'نوار بهداشتی' و 'باکرگی'؛ 'فروغ' را توقیف کرد

حق نشر عکس IRNA

توقیف نشریه دانشجویی "فروغ" به دلیل اختصاص یک شماره به موضوع سلامت روانی، جسمی و جنسی زنان، انتقادهای گسترده‌ای در محافل دانشجویان به همراه داشت.

این نشریه در اردیبهشت ۱۳۹۹، با رای شورای فرهنگی دانشگاه صنعتی شریف، به دلیل چاپ مطالب و تصاویر آموزشی درباره بهداشت جنسی زنان، پریود و باکرگی، "خلاف عفت عمومی" تشخیص داده شده و حکم ۹ ماه تعلیق از فعالیت دریافت کرده است.

همچنین طرح جلد آن نیز از مصادیق ماده ۳۴ دستورالعمل ضوابط ناظر بر فعالیت نشریات دانشگاهی و خلاف عفت عمومی عنوان شده است. روی جلد مجله، تصویری از یک کیسه سیاه پلاستیکی نقش بسته که زیر آن نوشته شده "این یک نوار بهداشتی است".؛ اشاره‌ای به تابو بودن مسئله عادت ماهانه زنان در جامعه ایران.

این رای برای تجدیدنظر خواهی به شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاهی وزارت علوم ارجاع شد تا حکم صادره بازبینی شود. اما این شورا به تازگی بررسی شکایت مدیرمسئول فروغ را وارد ندانسته و پرونده را از دستور کار خارج کرده است.

مدیران مسئول ۷۶ نشریه دانشجویی دانشگاههای استان تهران و گروهی از اعضای هیات تحریریه‌های نشریات دانشگاه علامه طباطبایی، در دو بیانیه جداگانه به توقیف این نشریه دانشجویی و آنچه "قلع و قمع و محدود کردن" این مجلهها توسط شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاهی خوانده‌اند،‌ اعتراض کرده‌اند.

حق نشر عکس نشریه دانشجویی فروغ

همزمان گروهی از کاربران توییتر جمعه سوم مرداد، با هشتگهای #شورای_سرکوب و #سانسور_زنان به عملکرد این مجموعه وابسته به وزارت علوم اعتراض کردند.

این میان نشریه نماد، مجله دانشجویی مجمع اسلامی دانشجویان دانشگاه امیرکبیر، در حمایت از مجله فروغ، پنجمین شماره خود را در خرداد ماه، به "مسائل مربوط به طبیعت بدن زن" اختصاص داد تا "تلنگری باشد به مسئولین ناظر بر نشریات کــه بــا سانسور و تعلیق مطالب علمی و آموزشی و بیمـاریهـای مختص زنــان"، مسیر سـلامت جسمی و روانی زنان تغییر نمی‌کند.

نشریه فروغ چه نوشت؟

ماهنامه دانشجویی "فروغ"، مجله واحد حقوق و مطالعات زنان انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف، به مسائل مربوط به زنان می‌پردازد.

چهاردهمین و آخرین شماره این نشریه پیش از تعلیق ۹ ماهه، به مطالب متنوعی با هدف آگاهی بخشی در حوزه "بهداشت جنسی و روانی در ایران و برخی نکات اولیه درباره ی مسائلی طبیعی مانند عادت ماهیانه، روابط جنسی و بیماری های مقاربتی" پرداخته است.

در سرمقاله مجله نوشته شده که "آگاهی از بهداشت جنسی و روانی در ایران از مسائلی است که به دلیل وجود تابوهای غلط، کمتر مورد توجه قرار گرفته و این عدم آگاهی شهروندان، خطر بزرگی را برای سلامتی و زیست شان به وجود آورده است."

یکی از مقاله‌هایی که منجر به توقیف موقت آن شد، مطلبی با عنوان "باکرگی،ارزش یا باور درونی" است. نویسنده با استناد به مطالعات سازمانهای بین المللی، انجام آزمایش باکرگی را فاقد "اساس و پایه پزشکی و بالینی" و برای سلامت زنان خطرناک خوانده است.

