گمانه‌زنی درباره واکنش مسکو به توافق نظامی ایران و سوریه

علی عبدالله ایوب، وزیر دفاع سوریه و محمد باقری، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۱۸ تیر (هشتم ژوئیه) یک توافق‌نامه امنیتی نظامی در دمشق امضاء کردند که یکی از اهداف آن تقویت سامانه دفاعی سوریه توسط ایران عنوان شده است.

این توافق در حالی امضاء شده که آمریکا و اسرائیل به شدت در پی جلوگیری از استقرار نظامیان ایرانی و شبه‌نظامیان مورد حمایت تهران در سوریه هستند و مسکو نیز ظاهرا از تقویت حضور نظامی جمهوری اسلامی در این کشور چندان خشنود نیست.

روسیه تا کنون به طور رسمی واکنشی به توافق روز گذشته تهران و دمشق نشان نداده اما برخی نشریات عربی‌زبان و روزنامه آلمانی "فرانکفورتر روندشاو" در گزارش‌هایی بر ناهمخوانی این توافق با برنامه‌های روسیه در سوریه تاکید دارند.

نشریه آلمانی می‌نویسد رئیس جمهوری روسیه، ولادیمیر پوتین مایل است جنگ داخلی سوریه هر چه زودتر خاتمه یابد و یک روند "عادی‌سازی بلند مدت" این کشور را به ثبات و حاکمیتی کارآمد رهنمون شود.

بنابر این گزارش هدف مسکو حفظ جایگاه استراتژیک به دست آمده برای روسیه در منطقه و سهیم شدن در تجارت میلیارد دلاری بازسازی سوریه است.

مناقشه متحدان سابق در مورد نظم آینده

به نوشته این نشریه روسیه و جمهوری اسلامی که به عنوان مهمترین حامیان رژیم بشار اسد محکوم به همکاری بوده‌اند اکنون در مورد نظم دوران پس از جنگ داخلی وارد یک مناقشه شده‌اند.

تحلیلگر فرانکفورتر روندشاو معتقد است روسیه خواستار یک سوریه با ثبات با مشارکت نیروهای اپوزیسیون است اما ایران ادامه وضعیت بحرانی را ترجیح می‌دهد زیرا در این صورت رژیم اسد همچنان به حضور نظامیان جمهوری اسلامی و شبه‌نظامیان مورد حمایتش وابسته می‌ماند.

ریابکوف: ایران می‌داند امنیت اسرائیل اولویت روسیه است

او می‌افزاید ایران به این ترتیب می‌تواند در بازسازی سوریه جایگاهی ویژه داشته باشد و برای به دست آوردن طلب خود که ظاهرا حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار می‌شود اقدام کند.

هزینه ۳۰ میلیارد دلاری ایران در سوریه

این سخنان ظاهرا اشاره‌ای به اظهارات حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، عضو وقت کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس است که اردیبهشت سال پیش گفته بود جمهوری اسلامی در یک دهه گذشته ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است.

ایمن عبدالنور، از شخصیت‌های اپوزیسیون سوریه در گفت‌وگو با نشریه "العرب"، نزدیک به عربستان سعودی توافق امنیتی نظامی ایران و سوریه را دارای چند پیام می‌داند که به گفته او یکی از آنها متوجه روسیه‌ای می‌شود که مخالف سیاست‌های اخیر نظام سوریه است.

سامانه دفاع ضد هوایی اس ۳۰۰ روسیه که حمله‌های هوایی اسرائیل به رغم استقرار آن در سوریه ادامه دارد

به گزارش وب‌سایت انتخاب، عبدالنور گفته است: «ایران از طریق توافق اخیر تلاش می‌کند توانایی‌های خود در مقابله با فشارهایی که برای خروج آن از سوریه وجود دارد را گسترش دهد. ضمن آنکه این توافق، سخت باعث به چالش کشیدن روسیه‌ای می‌شود که برگ برنده مهمی را در سیطره بر سامانه‌های دفاع هوایی سوریه از دست می‌دهد.»

تبلیغات غرب یا چالش واقعی؟

در تقابل با این دیدگاه‌ها بوریس دولوگف، کارشناس و محقق ارشد انستیتو مطالعات شرقی روز پنج‌شنبه به خبرگزاری روسی اسپوتنیک گفته است موضوع تلاش ایران برای رقابت با روسیه در سوریه "تبلیغات غرب" است و این موضوع برای مسکو "کاملاً بی‌معنی" است.

او افزود: «موافقت نامه‌هایی که بین روسیه و سوریه وجود دارد سال‌هاست که به‌صورت مرحله‌ای و با موفقیت اجرا می‌شوند و توافق فعلی ایران و سوریه بر مشارکت روسیه و سوریه تأثیر نخواهد گذاشت.»

ایران از گسترش پدافند هوایی سوریه حمایت می‌کند

بوریس دولوگف می‌گوید حضور نظامی جمهوری اسلامی و روسیه در سوریه مکمل یکدیگر هستند زیرا به باور او "ایران توانایی‌های نظامی و فنی خاص خود را دارد که از آن در سوریه استفاده می‌کند".

تداوم حمله‌های هوایی اسرائیل

توانایی‌های "خاص" نظامی جمهوری اسلامی در سوریه به طور عمده سازماندهی و تجهیز گروه‌های شبه نظامی از کشورهای مختلف بوده است که روسیه در آن دخالتی ندارد، اما توافق نظامی روز چهارشنبه به سامانه دفاع ضد هوایی مربوط می‌شود که حیطه مهم حضور نظامی مسکو در سوریه، به خصوص با استقرار سامانه اس ۳۰۰ است.

در همین حال اسرائیل به خصوص در پنج سال گذشته صدها حمله هوایی به پایگاه‌های نیروهای ایرانی و متحدانش در سوریه انجام داده که پدافند هوایی روسیه برای مقابله با آنها فعال نشده است.

این وضعیت می‌تواند به چراغ سبز مسکو به اسرائیل برای جلوگیری از استقرار نظامیان ایران در سوریه تعبیر شود و بر این پایه روسیه نمی‌تواند از توافق امنیتی نظامی تهران و دمشق زیاد خشنود باشد.