صادرات ایران به افغانستان کاهش نیافته است

تشدید جنگ و ناامنی داخلی و اخاذی طالبان، امنیت مسیرهای ترانزیتی افغانستان با کشورهای منطقه را با چالش‌های جدی مواجه کرده و در کنار گسترش ویروس کرونا بر اقتصاد و تجارت منطقه اثرات منفی گذاشته است.

وزارت دارایی افغانستان به تازگی از کاهش ۱۵ میلیارد افغانی واردات کالا از ایران خبر داد که این موضوع باعث کاهش دو میلیارد افغانی درآمد دولت نیز شده است.

«شمروز خان مسجدی» سخنگوی وزارت دارایی افغانستان روز یکشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: شکی نیست که فساد و قاچاق کالا نیز در آن نقش داشته و باعث کاهش درآمد شده است و دولت افغانستان اقداماتی را با نیروهای امنیتی صورت داده تا از ورود کالای قاچاق و فساد جلوگیری کند.

سخنگوی وزارت دارایی افغانستان تأکید کرد که جلوگیری از واردات کالای قاچاق به همکاری مقامات ایرانی نیز بستگی دارد که اگر آنها با مقامات افغان بطور هماهنگ اقدام کنند، موفقیت آن بیشتر خواهد بود.

به گفته وی، دولت افغانستان از جمله وزارت دارایی این موضوع را با مسوولان ایرانی‌ مطرح کرده‌ و مناطق مشخصی را نیز به آنها یادآوری کرده‌اند که با وجود قول همکاری تاکنون اقدام مشخصی صورت نگرفته است.

مسجدی افزود: در شش ماه نخست امسال ۵۰ میلیارد افغانی کاهش واردات کل کشور بوده است که از این جمله ۱۵ میلیارد آن مربوط به مرز اسلام قلعه در غرب افغانستان با جمهوری اسلامی ایران می باشد.

وی گفت: گسترش ویروس کرونا، قاچاق کالا و فساد عامل اصلی این کاهش شمرده می شود.

این وزارت پیش از این هم در گزارشی گفته بود که در شش ماه نخست امسال در مقایسه با سال گذشته در همین مدت، ۱۶  میلیارد افغانی از درآمد ملی کاهش یافته است.

مسجدی روز چهارشنبه گذشته نیز در صفحه توئیتر خود نوشته ‌بود که در شش ماه اول سال مالی جاری، ۷۷.۴۸ میلیارد افغانی درآمد جمع‌آوری شده است که در مقایسه با سال گذشته، ۱۵.۷۲ میلیارد افغانی کاهش نشان می‌دهد.

وی اضافه کرده است که درآمد گمرکی ۱۹.۳۹ میلیارد، درآمد مالیاتی ۲۶.۷۲ میلیارد و غیرمالیاتی به ۲۱.۳۷ میلیارد افغانی رسیده است.

هرچند وزارت دارایی افغانستان علت کاهش درآمدها را اعلام نکرده است اما نهادهای داخلی افغانستان چندین عامل از جمله جنگ وناامنی، تنش‌های انتخاباتی، گسترش ویروس کرونا و فساد را عامل کاهش درآمد دولت این کشور خوانده است.

دیده‌بان شفافیت افغانستان که نهادی داخلی است، انتقاد می‌کند که عملی نشدن روند اصلاحات در وزارت دارایی طی سال‌های اخیر، زمینه دست برد به درآمدهای ملی را در این وزارتخانه فراهم ساخته‌ است.

سال گذشته معاون اداره آمار افغانستان با بیان اینکه ایران بزرگترین شریک بازرگانی این کشور است، اظهار داشته بود: افغانستان در سال ۱۳۹۸ بیشترین واردات را از ایران داشته است.

«حسیب الله موحد» واردات سال ۱۳۹۸ افغانستان را ۸.۳ میلیارد دلار خوانده بود که نسبت به سال ۱۳۹۷، ۸ درصد کاهش را نشان داد و ایران با صادرات ۲.۱ میلیارد دلار بزرگترین شریک تجارتی این کشور شد.

