خبری از وام ارشاد نیست/ناشران شهرستانی رها شده‌اند

به گزارش خبرنگار مهر، محمدعلی جهانی مدیر مسئول انتشارات جهانی پانزده سالی است که مسئولیت مدیریت این انتشارات را برعهده دارد. کتاب‌های زیادی با عناوین مختلف از جمله «اندیشه‌های بی‌نقاب»، «حکمتانه»، «زورق اندیشه» و «توفیق ادب» در انتشارات جهانی به چاپ رسیده‌اند.

محمدعلی جهانی درباره وضعیت این روزهای انتشارات جهانی گفت: حال و اوضاع این ایام ما همانند اصناف دیگر است. مشکلات انتشارات جهانی نیز متأثر از شرایط نامطلوب اقتصادی و دیگر مسائل و مشکلات موجود در جامعه است و از حال و احوالات خوبی برخوردار نیست. حیطه فعالیت ما از همان روزهای ابتدایی آغاز به کار در زمینه نشر کتاب بوده است و هیچگونه فروشگاه یا کتابفروشی مربوط نداریم. اما به تازگی در فکر تأسیس و راه‌اندازی بخش جداگانه مربوط به فروش کتاب‌های منتشر شده خود هستیم.

جهانی وضعیت انتشارات خود در دوران کرونا را اینگونه تشریح کرد: انتشارات جهانی از ابتدای اسفندماه تا حدود یک ماه گذشته به صورت نیمه فعال با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مشغول به کار بود اما در این بازه نیز فعالیت کمی داشت. به طور کلی در آن ایام وضعیت نشر چشمگیری نداشتیم. اکنون نیز سخت شدن شرایط اقتصادی و بالا رفتن هزینه‌ها، افزایش هزینه کاغذ و چاپ و انتشار کتب در تیراژ پایین همگی عواملی هستند که دردفع خواننده کتاب اثر دارند و عملاً نشر به صورت واقعی صورت نمی‌پذیرد. از طرفی لغو نمایشگاه بین‌المللی کتاب و همچنین برگزار نشدن نمایشگاه‌های رسمی فصلی و استانی که هرساله ناشران با بهانه‌های مختلف به اتفاق یکدیگر برپا می‌کردند موجب ضربه دیدن ما شده است. تقریباً در تمام طول سال در نقاط مختلف کشور نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شود که بهترین زمان و اوج فروش کتاب‌های ناشران فصل بهار است. در این مدت طلایی ناشران شانس خوبی برای ارائه و عرضه کتاب‌های خود دارند.

وی در خصوص منبع تأمین مالی این انتشارات در زمان بحران کرونا افزود: تأمین مالی از طریق قرض، اندوخته‌های مالی و صرف هزینه‌های شخصی حاصل می‌شد. ما با تحمل هر مشقتی ناچار بودیم روی پای خود بایستیم. مدت‌ها بود نشریه‌های هفتگی با عنوان «ارمغان خراسان شمالی» به چاپ می‌رسید اما اجبارا به دلیل وجود مشکلات مالی عدیده و نیز بحران کرونا هفته‌نامه مذکور به ماهنامه تغییر یافت. اما با این اوصاف ماهنامه نیز به دلیل مشکل تأمین کاغذ و نحوه توزیع مجله به دلیل ویروس کرونا با مشکل مواجه شده و هر چند ماه یکبار منتشر می‌شود. در مجموع باید گفت وخامت اوضاع بسیار اسفبار است و ناشران شهرستانی رها شده‌اند.

مدیر انتشارات جهانی درباره برنامه‌های این انتشارات برای فروش و عرضه کتاب‌های منتشر شده عنوان کرد: پیشتر افرادی به عنوان نمایندگان استانی در نمایشگاه کتاب تهران کتاب حضور پیدا می‌کردند. ما نیز کتاب‌های چاپ شده را از این طریق به منظور فروش در اختیار آنان قرار می‌دادیم. همچنین به دانشگاه‌ها، مراکز فرهنگی و آموزشی جهت همکاری در فروش کتاب‌ها اطلاع‌رسانی می‌کردیم. اما متأسفانه با توجه به شیوع کرونا همه این موارد رو به افول رفت و این امر تا زمان نابودی این ویروس محقق نشدنی است. همانطور که گفته شد در حال حاضر انتشارات جهانی قابلیت فروش کتاب ندارد. با این حال طی سال‌های فعالیت فرهنگی خود افرادی از دیگر مناطق مختلف تماس گرفته و درخواست کتاب مورد نظر خود داشتند. ما و ناشران نیز موظف به ارسال کتاب سفارش داده شده از طریق پست بودیم. اکنون نیز همین اتفاق جاری است.

