راهم را هموار کن، با من قدم بزن

کمبود بودجه و امکانات لازم، موانع فکری، نبود فرهنگ سازی و اطلاعات جامع، عدم باور پذیری مسؤولان و برنامه محور نبودن مناسب سازی معابر عمومی شهر برای تردد معلولان از چالش هایی است که کارشناسان و دست اندرکاران این حوزه به آنها اشاره می‌کنند.

این در حالی است که در بند ۲۵ مصوبه سی و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ارتباط با حقوق افراد معلول آمده است: اصل تساوی حقوق معلولان و افراد سالم حاکی از آن است که نیاز همه افراد جامعه از اهمیت یکسانی برخوردار بوده و رفع این نیازها اساس برنامه ریزی جوامع را تشکیل می دهد.

معیار مطلوب یک محل برای معلولان و جانبازان مناسب بودن فضای شهری با نیازهای حرکتی آنان و قابل استفاده بودن آن برای این افراد است و این مهم که مطالبه به حق معلولان به شمار می رود، باید در جوامع از سوی متولیان امر مورد پذیرش قرار گرفته و در راستای آن اقدامات لازم انجام گیرد.

مقوله مهم مناسب سازی همواره در استان زنجان نیز مورد توجه دست اندرکاران و متولیان امر بوده اما به گفته مسوولان این مهم آنگونه که باید و شاید عینیت نیافته و چالش هایی در این مسیر وجود دارد.

رقیه شجاعی از جمله بانوان معلول و ورزشکار موفق زنجانی است، که به گفته خودش مسیر زندگی اش، آنطوری که می‌خواست طی نشد و یک حادثه تلخ و فراموش نشدنی او را در جمع معلولان قرار داد، در ارتباط با موانع حضور موثر معلولان در عرصه های مختلف گفت: همواره و با وجود محدودیت هایی که برایم به وجود آمد، موفقیت های مختلفی را در حوزه ورزش کسب کرده ام و به این باور رسیده ام که معلولیت، محدودیت نیست، هر چند نگاه مردم به این قشر متفاوت و گاه ترحم آمیز است.

وی اظهار داشت: متاسفانه معلولان آنگونه که باید و شاید نتوانسته اند در جامعه حضوری فعال و موثر داشته باشند که البته این موضوع به مسائل دیگری از قبیل عدم خودباوری و نبود  بسترهای لازم باز می گردد. 

این بانوی ورزشکار معلول موفق زنجانی اضافه کرد: نامناسب بودن بافت شهری معلولان را همواره آزار می دهد، هر چند کارهایی در این ارتباط انجام شده، اما نبود بسترهای کافی در این بخش مشکلاتی را برای این قشر فراهم کرده است.

وی خاطرنشان کرد: معلولان برای تغییر نگرش عموم افراد به این قشر باید حضور فعالی در جامعه داشته باشند که تحقق این مساله می تواند به پذیرش راحت آنان در بین عموم و زندگی عادی معلولان منتهی شود.

مناسب سازی واقعی تا رسیدن به چشم انداز فاصله دارد

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار زنجان در این ارتباط گفت: برای رسیدن به برنامه‌های تعیین شده در حوزه مناسب‌سازی معابر برای معلولان راه دور و طولانی پیش‌رو وجود دارد و کارهای انجام گرفته در قبال کارهایی که باید به سرانجام برسد، بسیار ناچیز است.

مهرداد سلطانی افزود: بر این اساس باید با تلاش همه دستگاه‌های متولی امر در حوزه مناسب سازی معلولان با افق ترسیم شده بتوان به یک توسعه یافتگی بسیار خوب از آنچه در وضعیت کنونی آن در فضاها، شهر، روستاها و ادارات مشاهده می شود، نایل شد.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده در کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری های استان گفت: پرونده ای که به کمیسیون ماده ۱۰۰ ارجاع داده می شود، تیک مناسب سازی و یا عدم آن لحاظ شود که این مهم وظیفه شهرداری است.  

این مسؤول ادامه داد: این موضوع نیز می تواند از سوی نمایندگان وزارت کشور و اعضای شورای شهر در کمیسیون ماده ۱۰۰ مورد توجه باشد، که در صورت لحاظ نشدن  بخش مناسب سازی ها در پرونده ای، رای مثبت ندهند و در خصوص مناسب سازی بازار و کف سازی نیز تصمیماتی اتخاذ شده است.

