بررسی راهکارهای اسرائیل برای "مهار جاه‌طلبی جمهوری اسلامی"

حدود ۱۷ سال پیش در سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل (موساد) طرحی زیر نظر رئیس وقت سازمان، مئیر داگان، برای ضربه زدن به فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی و جلوگیری از دست‌یافتن آن به سلاح اتمی تدوین شد که ظاهرا همچنان در دستور کار است.

روزنامه "فرانکفورتر آلگماینه" امروز پنج‌شنبه دوم مرداد (۲۳ ژوئیه) به انتشار یادداشتی از یوخن اشتانکه، گزارشگر خود در تل‌آویو، پرداخت که به بررسی جزئیات این طرح و چگونگی اجرای آن تا کنون اختصاص دارد.

بنابر این گزارش، یک کارشناس امنیتی اسرائیل دو سال پیش از راهکارهای مختلف برای مقابله با برنامه‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی پرده برداشت. در عین حال مجله "پولیتیکو" هم اسفند ۹۶ در گزارشی به نقل از داگان جزئیاتی از برنامه‌ها و عملیات سری موساد برای مقابله با بلندپروازی‌های اتمی ایران را فاش کرده است.

سازمان اطلاعاتی اسرائیل برای رسیدن به این هدف پنج مسیر را مشخص کرد که عبارتند از: فشار شدید دیپلماتیک بین‌المللی بر تهران، تحریم‌های اقتصادی، خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای و از میان بردن کارشناسان و متخصصان ارشد آنها، اختلال در تامین نیازمندی‌ها و مواد اولیه تاسیسات اتمی، و در نهایت حمایت از گروه‌های اپوزیسیون و اقلیت‌های قومی.

به گزارش فرانکفورتر آلگماینه، با امضای توافق هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی در سال ۲۰۱۵ تلاش دیپلماتیک جامعه جهانی برای جلوگیری از دست‌یابی تهران به بمب اتمی جای استراتژی اسرائیل را گرفت.

به نوشته این روزنامه، توافق هسته‌ای به خصوص پس از خروج آمریکا از آن، در رسیدن به هدف اصلی خود چندان دوام نیاورده و حداکثر از حمله به تاسیسات نطنز در ۱۲ تیرماه که به اسرائیل نسبت داده می‌شود، به نظر می‌رسد که راهکارهای دوران داگان دوباره در دستور کار قرار گرفته است.

ربودن اسناد سری هسته‌ای

برخلاف این ارزیابی، شواهد حاکی از آن است که اسرائیل قبل از این تاریخ نیز به پیشبرد راهکارهای داگان ادامه داده که نمونه آن ربودن اسناد محرمانه فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود که رئیس موساد ژانویه ۲۰۱۸ به طور رسمی خبر آن را منتشر کرد و بنیامین نتانیاهو مقابل خبرنگاران به نمایش آنها پرداخت.

نخست‌وزیر اسرائیل همواره از منتقدان و مخالفان سرسخت توافق هسته‌ای بوده، زیرا معتقد است که این توافق برنامه‌های موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی را شامل نمی‌شود و محدودیت‌های در نظر گرفته شده در آن برای غنی‌سازی اورانیوم "فقط برای ۱۵ سال" تعیین شده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

گزارشگر نشریه آلمانی نوشته، رئیس جمهوری ایالات متحده دونالد ترامپ پس از امضای فرمان خروج از توافق هسته‌ای، فشارها بر ایران را افزایش داده تا این کشور نیز از برجام خارج شود و "تا حدودی هم موفق شده" است.

او به اقدام تهران برای کاهش تعهدات برجامی اشاره می‌کند که با هدف فشار بر سه کشور اروپایی طرف توافق، برای مقابله با تحریم آمریکا و فراهم کردن زمینه بهره بردن ایران از مزایای اقتصادی توافق انجام شده، اما تاکنون نتیجه ملموسی نداشته است.

