دقایق یا ساعات کار مفید و مسئله کرونا

یکی از نکاتی که قبلاً هم یاد آور شده ام و به احتمال قوی بسیاری با آن موافقند دادن فرصت به ما برا ی فکر کردن در هستی و چیستی زندگی، در نحوه وسبک آن و تصمیم گیری برای آینده است. این نکته ای است که هم نباید از آن غافل بود و هم نیاز به دقت و حوصله و وسعت نظر دارد و بیش از آنکه افراد باید به آن توجه کنند مدیران در آن سهم بسیار زیادتری دارند. مگر قرار نبود و نگفتند که کرونا می تواند سبک زندگی و به ویژه زندگی کاری را عوض کند پس کو تلاش مدیران و صاحب نظران!

نکته ای که در امر مدیریت بسیار حساس است بهره گیری از ساعات مفید کاری افراد در ادارات است و هر کشوری در این زمینه برای خود در فواصل زمانهای مختلف به آمارگیری می پردازد که اگر چه در نحوه محاسبه و آمار آن اختلاف نظر  شدید هست ولی قدر متیقنی را همه می پذیرند. در کشور ما هم هر از گاهی در گذشته و چه بسا بعد از این در باره ساعات کار مفید در ادارات بحث شده و می شود. اما آنچه در باره کشور ما مطرح است میزان دقایق و ساعات مفید در ادارات، که از 20 دقیقه تا نیم ساعت و به ندرت تا یکساعت در نوسان است؛ حال فرض کنیم بتوان آن را به دوساعت افزایش داد. اگر این حرف درست باشد،آیا در شرایط فعلی کرونایی می صرفد که برای دو ساعت کار مفید 6 ساعت وقت بسیاری از کارمندان را گرفت و با صرف وقت در ترافیک آن را به بیشتر هم افزایش داد؟

آیا نمی شد و نمی شود به جای این اصرار بر باز کردن ادارات و مؤسسات و مراکز خدماتی و خواهش و التماس از مردم برای رعایت فاصله اجتماعی و زدن ماسک، برای اینکه هم کار مردم نخوابد و هم رعایت مسائل بهداشتی بشود مدیران دستگاهها نسبت به این امر بررسی دقیقتری انجام می دادند که مشاغل را بر حسب ضرورت ها طبقه بندی و در داخل هر طبقه، امور مختلف آن اداره یا سازمان را تجزیه و تحلیل کنند و از نیروی انسانی بخواهند تا خودشان برای تقسیم کار و صرفه جویی در آمدن نیروی انسانی راههایی را بیندیشند تا هم کارها به خوبی انجام، میزان و ساعات کار مفید (کمی و میفی) راستی آزمایی  شود تا نیروها کمتر و یا به نوبت بر سرِ کار حضور یابند.

آنچه قابل کتمان نیست این است که در بسیاری از ادارات ما به جای کارمزد، ساعت مزدی رواج دارد. به این معنا که کارمند باید وقتش را در اداره بگذراند ولو کاری نداشته باشد. و این البته برای مدیران ما آسان تر و مطلوب تر است، چون حقوق کارمندان را دولت می دهد و کسی هم بر کارآیی و ثمربخشی فعالیتهای اداری نظارت ندارد. اگر این امر را می پذیریم الان بهترین فرصت برای بازبینی خدمات و نحوه ارائه آن به بهترین وجه با حد اقل حضور و استفاده از امکانات اینترنتی و خدمات مراسلاتی و پستی است. ما می توانیم حقوق کارکنان رابدهیم اما بخواهیم یا دورکاری کنند یا به نوبت کار هم دیگر را انجام دهند و در این زمینه طرح و برنامه ارائه دهند. در ضمن باید مواظب بود که آنهایی که به سرِ کار نمی آیند با خانواده هاشان سرگرم هستند و از نیامدن سوء استفاده، و به افزایش آلودگی کمک نمی کنند و به مسافرت های بی مورد نمی روند. در این مورد می توان با استفاده از صدا و سیما هم نحوه عملکرد ادارات و سازمانها را توضیح، و هم مردم را آموزش داد تا چگونه عمل کنند تا هم مشکلشان حل شود و هم از خانه کمتر بیرون بیایند.

در امور غیر دولتی و بخش خصوصی هم می توان در این زمینه اندیشید و راهکارهای جدید ارائه داد. البته اگر دولت الگویی ارائه دهد و خود پیشقدم شود قطعاً بقیه هم یاد خواهند گرفت. بدیهی است مراکز تولید و جاهایی که موضوع آن کارگری است مستثنا هستند. اصناف می توانند برای خود ساعات کاری تعریف، و در هر صنف مراکز فروش و عرضه خدمات را معین، و منافع را با هم تقسیم کنند تا به کسی اجحاف نشود. توجه و برنامه ریزی در این مورد فوایدی دارد که از آن جمله است:

- افزایش کارآمدی و معلوم شدن توانمندی های ذاتی و ابتکاری افراد و بخش های اداری،

- ترویج فعالیت های آموزشی، پژوهشی از راه دور و با کمک از فضای مجازی برای خود و دیگران در حوزه های کاری و مهارتی،

- تکریم خانواده و ایجاد مهارت در منزل با کمک خانواده، دست کم در کنار خانواده بودن خود یکی از مزایابی نظیر در این دوران وانفسا است.

- کمک به اقتصاد کشور با صرفه جویی در هزینه های دولتی که با استفاده نا بجا از امکانات عمومی در ادارات انجام می شود.

- هماهنگی بیشتر کارکنان با هم و تشریک و تسهیم اطلاعات و مهارتها با حذف یا تقلیل انحصار از دست بعضی ها که خود را همه کاره می دانند.

 - افزایش شفافیت در کارها و پیدا کردن گره کارها و ترسیم سیر کوتاه و منطقی (الگوریتم) انجام کارها

- راه اندازی سرویسهای  خدماتی رایگان یا با هزینه کم برای جلوگیری از حضور بی مورد ارباب رجوع

- گسترش خدمات اینترنتی و آموزش مردم برای استفاده بهتر.

- اجازه دادن برای ایجاد خلاقیت و ابتکار و یا مشارکت در امور عام المنفعه توسط عموم کارکنان.

- تقلیل بار ترافیک و کمک به محیط زیست.

البته این برنامه زمانی اجرا می شود که مدیرانی لایق، دلسوز، پاکدست و مبتکر بر سرِ کار باشند یا بیایند.