جهانی در راستای هدف‌گذاری در تأسیس کتابفروشی انتشارات جهانی اظهار کرد: با توجه به وجود فضای مجازی و تبلیغات مؤثر از طریق این فضا می‌توان گفت شانس دیده شدن و تبلیغات ما بالا می‌رود. از طرفی با استفاده از این فضا می‌توانیم سامانه فروش مجازی راه‌اندازی کنیم. خوشبختانه از آنجایی که مکان شخصی مستقل و ثابت در اختیار داریم پیش‌بینی می‌شود بتوانیم نمایشگاه دائمی در کتابفروشی خود تأسیس کنیم که همه این عوامل منوط به دریافت مجوز است.

او از دریافت وام وعده داده شده توسط وزارت ارشاد به مشاغل فرهنگی آسیب‌دیده از کرونا ابراز ناامیدی کرد و افزود: زمانیکه وعده اعطای وام ۱۲ میلیونی به مشاغل فرهنگی آسیب‌دیده از کرونا داده شد، ما در سامانه وزارت ارشاد ثبت‌نام کرده و اطلاعات خود را کامل کردیم. اما تا این لحظه اتفاق خاصی رخ نداده است. با پیگیری‌های نماینده خود در خصوص دریافت این وام از طریق وزارت ارشاد همچنان خبری از دریافت آن نیست و گمان نمی‌کنم چنین امری به وقوع بپوندد.

این مدیر مسئول در پاسخ به سوال نقش رسانه‌ها در بازتاب مشکلات فرهنگی چیست گفت: همواره رسانه‌های استانی زیادی در شهر خراسان و نیز دیگر خبرگزاری‌ها در حال پیگیری وضعیت ناشران و نویسندگان در انعکاس معضلات و چالش‌ها بودند. اما متأسفانه به دلیل رویارویی با مشکلات کرونا تأثیر این امر کمرنگ شد و شاهد تغییر چشمگیر نبودیم. البته نمی‌توان با توجه به وضع معیشتی جامعه به دولت خرده گرفته و گله‌مند باشیم چراکه واقف به میزان بودجه و تأثیر تحریم‌ها بر کشور هستیم. این شرایط حاکم بر همه اصناف و قشرهاست و نمی‌توان مدعی شد که مشکلات فقط در مسیر بخش فرهنگی جامعه وجود دارد.

جهانی درباره مشکلات موجود بر راه چاپ و نشر کشور افزود: تصور بنده به عنوان یک معلم و فرد فرهنگی این است که کتاب‌ها از نظر محتوایی ضعیف شده‌اند. همین امر باعث کاهش رغبت خوانندگان کتاب شده است. این جمله به معنی چاپ نشدن کتاب‌های خوب نیست بلکه عناوین کتاب‌ها افزایش و نیز تیراژ آن‌ها کاهش داشته است از طرفی هر فردی به نویسندگی روی آورده است. دلایل مذکور عواملی است که دید مردم نسبت به کتاب تغییر و تمایل آن‌ها برای خرید و خواندن آن کم شود. از طرفی افزایش مشکلات مالی مردم و گرانی‌های اخیر بر افزایش قیمت کتاب تاثیرگذار بوده است و حضور کتاب در سبد کالایی قشر جامعه کمتر شده است. مشکل دیگری که وجود دارد مربوط به نقدینگی است. یارانه دریافتی از طریق وزارت ارشاد در قالب خرید کاغذ پرداخت می‌شد اما متأسفانه این اقدام به طور کامل حذف شده است. به عبارت دیگر می‌توان گفت در این اوضاع کنونی حق به حق‌دار نمی‌رسد.
هفته گذشته کتابی با عنوان «همت‌ها، برکت‌ها و غفلت‌ها» به قلم ابوالقاسم یعقوبی با تعداد صفحات ۱۱۲ و قیمت ۱۰ هزار تومان در باب بیانات رهبر معظم در گام دوم انقلاب اسلامی از سوی انتشارات جهانی راهی بازار شد. متولی چاپ این کتاب مؤسسه فرهنگی هنری خراسان است.