حافظانِ بی‌ادعای طبیعت

حافظانِ بی‌ادعای طبیعت
ایسنا

ایسنا/خراسان رضوی پنج محیط‌بان کار کنترل و حفاظت 150 هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی بجستان را بر عهده دارند؛ محیط‌بانانی که سردی و گرمی روزگار آنها را از کار جدا نکرده، آنان عاشق نگهبانی از طبیعت هستند و حفاظت از محیط‌زیست پیش از آن که برای آنها شغل باشد، عشق است.

بنا بر تعریف کلی، محیط‌بان کسی است که حفاظت و کنترل  از عرصه‌های طبیعی و حیات وحش را برعهده دارد.شغلی که محل کارش از پشت میز تا پهنه دشت و حتی پر مخاطره‌ترین صخره‌های صعب‌العبور است و از طلوع خورشید تا خلوت‌ترین ساعات شب را در بر می‌گیرد.

دیده‌بانی در پاسگاه‌هایی با حداقل امکانات که در دورافتاده‌ترین مناطق واقع‌ هستند و تعقیب و گریز شکارچیان متخلف با کمترین امکانات امنیتی و تجهیزات را می‌توان از جمله عواملی دانست که این شغل را در گروه مشاغل سخت جای می‌دهد و مصداق این ادعا شاید آمار بالغ بر 120 محیط‌بان در کل کشور باشد که در اثر عوامل مختلفی همچون شلیک مستقیم از سوی شکارچیان، سقوط از پرتگاه و سوانح رانندگی در حین خدمت جان خود را از دست داده‌اند.

پنج محیط‌بان با میانگین سابقه کاری 17 سال، کار کنترل و حفاظت 150 هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی بجستان را بر عهده دارند که این عرصه‌ها شامل مناطق حفاظت‌شده هلالی و افتخار است و 35 درصد از کل مساحت جغرافیای شهرستان بجستان و 15 درصد از کل مناطق حفاظت‌شده استان را شامل می‌شود.

محیط‌بانان با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند، حضور پر رنگ آنها در حفاظت از محیط‌زیست با کمترین امکانات و در سخت‌ترین شرایط تعریفی جز عشق به به محیط‌زیست ندارد.

پای درد دل سبزپوشان خاکی بجستان که می‌نشینیم به خاطرات شیرین و گاه درد آوری می‌رسیم که بارها و بارها در مسیر حفاظت از طبیعت برایشان تکرار می‌شود .

علیرضا اکرمی یکی از محیط‌بانان اداره حفاظت محیط زیست بجستان است که 27 سال سابقه محیط‌بانی دارد و در شهرهای طبس، گناباد، بجستان و منطقه لار تهران به عنوان محیط‌بان خدمت کرده‌ است .

وی عشق و علاقه به محیط زیست و طبیعت را مهمترین انگیزه‌اش برای انتخاب این شغل ذکر کرد و به ایسنا گفت: فقط فردی می‌تواند حرفه سخت محیط‌بانی را انتخاب کند که واقعا عاشق و دلسوز طبیعت باشد و بتواند سختی‌های کار از جمله نگهبانی در دورافتاده‌ترین مناطق و دوری از خانواده، رویارویی با شکارچیان متخلف و گشت و کنترل در روزهای داغ تابستان و زمستان‌های سرد را تحمل کند .

اکرمی به خاطرات تلخ و شیرینی که در این سال‌ها داشته است، اشاره کرد و صحبت‌های خود را این طور  ادامه داد: خاطرات زیاد هستند و اکثر ماموریت‌های کاری با خاطرات تلخ و شیرین همراه هستند اما در یکی از ماموریت‌های گشت و کنترل که برای لایروبی چشمه‌ها به منطقه حفاظت‌ شده هلالی رفته بودیم، متوجه شدیم که شکارچیان برای حیوانات دام گذاشته‌اند و یک میش وحشی در تله افتاده بود. صحنه بسیار دلخراشی بود وقتی دیدیم تقریبا یک شبانه‌روز گذشته که حیوان در تله گیر کرده و قسمتی از بدنش توسط شغال یا روباه خورده شده‌ ولی حیوان همچنان زنده بود و برای زنده بودن تقلا می‌کرد. حیوان را نجات دادیم و بعد از انجام مراقبت‌های لازم به طبیعت برگرداندیم. درست است که خاطره تلخی در ذهنمان حک شد اما همین خدمت‌رسانی و کمک به حیات وحش خاطرات خوبی را برای ما رقم می‌زند و تحمل سختی‌ها را آسان‌تر می‌کند.

اکرمی در خصوص کمبود تجهیزات و امکانات محیط‌بانان گفت: امکانات و تجهیزات از جمله دوربین برای ثبت تصاویر و مستند کردن وقایع داریم اما در بسیاری از موارد این تجهیزات پاسخگوی نیاز محیط‌بانان نیست.

علیرضا کیانی یکی دیگر از محیط‌بانان اداره حفاظت محیط زیست بجستان است که بالغ بر 25 سال سابقه محیط‌بانی در شهرهای فردوس و بجستان دارد. کیانی نیز به گفته خودش کوله‌باری از خاطرات تلخ و شیرین را تجربه کرده است اما در رابطه با یکی از خاطراتی که هیچ وقت از ذهنش پاک نمی‌شود، بیان کرد: در یکی از روزهای بهار در حال دوربین کشی در منطقه بودیم که متوجه چشمه‌ای شدیم، به کنار چشمه رفتیم و خیلی اتفاقی با صحنه‌ای روبه‌رو شدیم که بسیار آزار دهنده بود. حیوانی بر اثر تیراندازی شکارچیان مرده بود و دو تا بره‌اش در حال تقلا کردن برای شیر خوردن از بدن بی جان مادر بودند. صحنه‌ واقعا غم‌انگیزی بود. سعی کردیم هر طور شده بره‌ها را از مادر جدا کرده و دور از چشم بره‌ها بدن مادر را به جایی دیگر منتقل کردیم و بره‌ها را به اداره آوردیم و تا مدتی با شیر بز اهلی تغذیه کردیم و بعد از مدتی بره‌ها را به یک میش وحشی که بره‌هایش را از دست داده بود و شیر داشت سپردیم.

