جایگاه ایران در جدول نظام آموزشی دنیا / چرا آموزش‌وپرورش ما مصرفی است؟ / میانگین حقوق معلمان ایرانی به دلار چقدر است؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، محدثه ابراهیمی- آموزش در کشورهای مختلف از قرن ها پیش، یک امر انحصاری و خصوصی بوده و با هزینه ی شخصی انجام میشد و به همین دلیل، تنها طبقات مرفه و ثروتمند جامعه، حقِ برخورداری از آموزش و باسوادشدن داشتند و اقشار ضعیف و فرودست جامعه، نه اجازه ی باسواد شدن داشتند و نه توانایی خرید خدمات آموزشی! مسئولین امر آموزش هم معلمان خصوصی، کلیساها و... بودند که تنها به طبقات خاصی آموزش میدادند. از قرن ۱۸، اروپاییان به اهمیت وجود نیروی انسانی متخصص برای یک کشور و تاثیر آموزش در توسعه ی آن پی بردند و بدنبال آن، آموزش به امری دولتی و همگانی تبدیل شد و به سراسر جهان گسترش پیدا کرد. 

 

آموزش رایگان دولتی، به دلیل تاثیر در توسعه ی هر کشور و کشف استعدادهای آن، جلوگیری از ایجاد طبقه بندی اجتماعی در جامعه و افزایش عدالت اجتماعی، موافقان زیادی دارد و برخی از سیاستمداران هم به آموزش به عنوان سلاحی مهم درجهت پیشبرد سیاست های کلانشان مینگرند. یکی از سخنان مشهور نلسون ماندلا، رهبر کنگره ی ملی افریقا عبارت است از: آموزش قدرتمندترین سلاحی است که با آن میتوانیم دنیا را تغییر دهیم.

 

اکنون اهمیت آموزش در سطح جهان در حدی است که گزارش توسعه جهانی سال ۲۰۱۸ را به موضوع آموزش و بحران های آن اختصاص داده اند و مقوله آموزش عملاً تبدیل به یک دغدغه جهانی شده است. 

بزرگترین رتبه‌بندی جهانی مدارس

سالهاست که نظام های آموزشی کشورهای مختلف از سوی نهادها و سازمان های معتبری مانند بانک جهانی، یونیسف و...  ارزیابی می شوند. یکی از این سازمانها سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی است که بزرگترین رتبه‌بندی جهانی مدارس از سوی آن منتشر می شود. این سنجش برمبنای نمره آزمون های ریاضی، علوم و خواندن صورت می‌گیرد و کارشناسان معتقدند این رتبه بندی مدرک متقنی برای وجود رابطه بین آموزش این مهارت ها و رشد اقتصادی است. آنچه تحلیلگران را ناامید می‌کند این واقعیت است که بیش از نیمی از کشورهای کره زمین فاقد داده‌های لازم در حوزه آموزش هستند. اغلب این داده ها مربوط به ارزیابی های ۲،۳ سال گذشته  و حتی بیشتر هستند؛ از ۲۰۹ کشور جهان تنها ۷۶ کشور در زمینه نظام آموزشی خود اطلاعات به روزی دارند و بزرگترین رتبه بندی جهانی  مدارس نیز از بین همین  ۷۶ کشور می باشد. آخرین رتبه بندی سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی، در پایان سال ۲۰۱۵  میلادی منتشر شده بود و رتبه های نخست این فهرست در انحصار پنج کشور آسیایی سنگاپور، هنگ کنگ، کره جنوبی، ژاپن و تایوان بود و کشورهای های مراکش، آفریقای جنوبی و غنا در انتهای جدول قرار گرفتند. انگلستان رتبه بیستم را کسب کرد و هشت پله بعد ایالات متحده آمریکا قرار گرفت. و اما ایران رتبه ۵۱، در بزرگترین رتبه بندی جهانی مدارس را کسب کرد.

 

ببرهای آموزش در جهان

سنگاپور سکاندار رتبه اول در بین مدارس کشور‌های جهان است. در این کشور ۲۸ الی ۳۰ درصد از بودجه عمومی صرف مخارج آموزش می‌شود. نرخ باسوادی در این کشور ۹۶ درصد است و سرانه آموزشی هر دانش آموز، ١١هزار دلار است. یعنی دولت سنگاپور سالانه ۱۱ هزار دلار برای هر دانش آموز هزینه می‌کند. لازم به ذکر است که بر اساس آمار سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی میانگین سرانه دانش آموزان کشور‌های دنیا ۹۳۱۳ دلار آمریکا است. حقوق پایه‌ی معلمان نیز سالانه ۳۴۸۰۰ دلار است.

