کتاب ” راز مانا “؛ زندگی، دیدگاه ها، و آثار استاد محمدرضا شجریان

چکیده :به عنوان هنرمندی که همواره مورد لطف بیکران مردم است، همیشه در برابر پرسش های جدی قرار میگرفتم. گرچه در حد توان می کوشیدم تا دیدگاه اای خود را توضیح دهم و یا، در اندک مصاحبه ها با رسانه ‌ها، برداشتهای خود را درباره موسیقی ایرانی بیان کنم، کمتر این فرصت پیش می آمد تا به تفصیل در این باره سخن بگویم.......

گفتگو و تدوین: محسن گودرزی، محمدجواد غلامرضا کاشی و علی اصغر رمضانپور

شهریور سال ۱۳۷۵، وقتی محمدرضا شجریان برای تولد ۵۶ سالگی اش آماده میشد، محسن گودرزی و محمدجواد غلامرضا کاشی و علی اصغر رمضانپور به خانه اش رفتند، برای ترتیب دادن گفتگویی بلند به قصد انتشار کتابی درباره زندگی و دیدگاه های شجریان، به ‌روایت خودش. اما کار به چند جلسه ختم نشد و گفتگوها تا اسفند ادامه یافت. پس از آن، شجریان و این سه نفر، تازه به این رسیدند که کار سنگین تر از این حرفهاست. پس شروع کردند به بازخوانی و طرح پرسش های تازه و رفت و برگشت چندباره‌ متن میان شجریان و گفتگو گران. اینها را خود شجریان، همان زمان، درباره کتاب راز مانا گفت، و اینکه کتاب نهایی، نه از ایده‌ اولیه که، در جریان گفتگو شکل گرفت. با این حال، همین رفت ‌و برگشتها به اضافه رویدادهای اجتماعی و سیاسی آن سالها، راز مانا منتشر شد. راز مانا، دو فصل اصلی دارد:

موضوع فصل نخست دیدگاه های شجریان است، در مسائلی چون آموزش موسیقی، تفاوت موسیقی ایرانی و غربی، ویژگیهای موسیقی سنتی، نیازهای امروز موسیقی، و تفاوت موسیقی اصیل با موسیقی سنتی.

در فصل دوم، زندگی و آثار شجریان تا دهه هفتاد طرح و بحث شده است؛ مباحثی مانند فراگیری موسیقی و کار با استادان ناموری چون برومند، دوامی، دادبه، و مهرتاش. نیز دلیل کناره گیری از رادیو تلویزیون، همکاری با چاووش، همکاری با زنده یادان محمدرضا لطفی و پرویز مشکاتیان، و حسین علیزاده، ماجرای آلبوم بیداد، کنسرت های ایران، وضعیت میراث آوازی شجریان و…

از پیشگفتار کتاب راز مانا، به قلم محمدرضا شجریان:

” به عنوان هنرمندی که همواره مورد لطف بیکران مردم است، همیشه در برابر پرسش های جدی قرار میگرفتم. گرچه در حد توان می کوشیدم تا دیدگاه اای خود را توضیح دهم و یا، در اندک مصاحبه ها با رسانه ‌ها، برداشتهای خود را درباره موسیقی ایرانی بیان کنم، کمتر این فرصت پیش می آمد تا به تفصیل در این باره سخن بگویم…. راز مانا مجالی بود تا این تاملات را با جامعه در میان بگذارم. و، فراتر از این، باید بگویم که مجالی بود تا تجربیات و تاملات خود را دیگرباره مرور کنم… خوشبختانه دوستانم اهل مجامله و تعارف نبودند و تا نکته سنجی های بسیار نمیکردند و پاسخ دقیق نمیگرفتند، قانع نمیشدند و به سراغ پرسش دیگر نمیرفتند. گمانم لطف این گفتگوها در این است… “.