«محمدمهدی جوانمرد قصاب» رایزن بازرگانی ایران در کابل افغانستان را مسیر خوبی برای ترانزیت کالای ایرانی به کشورهای آسیای میانه از جمله تاجیکستان و ازبکستان خوانده بود.

قصاب به ایرنا گفته بود که در شرایطی که ایران با افغانستان روابط خوب بازرگانی دارد، دستیابی به بازارهای تاجیکستان و ازبکستان برای ایران از اهمیت برخوردار است.

در حال حاضر به گفته مقامات افغانستان، اخاذی طالبان و ایجاد گمرک در مسیرهای مختلف در انتقال کالاهای بازرگانی مشکل ایجاد می‌کند و اگر این موضوع همچنان ادامه یابد، بر فعالیت اقتصادی کشورهای منطقه تاثیر خواهد گذاشت.

«محمدمهدی جوانمرد قصاب» رایزن بازرگانی ایران نیز امروز یکشنبه در پاسخ به سوال ایرنا مبنی بر ادعای سخنگوی وزارت دارایی افغانستان در باره قاچاق کالای بازرگانی گفت: ما از ایران قاچاق کالا به افغانستان نداریم و موضوع قاچاق در داخل افغانستان است و فسادی که در گمرک‌ها ایجاد می‌شود.

جوانمرد قصاب افزود: از طرف دیگر تا حدودی امکان قاچاق هم وجود دارد مانند قاچاق مواد مخدر و نفت که ایران تلاش می‌کند جلو آن را بگیرد.

رایزن بازرگانی ایران در باره کاهش واردات کالای ایران به  افغانستان نیز گفت: صادرات کالای ایرانی به افغانستان از نگاه وزنی کاهش نیافته و این کاهش از نگاه ارزشی بوده و دلیل آن کاهش ارزش تومان در مقابل دلار است.

جوانمرد قصاب افزود: سال گذشته همان مقدار کالایی که با قیمت یک دلار وارد افغانستان می‌شد امسال با نیم دلار وارد شده است و به همین دلیل ارزش آن پایین آمده و مقدار کالا تفاوتی نداشته است.

به باور رایزن بازرگانی ایران در کابل، بحث اخاذی طالبان و فساد در گمرکات چیزی تازه‌ای نیست اما به دلیل اقدامات دولت افغانستان برای مبارزه و مقابله با آن بار دیگر برسر زبان‌ها افتاده که وی از اقدامات کابل استقبال کرد.

قابل ذکر است با توجه به ناامنی داخلی در افغانستان و شرایطی که امنیت بازرگانی را مختل می‌کند، بندر چابهار ایران جایگزین خوبی برای صادرات و واردات افغانستان بوده است.

پیشتر سفیر افغانستان در ایران گفته بود: بندر چابهار، ظرفیت و امکانات خوبی برای انتقال کالاهای تجاری افغانستان دارد و کانتینرهایی که کالاهای تجاری را از بندر چابهار به افغانستان انتقال می دهند، در مسیر برگشت می‌توانند جهت انتقال کالاهای صادراتی افغانستان به مقاصد مختلف دنیا مورد استفاده قرار گیرند.

عبدالغفور لیوال در جریان ورود اولین کشتی  ۵ هزار تنی گندم های اهدایی هندوستان به مردم افغانستان در سفر به چابهار عنوان کرد: بندر چابهار ظرفیت و امکانات خوبی برای انتقال کالاهای تجاری افغانستان و نقاط مختلف جهان دارد.
سفیر افغانستان در ایران اظهار کرد: کانتینرهایی که کالاهای تجاری را از بندر چابهار به افغانستان انتقال می‌دهند، در مسیر برگشت نیز می‌توانند جهت انتقال کالاهای صادراتی افغانستان به مقاصد مختلف دنیا مورد استفاده قرار گیرند.