ایران از نخستین سالروز خروج آمریکا از توافق هسته‌ای طی هشت ماه و در پنج مرحله اجرای تعهدات برجامی خود را کاهش داد. آمریکا و برخی کشورهای اروپایی این اقدام را نقض برجام ارزیابی می‌کنند و احتمال ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت را منتفی نمی‌دانند.

یک کارشناس امور ایران در موسسه پژوهش‌های امنیت ملی تل‌آویو به گزارشگر روزنامه فرانکفورتر آلگماینه می‌گوید، آمریکا و اسرائیل امیدوارند با ادامه سیاست فشار حداکثری ایران را به سمت مذاکره و دست‌یابی به "یک توافق بهتر" سوق دهند.

به نوشته یوخن اشتاتکه، این انتظار تا کنون برآورده نشده و حتی کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران که دی ماه سال پیش نزدیک فرودگاه بغداد هدف حمله پهپادی نیروهای آمریکایی قرار گرفت، باعث نشد ایران به پای میز مذاکره برود.

ایران؛ فقط چند ماه تا بمب اتم؟

اشتاتکه می‌گوید، این اتفاق رخ نداده و در عوض اوضاع به دوران پیش از توافق هسته‌ای بازگشته است. او افزوده است، ایران در زمان پایبندی همه طرف‌ها به برجام برای دست یافتن به بمب اتم حدود یک سال زمان نیاز داشت و این زمان اکنون به چند ماه کاهش یافته است.

انفجار در تاسیسات هسته‌ای نطنز ظاهرا در تولید سانتریفیوژ‌های پیشرفته اختلال ایجاد کرده، اما به باور اشتاتکه، تغییری اساسی در وضعیت به وجود نیاورده است.

این انفجار در دورانی رخ داده که ایران به دلیل بحران کرونا، کاهش شدید صادرات نفت و سقوط بهای آن، فشار تحریم‌ها و زیرساخت‌های فرسوده، به شدت تضعیف شده و از سوی دیگر با انفجارها و آتش‌سوزی‌های مکرر در برخی تاسیسات روبروست که علت آنها کاملا روشن نیست.

گزارشگر روزنامه فرانکفورتر آلگماینه معتقد است که به رغم این معضلات، اسرائیل وضعیت حکومت ایران را بحرانی ارزیابی نمی‌کند.

بنابر این گزارش، گرچه بسیاری از انفجارها و آتش‌سوزی‌های اخیر در ایران به اسرائیل نسبت داده می‌شود، اما عکس‌العمل شدید تهران می‌تواند خطرات جدیدی در پی داشته باشد. یک حمله سایبری به تاسیسات آب اسرائیل در ماه مه که به ایران نسبت داده شده، با حمله گسترده سایبری اسرائیل به تاسیسات بندرعباس پاسخ داده شد.

استقبال از مرگ برجام در صورت پیروزی بایدن

بر پایه ارزیابی گزارشگر فرانکفورتر آلگماینه، هر عکس‌العمل تحریک‌آمیز ایران به اقداماتی که به اسرائیل نسبت داده می‌شود، می‌تواند با استقبال واشنگتن و اورشلیم روبرو شود، زیرا هر دو مایل‌اند تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه نوامبر توافقی وجود نداشته باشد که رقیب دونالد ترامپ در صورتی پیروزی بتواند به آن بازگردد.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

جو بایدن، نامزد حزب دموکرات در انتخابات ماه نوامبر، بارها تمایل خود به بازگشت به توافق هسته‌ای در صورت راه یافتن به کاخ سفید را اعلام کرده است. در پیش‌نویس برنامه حرب دموکرات در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری نیز بازگشت به توافق هسته‌ای و رد تلاش برای تغییر رژیم در ایران ذکر شده است.

یکی دیگر از برنامه‌های واشنگتن تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی است که مطابق برجام در ماه اکتبر خاتمه می‌یابد. شماری از مسئولان ارشد ایران به صراحت یا به طور تلویحی گفته‌اند که بازگشت تحریم‌های تسلیحاتی به معنای مرگ ابدی برجام خواهد بود که ظاهرا اسرائیل از آن استقبال می‌کند.