وی اضافه کرد: راه آهن شمالغرب استان هر چند خدمات خوبی برای خدمات ایستگاهی را در این خصوص انجام داده، اما در مورد موضوع ایجاد آسانسور و پله برقی گله مندی ها همچنان وجود دارد که حتی سال گذشته چندین بار این موضوع مورد پیگیری قرار گرفت که طبق وعده داده شده مقرر بود، تا اواخر بهمن همین سال محقق شود.

 معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار زنجان ادامه داد: اگر بخواهیم منتظر برچیده شدن مشکلاتی نظیر تحریم ها و ارزان شدن پله برقی ماند، هرگز چنین کاری در راه آهن شمالغرب کشور رخ نمی دهد که تسریع خدمات دهی در این بخش امری ضروری است.

وی اظهار داشت: به عنوان نمونه نبود پله برقی و آسانسور در ایستگاه راه آهن شمالغرب کشور در این استان گله مندی بحق معلولان و جانبازان را نیز به دنبال داشته و با توجه به وعده اعلام شده و عدم تحقق این امر مهم همچنان در انتظار اقدامات لازم در این بخش هستیم.

سلطانی با اشاره به خدمات مناسب سازی در مکان های فرهنگی این استان نیز افزود: در صورتی که این امکان در ساختمان ها و مکان های فرهنگی ایجاد شود، دسترسی گروه‌های هدف  تسهیل می شود.

وی یادآوری کرد: موضوع مهم دسترسی گروه‌های هدف در بناهای تاریخی همانند رختشویخانه شهر زنجان که بازدیدکنندگان زیادی دارد، نیز باید مورد توجه و اولویت قرار گیرد.

این مسؤول وضعیت کنونی اتوبوس ویژه معلولان را یادآور شد و گفت: پیشنهاد می شود با هماهنگی دبیرخانه مناسب سازی و شهرداری زنجان، ۲ دستگاه ون تلفنی در اختیار گروه های هدف و به منظور دریافت خدمات مورد نیاز قرار گیرد که این روند می تواند تا تعیین تکلیف اتوبوس های شهری که با وضعیت نابسامانی مواجه است، مورد توجه باشد.

وی  همچنین با اشاره به برگزاری دوره های مختلف آموزشی دانشجویان و مهندسان خاطرنشان کرد: در ارتباط با دانشجویان رشته های فنی عمران و معماری این مهم در لابه لای دروس ارائه شده دانشگاهی وجود دارد که در صورت تدوین کامل آن باید از طریق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارائه شود که مستلزم پیشنهادات است.

دستگاه‌های اجرایی عزم جدی در حوزه مناسب سازی ندارند

مدیرکل بهزیستی استان زنجان نیز ادامه داد: با وجود اقدامات انجام شده برای جامعه هدف بهزیستی استان، این قشر از مناسب سازی انجام گرفته از سوی ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی رضایت کامل ندارند و بر این باورند که باید اقدامات بیشتری انجام شود.

وی اضافه کرد: در بحث مناسب سازی تصمیمات مختلفی اتخاذ و اجرا می شود و این در حالی است که برخی ارگان‌ها و یا دستگاه‌های متولی امر نسبت به این موضوع جدیت لازم را ندارد.

محمد محمدی قیداری، با بیان اینکه هم اکنون ۱۰۴ هزار نفر از جمعیت این استان بالای ۶۰ سال دارند، اضافه کرد: هم اکنون در این استان بین ۳۰ تا ۴۰  هزار معلول با انواع معولیت ها زندگی می کنند و با در نظر گرفتن محدودیت های برخی افراد عادی، زنان باردار و سالمندان نیز این تعداد جمعیت بیشتری را شامل می شود که این مهم برنامه ریزی و مناسب سازی را ضروری تر کرده است.

وی، با اشاره به بازنگری قانون حمایت از حقوق معلولان ادامه داد: این قانون طی اسفند سال ۹۶، به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و در اردیبهشت سال گذشته نیز توسط رییس جمهوری برای اجرا به سازمان ها و نهادها ابلاغ شد که یکی از موارد مهم آن تصویب آیین نامه اجرایی ماده ۲ توسط هیات دولت بود.

وی اضافه کرد: این آئین نامه دستگاه ها را به ارائه برنامه عملیاتی جهت اجرایی کردن ماده ۲ قانون در ادارات ستادی و شهرستانی در محدوده زمانی سه سال آتی موظف کرده است.

