سوداگری دارویی: «انسولین قلمی تجویز نشود»

انسولین در داروخانه‌های ایران کمیاب و گاهی هم نایاب است. معاون وزیر بهداشت و درمان می‌گوید این موضوع صحت ندارد و در انبارها «به اندازه کافی» انسولین وجود دارد. یک پزشک اما از عرضه انسولین‌های بی‌کیفیت ابراز نگرانی کرده و گفته دلالان انسولین قلمی را با چند برابر قیمت به بیماران می‌فروشند.

بیماران دیابتی در شرایط کرونا برای خرید انسولین قلمی هم باید داروخانه‌ها را بچرخند و هم بازار ناصر خسرو را. عکس: آرشیو

بیماران دیابتی چند ماه است که برای خرید انسولین قلمی مشکل دارند. مقام‌های دولتی اما کمبود انسولین را انکار می‌کنند و می‌گویند که با همکاری یک شرکت خارجی تولید انسولین در داخل را آغاز کرده‌‌اند.

حیدر محمدی مدیرکل نظارت بر دارو و فرآورده‌های تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم با اینکه کمبود انسولین را انکار کرده گفته است: سازمان غذا و دارو در نامه‌ای به معاون درمان وزارت بهداشت خواستار این شده که «در بیمارستان‌ها و بخش‌های بیمارستانی انسولین قلمی تجویز نشود».

ممنوعیت تجویز انسولین قلمی همزمان است با خبر اعلام «تولید انسولین داخلی» با همکاری شرکت‌های ایرانی و خارجی. خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، یکشنبه پنجم مرداد به نقل از محمدرضا شانه‌ساز، رئیس سازمان غذا و دارو از «تقاضا چند شرکت دیگر برای تولید انسولین» خبر داد.

اگرچه معاون وزیر نامی از شرکت خارجی که تولید انسولین در ایران را آغاز کرده، نبرد اما علیرضا اسقامتی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران از مشارکت یک شرکت چینی برای تولید تنها یک نوع انسولین قلمی در داخل ایران پرده برداشته و گفته است: «در مورد پنج نوع دیگر ۱۰۰درصد قلم های انسولین وارداتی است و در مورد یک نوع آن که اخیرا در ایران به نوعی تولید شده نیز، بیش از ۷۰ درصد بازار از نوع وارداتی است».

به گفته او «انسولین قلمی ذخیره شده در انبارها رو به اتمام است» و در این شرایط «دلالان انسولین را خریده و با قیمت سه تا پنج برابر و بدون بیمه به بیماران می‌فروشند».

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران گفته است: «برخی بیماران دیابت به علت کمبود انسولین، میزان کمتری انسولین تزریق می کنند، مثلا به جای ۳۰ واحد، ۱۰ واحد انسولین می زنند و به همین علت قند خون تعداد زیادی از بیماران دیابت از کنترل خارج شده است. بیماران دیابت اکنون هم به علت کمبود انسولین و هم کرونا در خطر مرگ قرار گرفته اند».

استقامتی گفته داروخانه‌ها از پنج قلم دارویی که پزشکان برای بیماران دیابتی می‌نویسند، دو قلم را می‌دهند و «بقیه را از بازار آزاد باید تهیه کنند و از طرف دیگر گرفتار دلالانی می‌شوند که این انسولین را به چندین برابر قیمت در بازار آزاد به آنها می فروشند».

 علت کمبود انسولین در داروخانه‌ها هم «تامین نشدن به موقع ارز» عنوان می‌شود. سال ۹۷ پس از بحران ارزی مقام‌های دولتی وعده کردند که تامین ارز واردات دارو با مشکل روبرو نشود. این وعده اما چندان برجا نماند و از سال قبل ارز کمتری به دارو تخصیص داده شد. به گفته رئیس سازمان غذا و دارو انسولین قلمی بیشترین ارزبری دارویی را در کشور دارد و هر سال معادل ۶۰۰ میلیارد تومان ارز برای واردات این محصول هزینه می‌شود.

شمار بیماران دیابتی نیازمند به انسولین در ایران ۶۰۰ هزار تا ۷۰۰ هزار نفر برآورد شده است. این بیماران نسبت به وضعیتی که دارند روزانه یک تا چهار بار باید انسولین تزریق کنند.  استقامتی گفته است: نامه‌های متعددی به مسئولان نوشته‌ایم که انسولین های قلمی را تامین کنید اما برخی می‌گویند در این شرایط سخت اقتصادی بیماران دیابت بیشتر از انسولین های انسانی و تزریقی نسل قبلی استفاده کنند.

رئیس انجمن دیابت یکی از مسئولانی است که کمبود انسولین را انکار و بیماران را به استفاده از نسل پیشین انسولین‌های تزریقی ترغیب می‌کند. او گفته؛ «در شرایط کنونی اقتصادی کشور باید وضعیت و مشکلات را درک کنیم و وقتی به علت کمبود ارز نمی‌توانیم انسولین خارجی قلمی بخریم از همین انسولین‌های داخلی استفاده کنیم».

مدیر کل نظارت بر دارو و فرآورده‌های تحت کنترل سازمان غذا و دارو هم به صراحت اعلام کرده است: «دولت و بیمه‌ها دیگر توان پوشش هزینه این دارو را ندارند».

استقامتی اما استفاده از انسولین تزریقی را «عقب‌گرد» دانسته و گفته است: «هر روز نمی‌شود روش درمانی بیماران را عوض کرد».

در همین زمینه:

بحران کرونا؛ کمبود دارو و خون برای صدها هزار بیمار خاص در ایران