پایان‌نامه بررسی چالش‌های فقهی توسعه شهری با موقوفات شرعی دفاع شد

به گزارش خبرگزاری مهر، بیست و سومین جلسه دفاع پایان نامه با موضوع «بررسی چالش‌های فقهی توسعه شهری با موقوفات شرعی» توسط حجت الاسلام وحید خراسانی، طلبه مرکز تخصصی آخوند خراسانی دفاع شد.

وی در این جلسه گفت: فقه شیعه بر اساس آموزه‌ها و مبانی کلامی‌اش مدعی است که برای تمام احتیاجات بشر راه حل‌هایی دارد. در برخورد با همه مسائل جدید می‌توان از میراث عظیم فقهای امامیه، حکم شرعی مرتبط با آن را استخراج کرد. یکی از مسائل کلی و مهم مستحدثه، بحث تجدد و به تبع آن مفهوم توسعه است. توسعه، با خواستگاه غربی آن، همه مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و مدعی است که برای مردم جهان دستاوردهای مهمی را به ارمغان می‌آورد. با ورود گرایشات توسعه محور به کشورهای اسلامی، چالش‌های مهم فقهی به وجود آمد.

حجت الاسلام خراسانی افزود: صرف نظر از اشکالات کلامی مفاهیم توسعه، چالش‌های فقهی آن نیز باید به عنوان مهمترین مسائل مستحدثه امروز، مورد مداقه قرار گیرد. از ابعاد عمده توسعه، توسعه شهری است که در مواردی با احکام موقوفات عام و خاص، دچار چالش شده است. دلیل این چالش‌ها تغییرات بنیادینی است که در ظاهر شهرها باید ایجاد شود تا استانداردهای توسعه تحقق یابد. طبیعتاً در بافت‌های قدیمی شهرها و روستاها موقوفات، با همه کثرتی که دارند دچار تغییرات اساسی می‌شوند. از سویی ضرورت رسیدن به رفاه عمومی در قالب طرح‌های توسعه دائماً مورد استناد مدیران شهری قرار می‌گیرد.

وی خاطرنشان کرد: در این‌جا مدیریت اسلامی، با دو ضرورت روبرو است. یکی ضرورت تأمین رفاه عمومی مردم و دیگری ضرورت رعایت احکام و مصالح اوقاف. با توجه به مطرح شدن دو رویکرد (فردی و حکومتی) در فقه امروز و بررسی آن‌ها می‌توان به حل این چالش‌ها پرداخت. در هر کدام از این رویکردها راه حل‌هایی وجود دارند که در صورت تشخیص ضرورت اجرای طرح‌های توسعه شهری، برای برطرف کردن مشکل موقوفات پیشنهاد می‌شوند. مفهوم تبدیل به احسن، به عنوان مهم‌ترین راهبرد برای حفظ مصالح وقف و موقوف علیهم، در تعارض با طرح‌های توسعه، مورد توجه است.

دانش پژوه مرکز تخصصی آخوند خراسانی بیان کرد: البته این به معنای پذیرش اولویت توسعه بر وقف نیست، حتی در نگاه حکومتی به فقه در بسیاری از موارد، اولویت با حفظ مصالح وقف و مقاصد واقف است نه توسعه. در این نوشته با بررسی ابعاد مختلف مسئله، به طرح راه حل‌های پیشنهادی برای رفع چالش‌ها پرداخته شده است.