این مسؤول ادامه داد: برای تعیین تکلیف دستگاه‌هایی که طی بازه زمانی سه ساله ضعیف ارزیابی شده اند و پیشرفت چشمگیری در اجرای ضوابط نداشته اند، راهکارهای لازم ارایه می شود.

وی اظهار داشت: باتوجه به بازه زمانی سه ساله مندرج در ماده ۶ آیین نامه اجرایی و درصورت عدم اجرای ضوابط توسط دستگاههای اجرایی، با متخلفین برخورد قاطع و قانونی انجام می گیرد.

محمدی افزود: درخواست مکرر جامعه معلولین و صراحت قانون، شهرداری ها را به مناسب سازی معابر، پارک ها، میادین و فضاهای عمومی و ناوگان حمل و نقل عمومی در مدت سه سال ملزم کرده است.

مدیرکل بهزیستی استان زنجان ادامه داد: با توجه به بازدید تیم مناسب‌سازی بهزیستی از بازار زنجان، اصلاح موانع تعبیه شده در ورودی بازار برای تردد ویلچر و کالسکه، اتصال پیاده رو به داخل بازار با اجرای خط ویژه نابینایان به صورت سکه ای، اجرای خط ویژه نابینایان و کف سازی و رفع اختلاف ارتفاع‌ها از موارد مورد تاکید ستاد مناسب سازی بوده که همچنان مغفول مانده است.

وی اضافه کرد: بر این اساس ضروری است معاونت شهرسازی و معماری با هماهنگی معاونت عمرانی شهرداری نسبت به اجرای خط بریل در قسمت کف سازی شده بازار اقدام کنند.

 محمدی افزود: مقرر شد که اطلاعات شرکت تجهیزات توانبخشی معتبر برای انجام استعلام اجرای بریل پیش ساخته روکار به معاونت شهرسازی و معماری و عمرانی شهرداری ارائه شود.

این مسؤول ادامه داد: شهرداری های این استان به رغم کمبود اعتبار در بحث مناسب سازی و مبلمان شهری ملزم هستند با حساسیتی بیش از پیش ضوابط و مقررات مناسب سازی را در تمام مراحل صدور پروانه ساخت، پایان کار همچنین اجرای پروژه های شهرسازی رعایت کنند.

وی اظهار داشت: یکی از گلوگاه‌هایی که ضوابط و مقررات شهرسازی و معماری در آن کنترل می‌شود، کمیسیون ماده ۱۰۰ بوده که در موارد قابل ملاحظه ای مشاهده می‌شود ساختمان‌هایی با کاربری عمومی دارای تخلف، در کمیسیون های مذکور تعیین تکلیف شده و ضوابط مناسب سازی و الزامات قانونی مربوطه در این ساختمان‌ها مغفول واقع شده است.

به گفته محمدی بدون شک رعایت ضوابط مناسب سازی در فاز طراحی و قبل از اجرای پروژه های ساختمانهای دارای کاربری عمومی تاثیر بسزایی در اجرای اصولی ضوابط و جلوگیری از تحمیل هزینه های ثانویه برای اصلاح وضع موجود و ایجاد ضوابط دارد که در این راستا جلسه فنی بررسی نقشه ساختمانهای دارای کاربری عمومی در حال احداث، به لحاظ رعایت ضوابط مناسب سازی در فاز طراحی برگزار شد.

وی با اشاره به برگزاری دوره آموزشی توسط دانشگاه زنجان برای دانشجویان رشته های عمران، شهرسازی و معماری جهت آشنایی دانشجویان با ضوابط مناسب سازی اضافه کرد: برگزاری دوره های آموزشی مستمر توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان استان برای آموزش جامعه مهندسین و پیگیری تاثیر دوره های برگزار شده در ارتقای پایه مهندسان جهت ترغیب و تشویق جهت حضور در دوره توسط اداره کل راه و شهرسازی استان می تواند تاثیر مثبتی در مبلمان شهری و مناسب سازی اماکن عمومی داشته باشد

همکاری دستگاه‌های اجرایی زنجان کافی نیست

نایب رییس شبکه ملی معلولان جسمی و حرکتی کشور نیز در این خصوص گفت: معلولیت محرومیت نیست و این قشر در مقایسه با سایر افراد ناتوانی هایی دارند که در این میان مناسب سازی های لازم می تواند فعالیت روزمره آنان تسهیل کند تا در جامعه حضور بیشتر و فعالی داشته باشند.