حق نشر عکس نشریه دانشجویی فروغ

همچنین مقاله "پریود از شرم تا آگاهی"، نیز "باورهای غلط رایج و کمبود مشهود آموزش صحیح عادت ماهانه" را بررسی کرده و نوشته: "قاعدگی موضوعی ست که به خاطر شرم و حیا، سالهاست توسط زنان و خانواده آن ها پنهان می شود که همین موضوع باعث عدم آگاهی رسانی شده، جلوی طرح سوال را گرفته و دست پزشکان را در کمک به حل مسئله می بندد. بلوغ و بزرگسالی می تواند برای دختران اوقات سختی باشد."

این مقاله تلاش کرده اطلاعاتی برای بهداشت زنان، از بهداشت قاعدگی گرفته تا بهداشت روابط جنسی ارایه کند.

از دیگر موضوعات این شماره موضوع سقط جنین، خطرات بارداری کودک همسران» و خشونت علیه زنان است.

آیا نشریات دیگری هم در حوزه زنان توقیف شده‌اند؟

فروغ تنها نشریهای در دانشگاه نیست که به دلیل پرداختن به موضوعات مربوط به زنان توقیف شده است.

پیش از این مجله "صدای برابر"، ارگان کمیته زنان انجمن اسلامی دانشجویان ترقیخواه به دلیل انتشار مقالهای درباره "حق ارث زنان" به مدت شش ماه توقیف و مدیر مسئول آن تهدید به برخورد شد. همچنین با نشریه "عصر ترقی" دانشگاه امیرکبیر به علت چاپ مطلبی درباره "آزار جنسی دانشجویان زن" با عنوان "توهین به استاد و شان دانشگاه" برخورد شد.

نمونه دیگر نشریه "آرمان" در دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد است که یکی از دلایل توقیف دائمی و برکناری مدیرمسئول آن در سال گذشته، چاپ مقالهای درباره خشونت علیه زنان بود. کمیته ناظر دانشگاه آن را "توهین به جامعه زنان" تلقی کرد.

بگذر از پست توییتر شماره از @Maryam__Ansari

سال ۹۶ بعد از انتشار اولین شماره نشریه #زنان تو دانشگاه علم و صنعت به کمیته ناظر احضار شدم. دلیل:
۱-انتشار تصویر یک سانتی سیاه و سفید #دختران_خیابان_انقلاب
۲- نوشتن جمله ما دوباره برمی‌خیزیم(تیتر سرمقاله) در صفحه اول
۳- نوشتن سرمقاله با «محتوای فمنیستی»#سانسور_زنان#شورای_سرکوب pic.twitter.com/iYkVpxADe9

— Maryam (@Maryam__Ansari) ۳ مرداد ۱۳۹۹

پایان پست توییتر شماره از @Maryam__Ansari

به گفته تعدادی از فعالان دانشجویی، عموما با درخواست مجوز برای برگزاری تریبونهای آزاد درباره زنان مخالفت می‌شود.

در نگاه مقامات جمهوری اسلامی، مسایل و حقوق زنان فقهی، ایدئولوژیک و امنیتی است. این نگرش در چهل و دو سال گذشته تغییر و انعطافی نداشته و در مقابل هر نوع اصلاح قوانین و برداشتن محدودیتهای زنان مقاومت میشود.

چه نهادی نشریه فروغ را توقیف کرد؟

نشریه فروغ بعد از انتشار بلافاصله با حکم کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی دانشگاه شریف برای سه ماه تعلیق شد. با شکایت مسئولان مجله، شورای فرهنگی دانشگاه، تشکل بالادست کمیته ناظر، پرونده را بررسی کرد و این تعلیق را ۹ ماهه کرد.

مدیر مسئول هم شکایت به شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاهی وزارت علوم برد، اما اصلا پرونده بررسی نشد.

