تماسی برای رسیدن به آرامش

این یاری زمانی ارزشمند می شود که آنرا از سوی یک مددکار دریافت کنی، مددکاری که با بهره گیری و الگو گیری از اولین مددکار عالم حضرت علی(ع) وارد این حرفه شده و هدفش یاریگری از افراد در بحران های اجتماعی اعم از فردی، خانوادگی، گروهی و اجتماعی است.

شاید در نگاه نخست اورژانس اجتماعی به فعالیت هایی محدود منتسب شود ولی اهمیت این مجموعه زمانی مشخص می شود که این مرکز  در زمینه کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی نظیر کمک به زوجین متقاضی طلاق و افراد دارای اختلاف خانوادگی حاد، زنان و دختران در معرض آسیب اجتماعی یا آسیب دیده اجتماعی، افرادی که قصد خودکشی دارند یا اقدام به خودکشی کرده، کودکان خیابانی و کار، همسران آزار دیده، کودکان آزار دیده، مبتلایان به اختلال هویت جنسی، دختران و پسران فراری از منزل و سایر افراد در همه سنین که در شرایط بحرانی ویژه قرار دارند را بر عهده دارد.

از طرفی شاید هنوز دیدگاه مردم نیز به تاثیر گذاری مداخله اورژانس اجتماعی در کنترل و کاهش آسیبها محدود باشد و بسیاری از مردم از اقدام های موثر این مراکز بی اطلاع بوده و تنها در جریان مواردی قرار گرفته اند که از طریق رسانه ها منتشر می شوند اما مداخله و پیشگیری از کودک همسری ها، کنترل افراد خودکش و برگشت آنها از تصمیم، سازش بین زوجهای متقاضی طلاق، حمایت از کودکان کار و فراهم کردن زمینه تحصیل آنها در کنار توانمندسازی خانواده های این کودکان و حمایت از دختران آسیب دیده و زمینه بازگشت آنها به خانواده نمونه هایی از اقدامهای موثر اورژانس اجتماعی بهزیستی برای  کاهش و کنترل و رفع آسیبهای اجتماعی در این استان است.

اقدام هایی که تنها به مداخله محدود نشده و پس از بررسی آسیب، حمایت از آسیب دیدگان و یا افراد در معرض آسیب اجتماعی نیز تا زمان بازگشت این افراد به شرایط عادی زندگی ادامه خواهد داشت.

اورژانس اجتماعی در استان ایلام به عنوان مامن و پناهگاهی برای آسیب دیدگان اجتماعی و یا در معرض آسیب از سال ۷۹ فعالیت خود را آغاز کرد و تاکنون چتر حمایتی خدمات دهی خود را در سراسر استان گسترانیده است بطوریکه از مجموع ۱۱ شهرستان استان در هشت شهرستان مراکز اورژانس اجتماعی  فعال و در  مابقی شهرستان ها نیز که زیر ۵۰ هزار نفر جمعیت دارند پایگاه های خدمات اجتماعی فعالیت دارند.

نگاهی کوتاه به عملکرد این تیم ها اهمیت فعالیت مراکز اورژانس را برای همگان روشن می سازد بطوریکه با مداخله نیروهای اورژانس اجتماعی تاکنون از آسیب دیدگی شمار زیادی از مردم استان جلوگیری شده و بسیاری از افراد آسیب دیده اجتماعی نیز در مناطق مختلف استان مورد حمایت قرار گرفته و زمینه بازگشت به زندگی عادی برای آنان فراهم شده و یا در بسیاری از موارد از هم گسیختگی زندگی ها جلوگیری شده است.

اگرچه شنیدن روایت این ماموریت ها شاید برای افراد عادی خوشایند نباشد ولی برای مددکاران و روانشناسان اورژانس اجتماعی که یاریگر این افراد بوده  و توانسته اند در کاهش آسیب دیدگی آنها موثر باشند جزو خاطرات شیرین دوران خدمت آنها محسوب می شود.

