک های پایین جامعه را فراموش کنیم و دولت باید مستقیم از دهک های پایین حمایت کند و سطح این حمایت ها را  هم افزایش دهد.

اینکه آیا کرونا فرصت هایی را ایجاد کرده است هم سوالی است که نمی توان برای همه بنگاه ها و کسب و کارها یکسان به آن بپردازیم و تحلیل کنیم اما در مجموع می توان گفت حجم کل تقاضا کاهش پیدا کرده است. عرضه و تقاضا برای کالاهای مختلف دارای شدت و ضعف متغیر است به عنوان مثال تقاضا برای خرید کالاهای ضروری مانند لوازم بهداشتی و خوراکی افزایش داشته و برخی از کالاها قابل تاخیر و برخی هم قابل حذف هستند که کرونا برای آنها شرایط متفاوتی را رقم زده است.

به عنوان مثال بنگاه هایی که توانستند فروش مجازی خود را در یک سطحی نگه داشته و سطح هم افزایی خود را کم کردند با افزایش فروش و رونق کسب و کار مواجه شدند اما در مجموع که نگاه کنیم کرونا فرصت آنچنانی را ایجاد نکرده است.

ما با یک پدیده مواجه هستیم که جهانگیر شده است به طوریکه هم در طرف عرضه اختلال ایجاد کرده و هم در طرف تقاضا؛ از طرفی مرکز مطالعات استراتژیک مجلس اعلام کرده است که ما ۲ میلیون و ۸۰۰ تا ۶ میلیون بیکار خواهیم داشت و ۶۵ درصد از واحدها با کاهش حجم تولید مواجه شدند و صادرات کشور کم شده که این پیام را می رساند که دولت باید حمایت هایی برای مردم کم توان در نظر بگیرد و منافع اجتماعی را در اولویت قرار دهد.

بحرانی بودن شرایط را باید بپذیریم

در این شرایط بحرانی برای اینکه سطح تاثیر کرونا بر کسب و کارها را کاهش دهیم چند راهکار را باید در نظر بگیریم.

هم دولت و هم بنگاه ها باید بپذیرند که امروز در بحران قرار داریم و در برابر این وضعیت مقاومت نشان ندهند و اینکه امروز مدل رفتار مصرف کننده هم تغییر کرده است و ضروری است که برای مواجه با کرونا به یک اجماع و سخن مشترک در این حوزه دست پیدا کنیم.

از آنجایی که امروز با یک چالش عظیم مواجه هستیم باید مدلی برای مدیریت بحران داشته باشیم تا بتوانیم وضعیت موجود را تحلیل کنیم اما متاسفانه امروز در کسب و کارها و بنگاه ها تحلیلی برای ارایه راه حل نداریم.

اقدامات اوژانسی در سطح بنگاه ها تعریف شود، از کارکرد صحیح بنگاه های زنجیره تامین اطمینان حاصل شود، مسوولیت پذیری اجتماعی و اقتصادی در جامعه تقویت شود، توجه ویژه به نیروی انسانی مدنظر باشد، تعریف سناریوهای مختلف برای بنگاه ها و اینکه در این شرایط کسب و کارهای الکترونیکی را راه اندازی کنیم چون رفتار مصرف کننده به این سمت گرایش دارد.

در هر صورت کرونا یک فاجعه است و توانسته رفتار مشتری ها و عادت های پیشین آنها را تغییر دهد. این تغییر نگرش مشتری و بازنگری او در خریدها برای بنگاه هایی که جسارت لازم را برای تغییر مسیر خود دارند، فرصت هایی را مهیا کرده است.

  

اقشار ضعیف بیشتر حمایت شوند

دکتر «محمد بهمن» استاد اقتصاد دانشگاه رازی کرمانشاه نیز در این میزگرد اظهار داشت: کرونا منجر به ایست قلبی اقتصاد دنیا شده است. در ۱۰۰ سال اخیر بحران های زیادی در دنیا داشتیم از جمله در سال های ۱۹۳۰ و ۱۹۹۸ شرق آسیا و ۲۰۰۸ اما بحران کرونا متمایز از سایر بحران ها است به طوریکه همزمان هم عرضه و هم تقاضا را هدف قرار داده است و دنیا تاکنون با چنین بحرانی روبرو نبوده است.

این بحران در ایران چند مشکل اساسی را به وجود آورده است اول اینکه بودجه سال ۹۹ براساس نفت ۵۰ دلار بسته شده اما نفت بین ۱۷ تا حداکثر ۴۵ دلار و میانگین ۲۰ تا ۲۵ دلار به فروش می رسد و از این رو کشور با کسری بودجه روبرو خواهد شد.

دوم اینکه هزینه های بهداشتی کشور را برای بلندمدت در بودجه پیش بینی نکرده بودند و فکر می کردند زودگذر است نه اینکه برای چند ماه این بحران ادامه داشته باشد.

از سوی دیگر این بحران منجر به کاهش سطح رفاهیات مردم نیز شده و مردم مجبورند غیر از مایحتاج اساسی سایر موارد را حذف کنند.

برای برون رفت از این بحران راهکارهایی وجود دارد از جمله اینکه باید از بنگاه های اقتصادی و تولیدی برای حفظ اشتغال حمایت کنیم و به آینده فکر کنیم.