ساز و کار نظارت بر نشریات دانشجویی چگونه است؟

براساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در هر دانشگاه کمیتهای زیر نظر "شورای فرهنگی دانشگاه" فعالیت می‌کند که ترکیب آن چنین است:

١ـ معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه (رئیس کمیته)

٢ـ نماینده تام الاختیار و دائم دفتر نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در دانشگاه

٣ـ یک حقوقدان به انتخاب رئیس دانشگاه

۴ـ سه نفر عضو هیأت علمی دانشگاه به انتخاب شورای فرهنگی دانشگاه

۵ـ مدیر امور فرهنگی دانشگاه (دبیر کمیته)

ـ سه نفر از مدیران مسئول نشریات دانشگاهی به انتخاب مدیران مسئول نشریات دانشگاه که یک نفر از آنها علیالبدل است.

این کمیته ناظر ماهانه جلسه دارد و به امور نشریات دانشجویی از صدور مجوز تا نظارت بر آنها و رسیدگی به شکایتها را بر عهده دارد.

مرجع تجدید نظر در تصمیمات و آرای کمیته ناظر، شورای فرهنگی همان دانشگاه است.

"شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاهی"، تشکل بالا دست این دو شورا است و سیاستگداریهای کلان نشریات دانشگاهی بر عهده آن است. اعضای آن از این قرار است:

ـ معاون فرهنگی دستگاه متبوع (رئیس شورا)

٢ـ معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

٣ـ معاون فرهنگی نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در دانشگاهها یا نماینده تامالاختیار رئیس نهاد

۴ـ یک نفر حقوقدان به انتخاب معاون فرهنگی دستگاه متبوع

۵ـ مدیرکل امور فرهنگی دستگاه متبوع (دبیر شورا)

۶ـ سه نفر از مدیران مسئول نشریات دانشگاهی به انتخاب مدیران مسئول نشریات دانشگاههای کشور که یک نفر از آنها عضو علیالبدل محسوب میشود.

اعتراض دانشجویان به چیست؟

فعالان دانشجویی با هشتگ #شورای_سرکوب و #سانسور_زنان از فشار «نهادهای نظارتی و امنیتی داخل و خارج دانشگاه» بر نشریات دانشجویی انتقاد کرده و خواستار رفع توقیف نشریه فروغ شدهاند.

جمعی از اعضای هیات تحریریه‌های نشریات دانشگاه علامه طباطبایی در بیانیهای از فشارهای تازه به مجلات دانشجویی نوشته‌اند: "ماههاست نشریات دانشجویی، با رویه‌هایی خلاف قانون و اصول کلی حقوقی به واسطه انتشار مطالب خود، سرکوب می‌شوند. گاهی توسط کمیته ناظر، شورای فرهنگی و یا شورای مرکزی ناظر بر نشریات حکم میخورند و گاهی با تهدید و ارعاب مسئولین دانشگاه، مجبور به حذف مطالب خود می‌شوند."

حق نشر عکس نشریه دانشجویی نماد

به جز این مدیران مسئول نشریات دانشگاههای استان تهران می‌گویند شورای مرکزی ناظر بر نشریات دانشگاهی وزارت علوم در یکسال گذشته با شیوهای که در "اصلاحات فاجعه‌بار شیوه‌نامه انتخابات و وضعیت رسیدگی به پروندههای تجدیدنظرخواهی نشریات" به دنبال محدود کردن نشریات هستند. آنها "سلب مسئولیت" در بررسی اعتراض یکی از نشریات دانشگاه صنعتی شریف-فروغ- را "تضییع مسلم یک حق قانونی و بدیهی" عنوان کرده‌اند.

همچنین گفته‌اند حق رأی دبیر شورا مطابق مصوبه اصلاحیه شورای عالی انقلاب فرهنگی سلب شده است.

با وجود انتقادهای گسترده دانشجویان به برخورد با نشریات دانشجویی، هنوز اعضای شورای مرکزی ناظر و مقامات وزارت علوم واکنشی نداشته‌اند.