مداخله نیروهای اورژانس اجتماعی در کودک همسری

فرشید اشرفی مسوول اورژانس اجتماعی چرداول در خصوص نحوه خدمات دهی به مراجعان در این مرکز می گوید: در این مرکز مداخله نیروهای اورژانس در آسیب ها به علل مختلف است و افراد یا بصورت خود معرف و یا از طریق گزارش های مردمی و مراجع قضایی به این مرکز خدمات لازم را دریافت می کنند.

وی مداخله در پیشگیری از کودک همسری که اغلب به دلیل عدم آگاهی از پیامدهای آن در این شهرستان است را  نمونه ماموریت و مداخله کارکنان این مرکز عنوان کرد و گفت: در یکی از این موارد از طریق شبکه بهداشت اقدام به ازدواج دختری ۹ ساله در یکی از روستاهای این شهرستان به این مرکز اعلام شد که به محض دریافت گزارش به منظور مداخله نیروها به روستای مورد نظر اعزام شدند.

وی ادامه داد: پس از پیدا کردن منزل این کودک در یکی از روستاهای دور افتاده کارشناسان اورژانس با پدر این دختر صحبت و بعد از تشریح آسیبهایی که کودک در صورت ازدواج در سن پایین با آن مواجه می شود مددکاران اورژانس موفق شدند پدر خانواده را از ازدواج فرزندش منصرف کنند.

وی گفت: مداخله تیم های اورژانس اجتماعی در این ماموریت محدود به همان روز نبود و برای اطمینان از ثبات تصمیم پدر چندین مرتبه نیروهای اورژانس به منزل این خانواده اعزام  و به خانواده نیز آموزشهای لازم  ارائه شد که ازدواج او منتفی و خوشبختانه کودک هم اینک در حال ادامه تحصیل است.

وی گفت: نمونه های  متعددی  نظیر این مساله در این منطقه وجود داشته که با دریافت گزارشهای مردمی و مداخله تیم های اورژانس اجتماعی خوشبختانه با آموزش و مداخله های مناسب از آسیب مربوطه جلوگیری شده است.

پایداری زندگی مشترک با بهبود همسر معتاد

وی از دیگر موارد مداخله شده توسط تیم های اورژانس اجتماعی را مداخله برای بهبود زندگی خانواده ای چهار نفره عنوان کرد که مادر این خانواده به دلیل اعتیاد همسرش قصد جدایی را داشت.

وی گفت: پس از مراجعه این زن به مرکز و استمداد برای کمک، مددکاران اورژانس اجتماعی برای مداخله به منزل وی اعزام و بعد از مشاوره های تخصصی و ایجاد انگیزه در  پدر جهت درمان برای ترک مواد مخدر  به مراکز درمانی معرفی شد.

اشرفی توضیح داد:  از طرفی به مادر این خانواده نیز آموزشهای رفتار با یک فرد معتاد به عنوان یک بیمار ارایه شد تا با همراهی او پدر خانواده سریع تر روند ترک مواد مخدر را طی کند.

وی بیان کرد: خوشبختانه پس از گذشت یکسال سرپرست خانواده موفق به ترک اعتیاد شد و با دریافت وام اشتغال از بهزیستی کسب و کار مناسب نیز راه اندازی و توانست به زندگی عادی برگردد.

از زباله گردی تا بازگشت به زندگی و مادری برای فرزندان

فاطمه نیک نام پور از کارشناسان اورژانس اجتماعی بهزیستی ایلام نیز در این زمینه می گوید: یکی از مداخلاتی که توسط این مرکز انجام شده کمک به خانواده ای در شهر ایلام است که مادر خانواده معتاد و اقدام به جمع آوری و فروش زباله ها می کرد و دو فرزند دخترش نیز بدلیل اعتیاد مادر  مورد کودک آزاری  قرار داشتند.