مهدی قنبری موحد افزود: یکی از مشکلات معلولان عدم دسترسی به مدیران و مسؤولان شهر است که فضای فیزیکی این محل کار این مسوولان و از طرفی نبود آسانسور موجب شده آنان با چالش جدی مواجه شوند.

وی اضافه کرد: از طرفی مناسب سازی که از سوی برخی دستگاه های اجرایی انجام گرفته، چندان مورد استفاده جامعه هدف نیست و این موضوع مشکلاتی را فراهم کرده است.

قنبری موحد افزود: در واقع کارهای مناسب سازی شده از سوی دستگاه‌های اجرایی به عنوان یک ویترین و یا دکور در برنامه ها نشان داده می شود.

این مسؤول یادآور شد: در مواقع بارندگی برخی پیاده روهای شهری لغزنده شده و تردد معلولان را با مشکل مواجه می کند که در این ارتباط ساز و کارهای لازم برای عبور و مرور معلولان انجام و از طرفی همواره بر فرهنگ سازی مناسب سازی تاکید و از سوی رسانه ها به این امر پرداخته شود.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان نیز در ادامه گفت: نیازهای اولیه یک فرد حضور در جامعه است و در این میان بحث مناسب سازی برای معلولان و اقشار کم توان یک ضرورت انکار ناپذیر به‌شمار می رود.

وی اضافه کرد: طی سال های گذشته موضوع مناسب سازی در جلسات برگزار شده خروجی مناسبی نداشت و تحقق این مهم به مسئولان باز می گردد که این تفکر را در اجرای پروژه های مختلف خود لحاظ کنند.

وی بیان کرد: جلسات مناسب سازی در صورتی نتایج مثبتی دارد که این مقوله مهم در پروژه های عمرانی شهری ملموس باشد و استمرار این امر به باور پذیری تک تک افراد جامعه نیاز دارد.

نایب رییس شبکه ملی معلولان جسمی و حرکتی کشور ادامه داد: مناسب سازی هزینه نیست، بلکه به نوعی سرمایه گذاری است و در مقایسه با گذشته می توان گفت که این موضوع متفاوت تر شده است.

وی  اظهار داشت: برخی پیمانکاران پروژه های عمرانی درک دقیقی از مناسب سازی ندارند و چندان به این مهم واقف نیستند.

قنبری افزود: از سال ۹۲ و با حمایت های استانداری زنجان بحث آموزش ها مورد پیگیری قرار گرفته که اکنون به یک فرهنگ تبدیل شده که این مسیر باید تداوم یابد.

وی  اضافه کرد: طبق هماهنگی انجام گرفته با بهزیستی و همچنین شهرداری تلاش می شود که در جایگاه‌های تبلیغاتی سطح شهر بنرهایی در ارتباط با مناسب سازی فضای شهری برای معلولان نصب شود که تاثیر گذاری لازم را به همراه دارد.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان ادامه داد: جامعه معلولان همواره مطالبه گر بوده اند و تا زمانی که یک مسؤول خود را در جایگاه معلول نبیند و به مشکلات آنان در تردد ها واقف نباشد، درک دقیقی از این موضوع مهم نخواهد داشت.

این مسئول اظهار داشت: نظارت و آموزش در مناسب سازی، اصلی مهم به شمار می رود و در این میان نیز فرهنگ سازی لازم به زمان بیشتری نیاز دارد که در جای خود نتیجه می دهد.

وی اضافه کرد: در زمان حاضر جایگاه انتقاد و منتقد تغییر یافته بطوری که وقتی از مشکلات مناسب سازی سخن گفته می شود، همه از چالش‌های آن می گویند، اما وقتی پای عمل می آید کار به جایی نمی رسد و در واقع مدیران باید به عنوان مسؤول  پاسخگو باشند.

این مسؤول، با تقدیر از اقدامات بهزیستی خاطرنشان کرد: همکاری ها از سوی این سازمان کافی نیست و همه دستگاه‌های متولی امر باید همکاری های لازم را داشته باشند.

مدیرعامل جامعه معلولان استان زنجان نیز با بیان اینکه طبق آمار جهانی ۱۰ تا ۱۵ درصد افراد جامعه معلول هستند گفت: حوادث مختلفی به معلولیت منجر می شود و در این میان مناسب سازی از بحث اشتغال و ازدواج نیز مهمتر و واجب تر است.