سنگاپور در سال ۲۰۱۳ بعد از سوئیس دومین اقتصاد برتر جهان را داشت و اکنون نیز یکی از ببر‌های اقتصادی اسیا به شمار میرود و بی‌شک مهمترین دلیلش این است که سیاستمداران آن به آموزش به‌عنوان سرمایه‌ای مینگرند که اصلی‌ترین زیرساخت رشد اقتصادی است؛ زیرا سنگاپور در ابتدا جزیره‌ای فقیر و با آمار بالای بی‌سوادی بود. در سال ۱۹۶۵ (لی کوان یو) نخست وزیر این کشور به اهمیت آموزش‌وپرورش پی برد وعملا به ایجاد نظام آموزش شایسته‌سالار پرداخت. نظام آموزش‌و پرورش مطلوب، نظام اقتصادی مطلوب را تشکیل داد و رفته‌رفته، در کمتر از ۵۰ سال، آن جزیره‌ی فقیرنشین، تبدیل به یک قدرت اقتصادی در کل جهان شد.

مدارس کره جنوبی در جهان رتبه سوم را دارد. نرخ سواد در این کشور تقریبا ۱۰۰ درصد است و می‌توان گفت یکی از دلایل آن، این است که آموزش ابتدایی برای مردم کره جنوبی اجباری است و تا ۹۹% رایگان است. مهمترین وزارتخانه در کره جنوبی آموزش و پرورش است و درصد بالایی از درآمد ناخالص ملی در این کشور به سیستم آموزش و پرورش اختصاص می‌یابد. سرانه سالانه هر دانش آموز ۱۲ هزار و ۳۷۰ دلار است و میانگین حقوق سالانه معلمان نیز ۵۶ هزار و ۸۶۷ دلار می‌باشد. کره‌جنوبی یازدهمین اقتصاد برتر دنیا را دارد.

ژاپن چهارمین کشور برتر دنیا در زمینه مسائل آموزشی است. در این کشور هیچ فرد بی سوادی وجود ندارد و مدت دوره تحصیلات اجباری، نه سال است. در ژاپن امکان تحصیل در مدارس غیر دولتی فراهم است. اما حدود ۸۷/۶ درصد از دانش آموزان در مدارس دولتی تحصیل می‌کنند. سرانه هر دانش آموز ده هزار دلار و میانگین سالانه حقوق معلمان هم ۵۱ هزار دلار است. ژاپن پس از ایالات متحده امریکا و چین، مقام سوم اقتصاد برتر جهان را کسب کرده است.

در کانادا، رتبه دهم جهان در اموزش، تحصیل در پایه‌های اول تا دوازدهم از بودجه عمومی دولت تامین می‌شود و دانش‌آموزان شهریه پرداخت نمی‌کنند. البته در این کشور، مدرسه خصوصی هم وجود دارد. در کانادا درحدی به مسائل آموزشی اهمیت داده می‌شود که ۱۷/۶ درصد از سرانه تولید ناخالص داخلیِ این کشور به دانش آموزان اختصاص یافته است و سرانه هر دانش آموز ۱۱هزار و ۲۰۷ دلار است. میانگین حقوق سالانه معلمان هم ۶۷ هزار دلار است.

کانادا هم مانند بقیه‌ی کشور‌های صدرنشین در رتبه‌بندی مدارس جهان، جزو قدرت‌های برتر اقتصادی به‌شمار می‌آید و دهمین اقتصاد برتر جهان است. اکنون همه دانشمندان جهان معتقدند بین آموزش و رشد اقتصادی کشور‌ها رابطه وجود دارد و تجربه‌ی کشور‌هایی مانند سنگاپور که با اصلاح نظام آموزش خود، به رشد اقتصادی مطلوبی رسیدند نیز این واقعیت را اشکارتر میکند. حتی برخی از سیاستمداران کشور‌های توسعه نیافته هم اذعان کرده‌اند که هزینه کردن برای عدالت اموزشی، هزینه نیست و سرمایه گذاری برای توسعه‌ی کشور است.