وی ادامه داد: از طریق گزارش های مردمی تیم اورژانس اجتماعی بهزیستی ایلام وارد عمل شد و پس از مراجعه به منزل آنها و ارائه خدمات تخصصی مادر  که از همسرش  نیز جدا شده بود  برای ترک اعتیاد به  مراکز درمانی  یکی از استانهای همجوار ارجاع داده شد.

وی ادامه داد: دو کودک این زن نیز به شیرخوارگاه  و مرکز نگهداری کودکان بد سرپرست بهزیستی تحویل و بعد از گذشت سه ماه و  درمان مادر  وی با دریافت ودیعه مسکن و حمایتهای مالی از بهزیستی به زندگی عادی با فرزندان خود بازگشت و همچنان نظارت  جهت پایداری درمان مادر این خانواده ادامه دارد.

مانع شدن از خودکشی و تولدی دوباره

یکی دیگر از کارشناسان اورژانس اجتماعی ایلام در این زمینه می گوید: یکی از مواردی که تیم اورژانس اجتماعی مداخله داشته مداخله برای حمایت از زنی بود که در تماس با اورژانس اجتماعی ایلام قصد خودکشی داشت.

لیلا فتاحی افزود: پس از این تماس تیم اورژانس اجتماعی بهزیستی به منزل وی که مطلقه بود و در خانه پدری اش زندگی می کرد اعزام ولی خانواده مانع ورود مددکاران و مشاوران اورژانس اجتماعی به منزلشان شدند.

وی گفت: با گفت و گوهای تخصصی مددکاران و کارشناسان ارتباط با خانواده برقرار و مسایل و مشکلات فرد در خانواده بررسی شد و با ارائه مشاوره های لازم و اقدامات درمانی ازاین مورد اقدام به خودکشی پیشگیری بعمل آمد.

بازگشت آرامش به کودک آزار دیده

مسئول اورژانس اجتماعی شهرستان دره شهر نیز در این خصوص می گوید:  از مواردی که توسط تیم اورژانس اجتماعی این شهرستان مداخله انجام گرفته یک مورد کودک آزاری بود که از طریق گزارش مردمی دریافت شد مبنی بر اینکه خانواده حمایت مناسبی از فرزندشان برای ادامه  تحصیل ندارند.

مریم زینی وند بیان کرد: با اعزام تیم اورژانس اجتماعی به منزل این کودک و بررسی مشکل و همچنین مشاوره و  صحبت با اولیا مدرسه و اولیا این دانش آموز، حمایت مالی از این کودک انجام تا از ترک تحصیل او جلوگیری شود.

پوشش مراکز اورژانس اجتماعی و پایگاه های اجتماعی در سراسر استان

کارشناس اورژانس اجتماعی اداره  کل بهزیستی ایلام نیز این زمینه می گوید: دفتر فوریت های اجتماعی  این اداره کل شامل چهار طرح مداخله در بحران، واحد سیار، خط ۱۲۳ و پایگاه های خدمات اجتماعی است.

شراره نیک روش با بیان اینکه در طرح مداخله در بحران مواردی نظیر همسر آزاری، کودک آزاری، خشونت های خانگی، فرار از منزل، معلول آزاری، سالمند آزاری، افکار و اقدام های مربوط به خودکشی و غیره پیگیری می شود افزود: در این حوزه مراجعان بصورت خودمعرف و یا ارجاع از طریق مراجع قضایی و سایر موارد پذیرش شده و خدمات مورد نیاز در زمینه های مددکاری، روانشناختی، حقوقی، روانپزشکی، حمایت های مالی و در صورت نیاز نگهداری در واحد نگهداری موقت به آنها ارایه می شود.

وی اظهار کرد: در این حوزه پرونده های پذیرش شدگان تا شش ماه توسط مددکاران و روانشناسان مرکز پیگیری و خدمات مورد نیاز ارایه می شود.