قنبری افزود: متاسفانه در سطح شهر سرویس بهداشتی مناسب سازی شده برای معلولان وجود ندارد و حتی مساجد نیز فاقد این موضوع مهم است.

وی خاطرنشان کرد: مطالبه گری مردم در این زمینه را باید افزایش داد و در این میان رسانه های گروهی می توانند مطالبه گری جامعه معلولان را در ارتباط با مناسب سازی احصا کنند.

بی‌توجهی برخی دستگاه‌های اجرایی به مقوله مناسب سازی

معاون توانبخشی بهزیستی زنجان نیز ادامه داد: قانون و الزام آور بودن مناسب سازی سال ۸۳ به دستگاه‌های اجرایی اعلام شد که بخشی از اعتبارت خود را به این امر مهم تخصیص دهند.

فرهاد میرزایی افزود: متاسفانه طی سال های گذشته قانون های مختلفی در این بخش وجود داشت که در اجرای مناسب سازی مشکلاتی وجود داشت و بر این اساس سازمان بهزیستی نیز از سال ۹۲ به موضوع مناسب سازی معلولان ورود پیدا کرد.

وی بیان کرد: بر این اساس پس از استقرار ستاد پیگیری و هماهنگی مناسب سازی در سازمان بهزیستی کشور این کار مهم به استان ها ابلاغ و دبیرخانه پیگیری مناسب سازی در استان زنجان نیز تشکیل شد.

این مسؤول خاطرنشان کرد: در اجرای بهینه مناسب سازی به ۲ موضوع اعتبار و امکانات و دیگری تلاش مسئولان باید توجه داشت و در این میان الزام آور بودن این مقوله مهم می تواند چشم انداز بهتری را فراهم کند.

وی اظهار داشت: تغییر نگرش و باورها در عموم و حتی مسولان استانی موجب شده که موضوع مناسب سازی روند بهتری داشته و حتی نظارت های لازم مستمر باشد.

میرزایی خاطرنشان کرد: بر این اساس اعتباراتی در قالب اعتبارات عمرانی برای مناسب سازی به دستگاه‌های اجرایی تخصیص یافته که در این زمینه نیز برخی دستگاه ها به این موضوع بی توجه بوده و آن را عملیاتی نمی کنند.

وی بیان کرد: یکی از امتیازهای جشنواره شهید رجایی در دستگاه‌های دولتی نیز رعایت موضوع مناسب سازی معابر عمومی استان است و در مجموع می توان گفت که بیشترین مشکل در این بخش به حوزه دولتی باز می گردد.

معاون توانبخشی بهزیستی استان زنجان گفت: کارهای انجام گرفته در حوزه مناسب معلولان پاسخگوی نیازهای این قشر نبوده و در این میان اقدامات سازمان ها و دستگاه‌های اجرایی برنامه محور نیست.

میرزایی افزود: اقدامات مناسب سازی باید در سطح کشور به یک فرهنگ تبدیل شود و سازمان ها و دستگاه‌های اجرایی با حساب و کتاب این کار را انجام دهند.

وی بیان کرد: هم اکنون برای رسیدن به حد ایده آل در حوزه مناسب سازی معابر برای معلولان فاصله زیادی وجود دارد و در این میان اقدامات برنامه محور نیست که در این راستا سازمان های متولی باید پیشگام باشند.

این مسؤول ادامه داد: هم اکنون بیش از ۲۱ هزار معلول در بانک اطلاعاتی بهزیستی استان زنجان به ثبت رسیده درحالی که این تعداد بیش از آمار ثبت شده است و بیش از گذشته باید به نیازهای این قشر توجه کرد.

وی اظهار داشت: در کشورهای پیشرفته به دلیل فرهنگ سازی های انجام گرفته مناسب سازی موضوعی نهادینه شده در بین مردم محسوب می شود و این مهم در جامعه نیز مورد توجه قرار می گیرد.

شهردار زنجان در خصوص آخرین وضعیت راه اندازی اتوبوس معلولان نیز گفت : در گذشته برای جابجایی معلولان خرید یک دستگاه ون پیگیری و در حال حاضر این خودرو خریداری شده و تجهیز خواهد شد.

حبیب الله یگانه با بیان اینکه جهت مناسب سازی فضاهای شهری و پارک‌ها از طرف شهرداری اقدامات مناسبی انجام شده است گفت: پارک‌ها و فضاهای سبزی که در حال حاضر ایجاد می‌شود برای استفاده معلولان نیز مناسب سازی می‌شود.