دولت باید حتما کمک های خود را به قشر ضعیف و آسیب دیده جامعه برساند. اکنون کمک های دولت بخصوص به بیمه شده ها بیشتر به دهک های بالا می رسد چون بیمه شده بیشتری در این دهک وجود دارد و باتوجه به اینکه درصد بیمه شده های دهک های پایین کم است این کمک های دولت کمتر به این دهک ها می رسد.

ایجاد بانک اطلاعاتی مشاغل ضروری است

دولت در مجموع ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای جبران خسارت کرونا در نظر گرفته است و می خواهد به واحدهای آسیب دیده کمک کند و در این راستا ۱۴ رسته شغلی را نیز تعریف کرده اما خیلی از مشاغل داخل این تعریف شده نیست و اینجا نبود یک بانک اطلاعاتی از وضعیت صنعت و بنگاه های اقتصادی یک خلاء و کمبود محسوب می شود که باید حتما ایجاد شود.

کشورهای مختلف دنیا از جمله آمریکا ۱۰ درصد، ژاپن ۱۹ درصد و عربستان چهار درصد تولید ناخالص داخلی خود را به جبران خسارات ناشی از کرونا اختصاص داده اند که این رقم در ایران تنها ۲ دهم درصد است.

واقعیت این است که کرونا به اشتغال کشورها حمله کرده و خیلی از کسب و کارها را تعطیل کرده و در ایران نیز کشور را دچار رکود تورمی کرده و از این محل کشور دچار آسیب جدی می شود.

کمک های دولت به صورت سرمایه در گردش باشد

با شیوع ویروس کرونا بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی به ویژه خدماتی دچار خسارت شدند و از این رو پیشنهاد می شود دولت تسهیلات به صورت سرمایه در گردش به واحدهای تولیدی و صنعتی بدهد نه سرمایه ثابت.

از سوی دیگر کرونا در کنار همه این تهدیدها توانسته به تقویت و توسعه اقتصاد دیجیتال کمک کند و فروشگاه های مجازی فراوانی فعال شده اند و فرهنگ آن در میان مردم جا افتاده است.

در این شرایط نیاز داریم که دولت به فکر حفظ سرمایه های اجتماعی باشد و وعده هایی ندهد که نتواند آنها را محقق کند و از این رو سرمایه اجتماعی تضعیف نشود.

تسریع در صدور مجوزها نیاز ضروری است

حفظ اشتغال و رونق تولید باید در دستور کار دولت باشد و از طریق کمک به تقویت و توسعه واحدهای تولیدی همچنین تسریع و تسهیل در صدور مجوزها به فکر سرمایه گذاری جدید باشد تا از این طریق بتوان بخشی از خسارات و آسیب های وارد شده بر اثر کرونا را جبران کرد.

همچنین اصلاح فضای کسب و کار، تسریع در صدور مجوزها در استان و کشور، کمک به حفظ و تقویت بنگاه های کوچک، واگذاری دارایی های بنگاه های دولتی و نیمه دولتی می تواند به حفظ و تقویت اقتصاد کشور در این شرایط کمک کند.

کرونا باعث ایجاد شکاف تورمی و تولید در کشور شده و دولت باید جبران کند چرا که در صورت عدم جبران می تواند مشکلات زیادی برای بخش اشتغال و تولید کشور ایجاد کند.

به گزارش ایرنا؛ در استان کرمانشاه نیز برای حفظ وایجاد اشتغال جدید و رونق تولید می توان به بحث زنجیره های ارزش در بخش‌های مختلف کشاورزی، خدماتی و صنعتی ورود پیدا کرد و از این محل ایجاد اشتغال کرد.

استان کرمانشاه با ۲ میلیون نفر جمعیت دارای بیش از هزار واحد تولیدی  است که بیش از ۳۰ هزار نفر در آنها مشغول به کار هستند.

استان کرمانشاه در سال ۹۳ نرخ بیکاری ۱۵.۷ و در سال ۹۴ نرخ ۱۷.۶ درصد را تجربه کرد و سال های ۹۵ ، ۹۶ و ۹۷ این نرخ به ۲۲ ، ۲۱.۲ و ۱۸.۷ درصد رسید.

براساس گزارش مرکز آمار، استان کرمانشاه در سال ۹۸ با نرخ بیکاری ۱۵.۷ درصد در جایگاه نخست جدول بیکاری کشور قرار دارد و پس از آن استان های لرستان و چهارمحال و بختیاری با ۱۵.۴ و ۱۵.۳ درصد در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند.

بنابر اعلام اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه، جمعیت فعال استان ۳۹۴ هزار نفر و آمار افراد جویای کار نیز ۱۳۲ هزار نفر است. نیمی از افراد جویای کار استان‌ دانش آموخته دانشگاهی هستند. 

سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تاکنون ۲۱۷ هزار و ۷۲۴ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و با فوت ۱۰۹ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، شمار جان باختگان کرونا در کشور به ۱۰ هزار و ۲۳۹ نفر رسید.

سیما سادات لاری روز جمعه درباره آخرین آمار مبتلایان قطعی به ویروس کرونا در کشور و موارد فوت ناشی از این ویروس بیان کرد: در ۲۴ ساعت گذشته تا ظهر امروز ( ۶ تیر ۱۳۹۹) و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، دو هزار و ۶۲۸ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که هزار و ۳۵۶ مورد بستری شدند. با این حساب، مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور ۲۱۷ هزار و ۷۲۴ رسید.