وی ادامه داد: در بخش سیار نیز کارشناسان این واحد به محض اعلام و یا تماس موارد اورژانسی مربوطه خودرو اورژانس اجتماعی در حداقل زمان به محل مورد نظر اعزام و خدمات سریع و آنی به افراد در معرض آسیب و یا آسیب دیده اجتماعی ارایه می کند.

نیک روش در خصوص خط ۱۲۳ فوریت اجتماعی نیز گفت: این خط بصورت شبانه روزی آماده پاسخگویی به تماس گیرندگان بوده و عموم مردم می توانند با تماس رایگان با این مرکز خدمات مورد نیاز مربوطه را دریافت کنند.

وی گفت: خط تلفنی ۱۲۳ بصورت متمرکز در مرکز استان فعال بوده و پس از تماس از نقاط مختلف استان با این خط،  موارد برای بررسی و ارایه خدمات تخصصی به مراکز اورژانس اجتماعی شهرستان مربوطه ارجاع داده می شود.

وی پایگاه های خدمات اجتماعی را بخش دیگری از دفتر اورژانس اجتماعی عنوان کرد و گفت: این پایگاه ها در مناطق حاشیه نشین و سکونتگاه های غیر رسمی و مناطق کم برخوردار به عنوان بازتوان تقویتی مراکز اورژانس اجتماعی فعالیت دارند.

به گفته وی، اکنون شش پایگاه خدمات اجتماعی در استان فعال بوده که از این شمار دو پایگاه در مرکز استان شامل یک پایگاه در منطقه چالیمار با پوشش دو هزار جمعیت و پایگاه دیگر در منطقه مهرآباد و سبزری آباد با پوشش جمعیتی چهار هزار نفر  و مابقی نیز در شهرستان های دره شهر، هلیلان، بدره و سیروان فعال است.

نیک روش اضافه کرد: این پایگاه ها با هدف شناسایی افراد آسیب دیده و در معرض آسیب در مناطق حاشیه و آسیب خیز، شناسایی افراد معتمد محلی برای مشارکت در کاهش آسیبهای این مناطق و بهبود شرایط موجود،ارایه آموزش های فرهنگی، اجتماعی به ساکنان این مناطق و غیره فعایلت دارند.

مدیر کل بهزیستی ایلام نیز در این خصوص با اشاره به اقدام های موثر اورژانس های اجتماعی در سراسر کشور گفت: هدف اصلی فعالیت این مراکز کنترل و کاهش آسیبهای اجتماعی در کشور با محوریت کودکان، زنان و دختران در معرض آسیب و یا آسیب دیده اجتماعی است.  

زهرا همتی بیان کرد: در این زمینه از تمامی ظرفیت نیروهای این مراکز به تعداد بیش از ۶۰نفر از روانشناسان و مددکاران  بصورت شبانه روزی برای ساماندهی و کنترل حداکثری آسیبهای اجتماعی بهره گیری می شود.

وی با اشاره به شناسایی آسیبهایی که در این افراد مشاهده شده گفت: اگرچه بخشی از مشکلاتی که این افراد با آن مواجه هستند به دلیل عدم آگاهی خانواده ها بوده ولی بخشی  به علت فقر و مشکلات مالی و درگیریهای ناشی از این مسئله  است.

وی با اشاره به محدود بودن اعتبارهای دولتی از افراد خیر و نیکوکار ی که تمکن مالی مناسب دارند خواست تا با مشارکت با این اداره کل برای حمایت از افراد آسیب دیده و یا در معرض آسیب اجتماعی در ثواب  معنوی  کاهش آسیبهای  اجتماعی شریک شوند تا  بتوانیم با کمک همدیگر  در جامعه ای  سالم زندگی کنیم.

۲۱ تا ۲۷ تیرماه به عنوان هفته بهزیستی نامگذاری شده است.