تئوری انقلاب مستمر، تحول خواهی و دولت انقلابی

چکیده :انقلاب یعنی چه؟ می دانیم که انقلاب به معنی تحول و دگرگونی است؛ لذا یک انقلابی، تحول گراست. انقلاب مستمر نیز از نگاه شهید بهشتی، بدین معناست که به طور مستمر و بدون وقفه و بدون محافظه کاری و اصرار بر رویه ها یا تصمیمات و سیاست های غلط پیشین، در حال تحول و دگرگونی و صیرورت در مسیر تکاملی باشیم تا به اهداف بلند انقلاب اسلامی دست...

مرضیه حاجی هاشمی

دیروز ۱۲ مرداد بود، روزی که در ۴۱ سال پیش انتخابات مجلس خبرگان قانون اساسی برگزار شد.
قانون اساسی جمهوری اسلامی که مبین ساخت قدرت نظام جمهوری اسلامی است، توسط نمایندگان منتخب در چنین روزی تدوین و در واقع این ساخت قدرت در زمینه های تاریخی و معرفتی ایران و بستر اجتماعی جریانات فکری- سیاسی و رویدادهای آن روز برساخت شد.

آنچه در این مجال مورد نظر است، این است که مفهوم انقلابی در قانون اساسی جمهوری اسلامی به چه معناست؟ چرا که این روزها عده‌ای با استمرار طلبی و محافظه کاری، خود را انقلابی می نامند و در صدد تشکیل دولت انقلابی با چنین برداشتی از مفهوم انقلاب و انقلابی هستند و حتی برای تحقق آن از کاهش مشارکت مردم در انتخابات، احساس رضایت دارند و خود را پیشاپیش پیروز میدان انتخاباتی می دانند که به زعم آنها قرار است منجر به برپایی دولت انقلابی شود.

شهید بهشتی در جریان تصویب قانون اساسی تعریفی از جامعه اسلامی می دهد:
«بگذارید بگویم جامعه اسلامی جامعه ای است که تداوم انقلاب در آن پایان زمانی ندارد»
چنین نگاهی کاملا منطبق بر تئوری انقلاب مستمر است؛ یعنی نظام جمهوری اسلامی نظامی است که در آن به طور مستمر، انقلاب در جریان است.

انقلاب یعنی چه؟ می دانیم که انقلاب به معنی تحول و دگرگونی است؛ لذا یک انقلابی، تحول گراست. انقلاب مستمر نیز از نگاه شهید بهشتی، بدین معناست که به طور مستمر و بدون وقفه و بدون محافظه کاری و اصرار بر رویه ها یا تصمیمات و سیاست های غلط پیشین، در حال تحول و دگرگونی و صیرورت در مسیر تکاملی باشیم تا به اهداف بلند انقلاب اسلامی دست یابیم.

برای فهم بهتر مفهوم انقلاب و انقلابی در این نظریه بنیادی در نظام جمهوری اسلامی که منجر شده است، در دهه های مختلف بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، افراد و جریاناتی بر انقلابی بودن خود تاکید و خود را انقلابی تر از بقیه معرفی کنند، بهتر است به مقدمه همین قانون اساسی مراجعه کنیم.

در مقدمه قانون اساسی نیز به مفهوم تحول به صراحت اشاره شده است و چون تحول را در گرو مشارکت همه مردم در تصمیم گیری ها می‌داند؛ پس قانون اساسی زمینه ی مشارکت فعال و گسترده تمامی افراد اجتماع را در تمام مراحل تصمیم گیری های سیاسی و سرنوشت‌ساز فراهم می‌کند و این قانون اساسی تضمین کننده نفی هرگونه استبداد فکری اجتماعی و انحصار اقتصادی است.

لذا می‌توان نتیجه گرفت شخصیت ها، گروه ها و جریان هایی که زمینه ی صیرورت و حرکت تکاملی و تحول خواهانه ملت را از طریق مشارکت حداکثری فراهم نکنند و در مسیر نفی هرگونه استبدادی، مسیر اصلاح و تحول را نپویند، نه انقلابی هستند و نه معتقد به تئوری انقلاب مستمر؛ بنابراین آنها به هیچ وجه با محافظه کاری و استمرار طلبی بر رویه های و سیاست های غلط پیشین که منجر به بحران های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی امروز کشور شده است، نمی‌توانند عاملان برپایی دولت انقلابی باشند.