انتخابات ریاست جمهوری بلاروس: سوتلانا تیخانووسکایا کیست؟

سوتلانا تیخانووسکایا می‌گوید سیاستمدار نیست. او در یکی از گردهم‌آیی‌های انتخابات ریاست جمهوری بلاروس گفت: «من می‌خواهم به آغوش خانواده‌ام برگردم و غذا درست کنم.» این زن ۳۸ ساله خانه‌دار برای بسیاری از شهروندان بلاس سمبل امید و تغییر است.

شهروندان بلاروس یکشنبه (۱۹مرداد/ ۹ اوت) برای تعیین رئیس‌جمهور بعدی این کشور پای صندوق‌های رأی می‌روند. سوتلانا تیخانووسکایا جدی‌ترین رقیب الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهور مستبد بلاروس به شمار می‌رود. لوکاشنکو که رسانه‌های غربی او را آخرین دیکتاتور اروپا می‌خوانند، برای ششمین‌بار پیاپی نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شده است.

اما سوتلانا تیخانووسکایا کاملأ تصادفی وارد این بازی بزرگ شده است. در اصل همسر او سرگئی تیخانووسکی که یک‌ وبلاگ‌نویس منتقد لوكاشنكو است، می‌خواست نامزد انتخابات شود. او اما به دلیل شرکت در یک گردهم‌آیی غیرمجاز اوایل سال جاری میلادی بازداشت شد و نتوانست برای شرکت در انتخابات ثبت نام کند.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

اینطور بود که سوتلانا ناگهان تصمیم گرفت خود نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری شود و درخواستش در کمال تعجب پذیرفته شد.  شوهر او پس از پایان مهلت ثبت‌نام آزاد شد و مدیریت کمپین انتخاباتی سوتلانا را برعهده گرفت تا اینکه دوباره دستگیر شد. دادگستری بلاروس او را به خشونت علیه پلیس متهم می‌کند. همکاران او می‌گویند نیروهای پلیس او را تحریک کردند.

حال سوتلانا با گذشت حدود دو ماه به محبوبیت بی‌سابقه‌ای دست یافته و به رهبر مخالفان لوکاشنکو تبدیل شده است.

البته اطلاعات چندانی در مورد سوتلانا تیخانووسکایا در دست نیست. او متولد و بزرگ شده شهری در جنوب غربی جمهوری شوروی سابق است، در رشته‌ زبان‌های خارجی تحصیل کرده و به عنوان مترجم مشغول کار بوده که با همسرش آشنا شده است.

او حال مادر دو فرزند و خانه‌دار است. جدی‌ترین رقیب لوکاشنکو طبق گفته‌های خودش، هیچ‌وقت به سیاست علاقمند نبوده است. شوهر او وبلاگ ویدئویی خود را اوایل سال ۲۰۱۹ شروع کرد و سفرهای داخلی زیادی در بلاروس داشت. سوتلانا تیخانووسکایا که در این سفرها او را همراهی کرده بود، می‌گوید از این سفرها درس‌های زیادی درباره کشور و مردم بلاروس آموخته است.

حضور او در انتخابات ریاست‌جمهوری بلاروس مانند تصمیم یک ورزشکار آماتور برای شرکت در بازی‌های‌ المپیک ماه بعد است، با این تفاوت که او هر لحظه ممکن است به بهانه‌ای، از حضور در مسابقه نهایی محروم شود.

سوتلانا تیخانووسکایا موفق شده ۱۰۰ هزار امضاء برای نامزدی در انتخابات جمع کند که پیش‌شرط ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری بلاروس است.

تیم مبارزات انتخاباتی او مورد حمایت دو چهره‌ سیاسی شناخته شده است که درخواست نامزدی آنها پذیرفته نشده است: ویكتور باباریكو، بانكدار سابق و والری زپكالو، دیپلمات پیشین. گردهم‌آیی‌های انتخاباتی این زن جوان ده‌ها هزار شرکت‌کننده دارد که با توجه به پیشینه انتخابات در بلاروس جمعیتی بی‌سابقه به شمار می‌رود.

شهروندان بلاروس مدت‌هاست که به سیاست علاقه‌ای ندارد یا اگر علاقمند هستند به دلیل تهدید و ارعاب خود را از سیاست کنار کشیدند. رئیس‌جمهور بلاروس، الکساندر لوکاشنکو هواداران سوتلانا تیخانووسکایا را حامیان "دختری فقیر" می‌خواند.

رقیب لوکاشنکو اما اهداف سیاسی مشخصی دارد که مهمترین آنها: استقلال بلاروس، آزادی زندانیان سیاسی از جمله شوهرش و برگزاری انتخابات آزاد ظرف شش ماه پس از پیروزی اوست. سوتلانا تیخانووسکایا  می‌خواهد بعد از آن از سیاست فاصله گیرد.

او اعتراف می‌کند که کارشناس مسائل دشوار سیاست خارجی یا اصلاحات اقتصادی نیست و هنگام حمله به لوكاشنكو از مباحث بحث‌برانگيز پرهیز می‌کند اما در پاسخ دادن کم نمی‌آورد. او در واکنش به ‌موضع رئیس‌جمهور که معتقد است تنها کسانی که در ارتش خدمت کرده‌اند، می‌توانند رئیس دولت شوند، پیشنهاد کرده که تنها زنان دارای فرزند نامزد انتخابات شوند. او هرچند تا کنون مورد ارعاب قرار نگرفته اما پس از تهدیدی ناشناس، فرزندان خود به خارج از کشور فرستاده است.

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

کارزار انتخاباتی او نشان می‌دهد که جامعه بلاروس بی‌وقفه و آشکار درحال تغییر است. موفقیت او در کشوری که به نظر می‌رسید همه چیز تحت کنترل لوکاشنکوست، بسیاری را شگفت زده کرد. تمایل به تغییر و کنار گذاشتن لوکاشنکو پس از ۲۶ سال حكومت آنقدر جدی است كه برای بسیاری تفاوت نمی‌کند چه کسی رئیس‌‌جمهور بعدی باشد.

البته لوکاشنکو می‌تواند مانع این تغییر شود. درحالیکه شماری از منتقدان او در پیروزی لوکاشنکو تردید دارند، گروه دیگر خاطرنشان می‌کنند که این انتخابات ناظر مستقل ندارد. ناظران سازمان امنیت و همکاری اروپا که به عنوان سازمانی بی‌طرف مورد پذیرش جامعه بین‌المللی است، برای نظارت بر این انتخابات دعوت نشده‌اند.