کیانی ادامه داد: علاوه بر صحنه‌های دلخراشی که تجربه کرده‌ایم خاطرات خوب هم زیاد داشتیم که انگیزه و اراده کار را برای ما دو چندان کرده‌ است از جمله احداث آبشخورهای مصنوعی در مناطق که با کمبود آب مواجه است و تماشای کبکی که به همراه جوجه‌هایش از این آبشخورها سیراب می‌شوند و یا اوج گرفتن جوجه دلیجه‌ای که بعد از یک مدت تیمار و مراقبت، دوباره در آسمان اوج می‌گیرد.

در ادامه پای صحبت‌های رضا کامران‌پور از دیگر محیط‌بانان با سابقه اداره حفاظت محیط زیست بجستان نشستیم که برایمان ا ز بی‌تجربگی شکارچیان جوان امروزی گفت و عنوان کرد: در قدیم شکارچیان با تجربه بودند و هدفشان از شکار مشخص بود اما امروزه بسیاری از جوانان بی‌تجربه به محض اینکه تفنگی به دستشان می‌رسد برای تفنن هم که شده اقدام به شکار می‌کنند و هر حیوانی را که در تیررس آن‌ها باشد، می‌زنند و از این جهت به محیط زیست آسیب زیادی وارد می‌کنند.

مهدی محمدزاده و مهدی کرم‌پور هم از محیط‌بانان جوان اداره حفاظت محیط زیست بجستان هستند که در کنار همکاران با سابقه خود مشغول خدمت هستند و 10 سال است که با حرفه محیط‌بانی زندگی می‌کنند.

حکایت تمامی ندارد و در ورای تمام این خوشی‌ها و ناخوشی‌ها آنچه بیش از پیش در کلام محیط‌بانان منطقه خودنمایی می‌کند، عشق و علاقه خالصانه و صادقانه به کارشان است و بس...

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بجستان نیز با اشاره به نقش موثر محیط‌بانان در حفاظت از عرصه‌های طبیعی و حیات وحش گفت: بدون شک بسیاری از اقدامات مثبتی که در زمینه محیط زیست انجام می‌شود بخش بزرگی از آن را مدیون تلاش‌ها و زحمات دلسوزانه محیط‌بانان هستیم.

مجتبی رضانژاد که خود سابقه 17 سال محیط‌بانی در شهرهای قوچان، نیشابور و بجستان را در کارنامه دارد در رابطه با وظایف محیط‌بانان گفت: گشت و پایش در مناطق حفاظت‌شده، مبارزه با متخلفان شکار و صید، مبارزه با تخریب‌کنندگان طبیعت و محیط زیست، رصد حیات وحش، شناسایی گونه‌های گیاهی و جانوری جدید، مبارزه با آلودگی‌های محیطی و طبیعی از جمله وظایف اصلی محیط‌بان است .

رضانژاد با اشاره به اینکه بجستان در منطقه گرم و خشک واقع شده‌است، اظهار کرد: بدیهی است که در مناطق گرم و خشک با زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی سوزان مواجه هستیم به همین دلیل یکی از مهمترین چالش‌های محیط زیست در تابستان کمبود آب و خشکسالی است.

رئیس اداره حفاظت محیط زیست بجستان ادامه داد: یکی از اقدامات مثبت محیط‌بانان در مناطق گرم و خشک و به خصوص بجستان، آب رسانی به حیات وحش با تانکر و احداث آبشخورهای مصنوعی در مناطقی است که با تنش آبی مواجه هستند.

بدون شک محیط‌بانی در ایران چه از لحاظ وسعت منطقه‌ای که هر محیط‌بان حفاظت می‌کند و چه از لحاظ تجهیزات و به‌روز بودن امکانات، با استاندارد جهانی فاصله زیادی دارد و روزی در تقویم، تحت عنوان روز محیط‌بان می‌تواند تلنگری باشد برای پرداختن به آنچه باید...

گفتنی است، منطقه حفاظت‌ شده هلالی با وسعتی بالغ بر 120 هزار هکتار، بین بجستان و گناباد مشترک است و حدود 80 هزار هکتار آن در حوزه حفاظت محیط زیست بجستان است و منطقه حفاظت شده افتخار نیز با وسعتی حدود 70 هزار هکتار در غرب شهرستان بجستان واقع شده‌ است.

مهمترین گونه‌های جانوری این مناطق حفاظت شده عبارتند از قوچ، میش،کل و بز،آهو، پلنگ و احتمالا یوزپلنگ و پرندگانی از جمله انواع عقاب‌ها، شاهین‌ها،هوبره، کبک تیهو و... از مهمترین گونه‌های گیاهی منطقه نیز می‌توان به گونه‌های درختچه‌ای بادامشک، بادامک، بنه، انجیر کوهی و تاغ و گونه‌های مرتعی درمنه و انواع گیاهان دارویی اشاره کرد.

انتهای پیام

منبع خبر: ایسنا

اخبار مرتبط: حافظانِ بی‌ادعای طبیعت